Nguyễn Tuân là một nhà văn tài hoa khi không chỉ phát hiện ra những phẩm chất cao đẹp nhất trong những người anh hùng đầu đội trời chân đạp đất mà ông còn khám phá ra cái đẹp trong cả những nhân vật bình thường nhất như nhân vật viên quản ngục trong Chữ người tử tù. Dưới đây là bài viết tham khảo về Phân tích nhân vật viên quản ngục trong Chữ người tử tù.
Mục lục bài viết
1. Dàn ý phân tích nhân vật viên quản ngục trong Chữ người tử tù:
I. Mở bài
– Giới thiệu tác giả Nguyễn Tuân và tác phẩm Chữ người tử tù: Nguyễn Tuân là một cây bút nổi bật với tài năng nghệ thuật độc đáo và phong cách viết sắc sảo. Truyện ngắn Chữ người tử tù là một trong những tác phẩm tiêu biểu của ông.
– Giới thiệu nhân vật quản ngục trong tác phẩm.
II. Thân bài
* Tấm lòng biệt nhỡn liên tài
– Quản ngục thể hiện sự kính trọng và ngưỡng mộ với Huấn Cao, đặc biệt trong việc nhận xét về tài năng của ông: “Tôi nghe … rất đẹp đó không?”
– Trong suốt thời gian Huấn Cao bị giam cầm, quản ngục luôn tỏ ra khiêm nhường và nghiêm túc trong thái độ đối với ông.
– Quản ngục thể hiện sự dũng cảm và sự đối xử nhân ái với Huấn Cao trong những ngày cuối cùng của ông, dù Huấn Cao khinh bỉ và không coi trọng quản ngục:
+ Mong muốn đối đãi Huấn Cao tốt hơn trong những ngày cuối đời.
+ Đưa rượu và đồ nhắm đến để ông không cảm thấy khổ sở trong tù.
+ Quản ngục vẫn khép nép, bày tỏ mong muốn châm chước với Huấn Cao dù bị ông khinh bỉ.
– Quản ngục tiếc nuối khi biết Huấn Cao sắp ra đi: “Bấy nhiêu … vũ trụ.”
– Những hành động và thái độ của quản ngục thể hiện ông là người có tấm lòng biệt nhỡn liên tài, luôn nâng niu và tôn trọng cái đẹp.
* Sự khát khao và trân trọng cái đẹp
– Quản ngục vốn là người yêu thích văn hóa và có thiên lương, ông yêu cái đẹp và khát khao được sở hữu những nét đẹp tinh thần.
– Niềm khao khát cái đẹp của quản ngục thể hiện qua ước muốn sở hữu một đôi câu đối do chính tay Huấn Cao viết.
– Quản ngục sẵn sàng bỏ qua mọi nguy hiểm, kể cả tính mạng và địa vị, để có được chữ của Huấn Cao, thể hiện sự trân trọng cái đẹp đến tột cùng.
– Lo lắng không xin được chữ của Huấn Cao trước khi ông bị hành hình vì sợ sẽ ân hận suốt đời, cho thấy quản ngục coi trọng cái đẹp như một giá trị thiêng liêng.
– Sự mong muốn này cho thấy quản ngục là người có tâm hồn cao thượng, trân trọng những giá trị nghệ thuật.
* Tấm lòng biệt nhỡn liên tài và khát khao cái đẹp được kết tinh trong cảnh cho chữ
– Cảnh cho chữ giữa buồng giam tối tăm nhưng trở nên thanh cao, đẹp đẽ nhờ tấm lụa trắng và cái tài của Huấn Cao.
– Dù quản ngục khúm núm và run rẩy, đó không phải là sự hèn nhát mà là sự ngưỡng mộ chân thành đối với cái đẹp, cái tài năng.
– Quản ngục đã vươn lên từ vai trò của một người cai ngục thành một người trân trọng cái đẹp, đồng điệu với Huấn Cao.
– Quản ngục cúi đầu vái lạy Huấn Cao, nước mắt rơi xuống như một sự thức tỉnh trước cái đẹp, biểu lộ sự vượt ra khỏi những điều tầm thường để tiếp nhận cái cao cả.
* Nghệ thuật xây dựng nhân vật
– Nguyễn Tuân sử dụng thủ pháp tương phản đối lập để làm nổi bật phẩm chất của quản ngục: giữa một môi trường tăm tối, khắc nghiệt của nhà tù, cái đẹp vẫn tỏa sáng.
– Nghệ thuật miêu tả tâm lý nhân vật tinh tế, giúp người đọc hiểu được sự biến chuyển trong lòng quản ngục từ một người có quyền lực hà khắc thành một người kính trọng cái đẹp.
– Tình huống cho chữ đầy kịch tính càng làm nổi bật sự tôn trọng cái đẹp, cho thấy sự chuyển hóa sâu sắc trong nhân cách của quản ngục.
