Mục lục bài viết
1. Dàn ý cảm nhận về văn bản Gió lạnh đầu mùa hay nhất:
I. Mở bài
– Giới thiệu tác giả và tác phẩm
– Nêu khái quát nội dung
II. Thân bài
a. Khung cảnh thiên nhiên và thời điểm đầu đông
– Hình ảnh thiên nhiên lúc chuyển mùa được miêu tả tinh tế, gợi cảm:
+ Gió bấc nổi lên sau một đêm mưa rào, cái lạnh buốt giá ùa về.
+ Ngoài sân, gió thổi cuốn theo bụi nhỏ, những chiếc lá khô xào xạc.
+ Bầu trời một màu trắng đục, không u ám nhưng đầy sức gợi.
+ Những cây lan trong chậu co lại vì lạnh.
– Tác giả tạo không khí đầu đông chân thực, vừa quen thuộc vừa đượm buồn.
b. Tình cảm gia đình trong truyện
– Hình ảnh gia đình Sơn:
+ Mẹ Sơn và chị Lan thức dậy sớm, chuẩn bị những việc thường ngày.
+ Chiếc áo bông cũ được lấy ra, gợi nhắc về em Duyên – đứa em đã khuất.
– Chiếc áo bông:
+ Kỷ vật gắn với tình cảm mẫu tử thiêng liêng, tình anh em sâu sắc.
+ Sơn xúc động khi nhớ em, cảm nhận nỗi đau và tình thương từ mẹ.
+ Chi tiết nhỏ nhưng giàu giá trị nhân văn, khắc họa sự ấm áp trong gia đình.
c. Hình ảnh những đứa trẻ nghèo trong xóm chợ
– Đối lập với gia đình Sơn là hoàn cảnh nghèo khó của trẻ em xóm chợ:
+ Những đứa trẻ như Cúc, Xuân, Tí, Túc mặc áo rách vá, da tím tái, run rẩy trong gió lạnh.
+ Gió đông làm hiện rõ sự thiếu thốn, bất hạnh.
– Sự đối lập giữa hai thế giới làm nổi bật giá trị nhân đạo của câu chuyện.
d. Hành động sẻ chia giàu tính nhân văn của chị em Sơn
– Tình cảm của chị em Sơn với cái Hiên:
+ Cảm thương khi thấy Hiên co ro trong manh áo rách tả tơi.
+ Sơn và Lan quyết định tặng chiếc áo bông cũ cho Hiên.
– Chiếc áo bông cũ không chỉ là vật dụng mà còn chứa đựng tấm lòng sẻ chia, sự cảm thông sâu sắc.
– Tâm trạng của Sơn khi chờ đợi Lan lấy áo:
+ Cậu cảm thấy ấm áp, vui sướng, trái tim tràn ngập yêu thương.
e. Kết thúc truyện và giá trị nhân văn
– Hành động của mẹ Hiên:
+ Mang áo trả lại, thể hiện lòng tự trọng, dù nghèo khó nhưng vẫn giữ phẩm chất cao đẹp.
– Phản ứng của mẹ Sơn:
+ Không trách mắng hai con mà còn âu yếm động viên, cho mẹ Hiên mượn tiền may áo mới.
+ Bà là hình ảnh tiêu biểu cho người phụ nữ giàu lòng nhân hậu.
III. Kết bài
– Gió lạnh đầu mùa là câu chuyện giản dị nhưng chứa đựng nhiều bài học sâu sắc về tình yêu thương và sự sẻ chia.
– Tác phẩm nhắc nhở chúng ta về giá trị của lòng trắc ẩn, sự đồng cảm giữa con người trong xã hội.
– Phong cách nhẹ nhàng và nhân văn của Thạch Lam để lại dấu ấn sâu sắc trong lòng người đọc.
2. Viết một đoạn văn cảm nhận về văn bản Gió lạnh đầu mùa điểm cao:
Thạch Lam là một trong những nhà văn tiêu biểu của dòng văn học lãng mạn Việt Nam, nổi tiếng với lối viết nhẹ nhàng, tinh tế, thấm đượm chất thơ. Một trong những tác phẩm đặc sắc thể hiện rõ phong cách nghệ thuật của ông chính là truyện ngắn Gió lạnh đầu mùa. Tác phẩm không chỉ tái hiện một bức tranh cuộc sống thường nhật mà còn gửi gắm những thông điệp nhân văn sâu sắc.
