Làm lại hộ khẩu khi bị cắt do đi xa nhiều năm

1. Cơ sở pháp lý

• Luật cư trú năm 2006
• Bộ luật dân sự năm 2015

2. Giải quyết vấn đề

Tại Điều 22 Luật cư trú năm 2006 quy định về xóa đăng ký thường trú như sau:

“Điều 22. Xoá đăng ký thường trú

1. Người thuộc một trong các trường hợp sau đây thì bị xoá đăng ký thường trú:

a) Chết, bị Toà án tuyên bố là mất tích hoặc đã chết;

b) Được tuyển dụng vào Quân đội nhân dân, Công an nhân dân ở tập trung trong doanh trại;

c) Đã có quyết định huỷ đăng ký thường trú quy định tại Điều 37 của Luật này;

d) Ra nước ngoài để định cư;

đ) Đã đăng ký thường trú ở nơi cư trú mới; trong trường hợp này, cơ quan đã làm thủ tục đăng ký thường trú cho công dân ở nơi cư trú mới có trách nhiệm thông báo ngay cho cơ quan đã cấp giấy chuyển hộ khẩu để xoá đăng ký thường trú ở nơi cư trú cũ.

2. Cơ quan có thẩm quyền đăng ký thường trú thì cũng có thẩm quyền xoá đăng ký thường trú…”

Nếu một người chết hay bị Tòa án tuyên bố là mất tích hoặc đã chết, được tuyển dụng vào Quân đội nhân dân, công an nhân dân trong doanh trại, ra nước ngoài định cư, đã đăng ký thường trú tại nơi mới hay đã có quyết định hủy đăng ký thường trú khi đăng ký thường trú không đúng thẩm quyền hay đúng đối tượng. Mẹ bạn bị bán sang Trung Quốc năm 1993 thì chính quyền địa phương có thể xóa thường trú của bạn khi họ xác định là bị Tòa án tuyên bố là chết hay mất tích. Khi mẹ bạn bị tuyên bố mất hay chết mà trở về thì theo quy định tại Điều 70, 73 Bộ luật dân sự năm 2015 thì khi mẹ bạn trở về có thể làm thủ tục yêu cầu Tòa án nhân dân quận, huyện nơi mẹ bạn đang cư trú ra quyết định hủy bỏ quyết định tuyên bố mất tích hoặc tuyên bố chết.

“Điều 70. Hủy bỏ quyết định tuyên bố mất tích

1. Khi người bị tuyên bố mất tích trở về hoặc có tin tức xác thực là người đó còn sống thì theo yêu cầu của người đó hoặc của người có quyền, lợi ích liên quan, Tòa án ra quyết định hủy bỏ quyết định tuyên bố mất tích đối với người đó.

…

4. Quyết định của Tòa án hủy bỏ quyết định tuyên bố một người mất tích phải được gửi cho Ủy ban nhân dân cấp xã nơi cư trú của người bị tuyên bố mất tích để ghi chú theo quy định của pháp luật về hộ tịch.

Điều 73. Hủy bỏ quyết định tuyên bố chết

1. Khi một người bị tuyên bố là đã chết trở về hoặc có tin tức xác thực là người đó còn sống thì theo yêu cầu của người đó hoặc của người có quyền, lợi ích liên quan, Tòa án ra quyết định hủy bỏ quyết định tuyên bố người đó là đã chết.

…

4. Quyết định của Tòa án hủy bỏ quyết định tuyên bố một người là đã chết phải được gửi cho Ủy ban nhân dân cấp xã nơi cư trú của người bị tuyên bố là đã chết để ghi chú theo quy định của pháp luật về hộ tịch.”

Khi có quyết định của Tòa án hủy bỏ quyết định tuyên bố mẹ bạn mất tích hoặc chết thì tòa án sẽ gửi cho Ủy ban nhân dân cấp xã quyết định này để ghi chú vào sổ hộ tịch nhằm khôi phục tại quyền công dân của mẹ bạn. Căn cứ theo quy định tại điểm b khoản 1 Điều 21 Luật cư trú năm 2006 thì nơi đăng ký thường trú của mẹ bạn sẽ tại Công an xã Thái Niên:

“Điều 21. Thủ tục đăng ký thường trú

1. Người đăng ký thường trú nộp hồ sơ đăng ký thường trú tại cơ quan công an sau đây:

b) Đối với tỉnh thì nộp hồ sơ tại Công an xã, thị trấn thuộc huyện, Công an thị xã, thành phố thuộc tỉnh.”

Sau khi làm thủ tục yêu cầu Tòa án hủy quyết định tuyên bố mất tích hay chết thì mẹ bạn có thể đến cơ quan công an cấp quận, huyện nơi mình đang cư trú để làm thủ tục đăng ký thường trú. Điều kiện đăng ký thường trú tại tỉnh là công dân có chỗ ở hợp pháp. Hồ sơ đăng ký gồm:

+ Bản khai nhân khẩu (mẫu HK01)

+ Phiếu báo thay đổi hộ khẩu, nhân khẩu (mẫu HK02)

+ Giấy tờ, tài liệu chứng minh chỗ ở hợp pháp (trừ trường hợp được người có sổ hộ khẩu đồng ý cho nhập vào sổ hộ khẩu của mình).

Thời hạn giải quyết là 15 ngày kể từ ngày nhận đủ hồ sơ, nếu không cấp phải trả lời bằng văn bản và nêu rõ lý do.