III. Kết bài
– Tóm tắt những đặc điểm nổi bật của nhân vật quản ngục: một người có tấm lòng biệt nhỡn liên tài, trân trọng cái đẹp, và thể hiện sự thức tỉnh tâm hồn.
2. Phân tích nhân vật viên quản ngục trong Chữ người tử tù hay:
Khi tiếp cận tác phẩm truyện ngắn “Chữ người tử tù” người ta thường hay nhắc tới đến nhân vật Huấn Cao – nhân vật trung tâm với hình tượng là đại diện của cái đẹp mà quên mất rằng có một nhân vật là nhân vật viên quản ngục đã góp phần tô đậm giá trị nhân văn về cái đẹp trong truyện ngắn này.
Thoạt nhìn, người ta có thể nghĩ viên quản ngục là một con người cam chịu và chẳng khác gì với những kẻ cùng thời: “Chuyện triều đình quốc gia chúng ta biết gì mà bàn bạc cho thêm lời”. Nhưng bên trong con người đó là một mầm non của cái đẹp đang chờ đợi để được vươn lên. Và đó chính là thời điểm gặp Huấn Cao, con người với “cái tài viết chữ rất nhanh và rất đẹp”. Quản ngục rơi vào sự đấu tranh nội bộ trong âm thầm, đó cũng là biểu hiện của tính “hướng nội” trong các tác phẩm của Nguyễn Tuân.
Và trong cuộc đấu tranh ấy sự say mê cái đẹp cũng đã chiến thắng mặc dù chưa phải là tuyệt đối nhưng khiến viên quản ngục trở thành một con người khác. “Bấy nhiêu âm thanh phức tạp bay cao lần lên khỏi mặt đất, nâng đỡ lấy một ngôi sao chính vị muốn từ biệt vũ trụ”. Huấn cao là “Ngôi sao chính trị” khiến “thanh âm phức tạp” trong quản ngục. Viên quản ngục là một người có thú vui cao quý là thích chữ đẹp của Huấn Cao. Cái sở thích ấy hoàn toàn vượt xa những cám dỗ tầm thường của vật chất cũng như cái tâm tối, xấu xa của ngục tù. Ông không hề hống hách mà chỉ đang làm tròn nhiệm vụ của viên quản ngục. Với viên quản ngục nếu có một bức tranh chữ do Huấn Cao viết thì quả thật là nhất. Mặc trên mình chiếc áo của một tên quan cai ngục không đánh mất cái thiện lương trong bản thân mình. Khi biết Huấn Cao đến mặc dù sợ sệt luật lê nhưng viên quản ngục vẫn muốn xin chữ . Ta cảm nhận ở con người viên quản ngục những giá trị nâng niu cái đẹp một tâm hồn không bị vấy bẩn. Ngay tại nơi chỉ có bóng tối ấy mà tâm hồn viên quản ngục lại như một viên ngọc cao quý. Và ngay cả khi Huấn Cao không hiểu được tấm lòng của mình nhưng viên quản ngục vẫn giữ sở nguyện cao quý ấy. Viên quản ngục không quan tâm về việc Huấn Cao là tên tử tù mà ước muốn của ông là xin chữ mà thôi. Viên quản ngục thiết đãi Huấn Cao thịt rượu hàng ngày, thể hiện sự kính trọng con người tài hoa. Mặc dù ở chốn ngục tù viên quản ngục là người nắm quyền nhưng quản ngục lại xưng hô như một người bề dưới. Khi bị Huấn Cao quát mắng viên quản ngục buồn nhưng không.
Khi được Huấn Cao cho chữ viên quản ngục như thức tỉnh, kính trọng trước những lời khuyên cuối cùng của một tên tử tù. Hai dòng nước mắt của viên quản ngục khẽ rơi như sự tỉnh giấc của mầm non thiện lượng trong bóng tối. Qua ngòi bút tài hoa của Nguyễn Tuân người đọc cảm nhận được tấm lòng thiên lương và luôn trân quý giá trị văn hóa và cái đẹp của nghệ thuật.
Trong truyện ngắn, tuy không phải nhân vật trung tâm nhưng viên quản ngục tồn tại với một ý nghĩa quan trọng với những đặc điểm chung nhất của những nhân vật trong Vang bóng một thời nhà văn Nguyễn Tuân. Đó là chất lãng mạn mà hiện thực không hề xa rời cuộc sống, là thức tỉnh của thiên lương, của giá trị văn hóa dân tộc, là biểu hiện rõ nhất của tinh thần “yêu mến và than tiếc những cái đã qua và có sức làm sống lại một thời xưa cũ”.