Ngay từ những dòng mở đầu, Thạch Lam đã dẫn dắt người đọc vào không gian một buổi sáng đầu đông đầy cảm xúc bằng những chi tiết miêu tả tinh tế. Sau một đêm mưa rào, gió bấc bắt đầu nổi lên, báo hiệu sự chuyển mình của thời tiết. Cảnh vật hiện ra qua đôi mắt của Sơn – nhân vật chính là mẹ và chị đang cùng khoác lên mình những chiếc áo ấm, ngoài sân gió thổi vi vu cuốn theo màn bụi nhỏ và những chiếc lá khô xào xạc. Bầu trời một màu trắng đục, u ám nhưng không nặng nề. Ngay cả những chậu cây lan cũng như co lại vì lạnh. Chỉ bằng vài nét chấm phá, Thạch Lam đã vẽ nên một bức tranh mùa đông đầy sức sống, vừa gần gũi vừa gợi cảm.
Tiếp đó, câu chuyện đưa người đọc vào không gian sinh hoạt ấm cúng của gia đình Sơn. Hình ảnh chiếc áo bông cánh xanh cũ được mẹ Sơn cẩn thận lấy ra, thực chất là áo của em Duyên, đứa em đã khuất đã khơi gợi một dòng cảm xúc sâu lắng. Người phụ nữ già nâng niu chiếc áo, ngắm nghía từng đường chỉ, trong khi Sơn cảm thấy lòng dâng trào xúc động khi nhớ về em và thương mẹ, người đang cố giấu đi giọt nước mắt. Chiếc áo bông không chỉ là một vật dụng bình thường, mà còn là kỷ vật chứa đựng tình mẫu tử, tình anh em và cả tấm lòng nhân hậu của người vú già.
Tuy nhiên, không gian ấm áp ấy lại đối lập với hình ảnh của những đứa trẻ nghèo trong xóm chợ – những đứa trẻ gầy gò, run rẩy trong cái lạnh đầu đông với quần áo rách vá, da thịt tím tái. Thằng Cúc, thằng Xuân, con Tí, con Túc hiện lên với sự thiếu thốn, nhưng trong ánh mắt vẫn ánh lên niềm vui khi gặp Sơn và chị Lan. Thái độ thân thiện, chan hòa của hai chị em Sơn với lũ trẻ xóm chợ làm nổi bật lên giá trị nhân văn của câu chuyện, khác hẳn với những định kiến phân biệt giàu nghèo thường thấy.
Sự hồn nhiên, trong sáng của chị em Sơn được thể hiện rõ nét khi cả hai cảm thông với hoàn cảnh của cái Hiên, cô bé nghèo co ro trong manh áo rách tả tơi giữa gió lạnh. Hình ảnh này khiến Sơn nhớ đến em Duyên khi xưa vẫn thường chơi cùng cái Hiên, rồi động lòng thương. Lan nhanh chóng chạy về nhà lấy chiếc áo bông cũ, còn Sơn thì đứng chờ với cảm giác ấm áp, vui sướng. Hành động nhỏ bé nhưng đầy ý nghĩa của hai chị em không chỉ thể hiện tấm lòng yêu thương mà còn là bài học về sự chia sẻ và lòng trắc ẩn.
Phần kết của truyện để lại dư âm sâu sắc khi mẹ cái Hiên mang chiếc áo bông trả lại cho mẹ Sơn. Hành động này cho thấy phẩm chất cao đẹp của người dân lao động nghèo khó – dù đói khổ nhưng vẫn giữ được lòng tự trọng, sống theo quan niệm “Đói cho sạch, rách cho thơm”. Đáp lại, mẹ Sơn không những không trách mắng hai con mà còn ân cần vẫy chúng lại gần, đồng thời cho mẹ cái Hiên mượn tiền để may áo mới cho con. Cả hai người mẹ trong câu chuyện đều hiện lên như những biểu tượng của đức hạnh và lòng nhân ái.
Gió lạnh đầu mùa là một câu chuyện giản dị nhưng chứa đựng nhiều giá trị nhân văn sâu sắc. Qua tác phẩm, Thạch Lam không chỉ khắc họa thành công bức tranh mùa đông miền Bắc mà còn gửi gắm bài học ý nghĩa về tình yêu thương, sự cảm thông và sẻ chia giữa con người với con người. Tác phẩm nhẹ nhàng mà thấm thía, để lại ấn tượng khó quên trong lòng người đọc.
3. Viết một đoạn văn cảm nhận về văn bản Gió lạnh đầu mùa hay chọn lọc:
Truyện ngắn Gió lạnh đầu mùa là một tác phẩm xuất sắc của Thạch Lam, khắc họa đầy tinh tế và sâu sắc về đề tài trẻ em. Qua câu chuyện, người đọc không chỉ cảm nhận được hơi thở của cuộc sống đời thường mà còn hiểu rõ hơn về phong cách nghệ thuật độc đáo của nhà văn – một phong cách dung dị, giàu cảm xúc, thấm đẫm tinh thần nhân văn.