3. Phân tích nhân vật viên quản ngục trong Chữ người tử tù nâng cao:
Chữ người tử tù là tác phẩm nổi bật nhất trong tập Vang bóng một thời của nhà văn Nguyễn Tuân. Trong câu chuyện này, ngoài nhân vật Huấn Cao với vẻ đẹp mạnh mẽ, tài hoa và khí phách kiên cường, viên quản ngục dù không phải là nhân vật chính nhưng cũng tỏa sáng với những phẩm chất đáng trân trọng.
Viên quản ngục là người có quyền lực tại nhà tù, làm việc trong môi trường ngập tràn tội phạm và sự cứng rắn. Tuy nhiên, ông lại mang trong mình những sở thích và ước nguyện cao quý. Từ khi còn trẻ, viên quản ngục đã ấp ủ mong muốn được treo đôi câu đối do Huấn Cao viết trong nhà mình. Ông coi chữ của Huấn Cao là báu vật, thể hiện sự yêu thích văn hóa và cái đẹp: “Chữ ông Huấn Cao đẹp lắm, vuông lắm… Có được chữ ông Huấn Cao mà treo ở nhà là có một thứ vật báu trên đời”. Chính niềm khát khao mãnh liệt với cái đẹp này đã khiến viên quản ngục dũng cảm hành động, thậm chí sẵn sàng đánh đổi mạng sống để biệt đãi Huấn Cao, người tử tù mà ông trân trọng.
Khát khao chơi chữ và yêu thích cái đẹp không phải là điểm duy nhất khiến viên quản ngục nổi bật. Ông còn là người có tâm hồn “biệt nhỡn liên tài”, tức là biết tôn trọng và trân trọng tài năng. Khi nghe tin về Huấn Cao, viên quản ngục không ngần ngại khen ngợi tài viết chữ của Huấn Cao trước mặt người khác: “Huấn Cao? Hay là cái người mà vùng tỉnh Sơn ta vẫn khen cái tài viết chữ nhanh và rất đẹp đó không?”. Trong hoàn cảnh thông thường, một người như Huấn Cao sẽ bị coi thường và khinh bỉ bởi những kẻ có quyền lực nhưng viên quản ngục lại thể hiện thái độ kính trọng đặc biệt đối với tài năng của ông.
Khi Huấn Cao bị giam trong nhà tù của mình, viên quản ngục không chỉ đối xử với ông một cách ân cần mà còn rất tôn trọng. Ông sai người chuẩn bị rượu và thịt cho Huấn Cao và mặc dù bị Huấn Cao trách mắng, ông không tức giận mà vẫn giữ thái độ kính cẩn. Sự đối đãi ân cần và tôn trọng của viên quản ngục với Huấn Cao dù trong hoàn cảnh hiểm nguy, chứng tỏ ông là người có tấm lòng rộng mở, biết trân trọng tài năng và vẻ đẹp nghệ thuật.
Hành động biệt đãi Huấn Cao của viên quản ngục không chỉ là sự thể hiện lòng tôn kính đối với tài năng mà còn là hành động rất dũng cảm. Trong chốn ngục tù, nơi mọi thứ đều bị chi phối bởi sự tàn nhẫn và lừa lọc, hành động của viên quản ngục nếu bị phát hiện có thể khiến ông mất mạng. Tuy nhiên, vì sự yêu mến và kính trọng cái đẹp, ông sẵn sàng đánh đổi tất cả. Việc viên quản ngục làm điều này chỉ có thể xuất phát từ một trái tim biết yêu quý cái đẹp, một người không ngần ngại hy sinh bản thân vì niềm đam mê nghệ thuật.
Bên cạnh đó, viên quản ngục cũng là người giữ được sự trong sáng và thiên lương dù làm việc trong môi trường đen tối của nhà tù. Trong những đêm thức khuya suy nghĩ, ông nhận ra rằng mình đã chọn nhầm nghề và cái vái lạy Huấn Cao cuối cùng cùng với câu nói: “Kẻ ngu muội này xin bái lĩnh” thể hiện sự thức tỉnh và sự tôn trọng đối với người tử tù. Dù đã đạt được ước nguyện của mình khi có được chữ của Huấn Cao, viên quản ngục vẫn giữ vững phẩm hạnh và đón nhận lời khuyên của Huấn Cao một cách chân thành và lễ phép.
Nguyễn Tuân đã khắc họa viên quản ngục như một nhân vật có tâm hồn trong sáng, một tiếng nói ngọt ngào trong môi trường ngục tù đầy tăm tối và tàn nhẫn. Viên quản ngục và Huấn Cao, hai nhân vật này được đặt cạnh nhau, tạo nên sự đối lập rõ nét nhưng cũng đầy hài hòa. Chính sự kết hợp này đã làm nên giá trị nhân văn sâu sắc của tác phẩm. Truyện sử dụng những lời lẽ trang trọng, cổ kính, giúp người đọc cảm nhận được không khí của một thời kỳ xa xưa, đồng thời làm nổi bật tính chân thực và sự tinh tế trong tác phẩm.