Ngay từ đầu truyện, Thạch Lam đã mở ra một bức tranh thiên nhiên mùa đông đầy cảm xúc. Sau một đêm mưa rào, gió bấc bắt đầu thổi, mang theo cái lạnh buốt giá như báo hiệu mùa đông đã đến. Khung cảnh buổi sáng ấy được khắc họa sinh động qua cảm nhận của Sơn – nhân vật chính. Cậu tỉnh dậy trong cái lạnh se sắt, thấy mẹ và chị đã mặc áo ấm, ngồi bên bếp lò than để pha trà. Ngoài sân, gió thổi vi vu, cuốn theo những màn bụi nhỏ và làm những chiếc lá khô lăn xào xạc. Bầu trời khoác một màu trắng đục, u ám nhưng không nặng nề. Thậm chí, những chiếc lá lan trong chậu cũng như co lại vì lạnh. Chỉ bằng vài nét bút mộc mạc, Thạch Lam đã tái hiện trọn vẹn sự chuyển biến của đất trời khi đông về, khiến người đọc như cảm nhận được cái lạnh len lỏi vào từng trang viết.
Từ bức tranh thiên nhiên, câu chuyện chuyển sang không gian gia đình Sơn với một chi tiết đầy cảm động. Mẹ Sơn lục tìm trong đống quần áo rét và lấy ra chiếc áo bông cánh xanh cũ – kỷ vật gắn liền với em Duyên, đứa em gái đáng thương đã mất từ khi còn nhỏ. Chiếc áo ấy không chỉ mang giá trị vật chất mà còn gợi nhớ về tình cảm gia đình sâu đậm. Người vú già nâng niu chiếc áo, mân mê từng đường chỉ, trong khi mẹ Sơn nghẹn ngào, cố giấu đi giọt nước mắt. Sơn cũng không kìm được lòng mình, cảm thấy thương mẹ và nhớ em. Qua chi tiết nhỏ ấy, Thạch Lam đã truyền tải trọn vẹn tình mẫu tử thiêng liêng và tình anh em gắn bó trong gia đình Sơn.
Trái ngược với sự ấm áp của gia đình Sơn là hình ảnh những đứa trẻ nghèo trong xóm chợ. Thằng Cúc, thằng Xuân, con Tí, con Túc hiện lên với vẻ gầy gò, mặc những bộ quần áo rách nát, chắp vá nhiều chỗ. Làn da tím tái vì lạnh, đôi môi run rẩy, răng va vào nhau lách cách khi gió đông ùa đến. Hình ảnh đối lập giữa hai thế giới – gia đình sung túc của Sơn và những đứa trẻ nghèo khó – đã khơi gợi trong lòng người đọc niềm xót xa, đồng cảm.
Cao trào của truyện đến khi Lan và Sơn gặp cái Hiên, cô bé nghèo co ro bên cột quán với manh áo rách tả tơi, hở cả lưng và tay trong cái lạnh đầu mùa. Cảm thương trước hoàn cảnh đáng thương của Hiên, Sơn nhớ đến em Duyên và nảy ra ý định cho Hiên chiếc áo bông cũ. Lan đồng tình ngay lập tức và hăm hở chạy về nhà lấy áo, còn Sơn đứng chờ với cảm giác ấm áp lạ kỳ trong lòng. Chiếc áo bông cũ, vốn là kỷ vật của gia đình, nay trở thành món quà sẻ chia tình người, thể hiện tấm lòng nhân hậu và sự ngây thơ trong sáng của hai đứa trẻ.
Phần kết của câu chuyện mang đến nhiều dư âm và suy ngẫm. Khi mẹ Hiên mang chiếc áo bông trả lại, người đọc thấy rõ phẩm chất cao đẹp của bà – một người mẹ dù nghèo khó nhưng vẫn giữ trọn lòng tự trọng, sống theo quan niệm “Đói cho sạch, rách cho thơm”. Mẹ Sơn sau khi hiểu rõ sự việc không những không trách phạt các con mà còn cho mẹ Hiên mượn tiền may áo ấm cho con. Bà vẫy Sơn và Lan lại gần, âu yếm thể hiện sự thấu hiểu và tình thương dành cho con cái. Hình ảnh hai người mẹ, một bên nghèo khó nhưng đầy tự trọng, một bên giàu lòng nhân hậu, đã góp phần làm sáng lên giá trị nhân văn của tác phẩm.
Truyện ngắn Gió lạnh đầu mùa không chỉ là bức tranh chân thực về cuộc sống mà còn là bài ca về tình yêu thương, lòng trắc ẩn và sự sẻ chia. Bằng giọng văn nhẹ nhàng, sâu lắng, Thạch Lam đã để lại dấu ấn khó phai trong lòng độc giả, đồng thời khẳng định tài năng bậc thầy trong việc tái hiện vẻ đẹp của đời thường.
