Dàn ý bài Vội vàng của Xuân Diệu: Dàn ý sơ lược và chi tiết

1. Dàn ý bài Vội vàng của Xuân Diệu sơ lược:

1.1. Mở bài: 

Bài thơ “Vội vàng” của Xuân Diệu là một trong những tác phẩm nổi tiếng của thơ ca Việt Nam. Trong bài thơ này, tác giả đã phản ánh những tâm trạng, suy nghĩ của mình về cuộc sống và thời gian.

1.2. Thân bài:

– Luận điểm 1: Tình yêu thiên nhiên tha thiết và niềm say mê cuộc sống nơi trần thế

+ Khát vọng lạ lùng của thi nhân: Tác giả muốn sống trong một thế giới tự nhiên mộc mạc, tươi đẹp, với những hoa lá thơm ngát và nắng vàng ấm áp.

+ Bức tranh thiên nhiên mùa xuân nồng nàn, tươi mới, tràn đầy sức sống: Tác giả miêu tả cảnh thiên nhiên trong mùa xuân rất đẹp, tươi mới và tràn đầy sức sống. Những cánh hoa rực rỡ, những cành cây xanh tươi như muốn thắp sáng niềm hy vọng và yêu đời trong lòng người đọc.

– Luận điểm 2: Nỗi trăn trở trước thời gian và cuộc đời

+ Sự tiếc nuối trước dòng chảy thời gian của thi nhân: Tác giả thể hiện sự tiếc nuối, trăn trở về thời gian và tuổi trẻ qua những câu thơ mang nhiều tình cảm: “Lòng tôi rộng, nhưng lượng trời cứ chật”, “Còn trời đất, nhưng chẳng còn tôi mãi”.

+ Quan niệm mới mẻ về thời gian – tình yêu – tuổi trẻ: Tác giả đưa ra quan niệm mới về thời gian, tình yêu và tuổi trẻ khi cho rằng: “Lòng tôi rộng, nhưng lượng trời cứ chật, Không cho dài thời trẻ của nhân gian”.

– Luận điểm 3: Tâm trạng vội vàng, thái độ sống gấp gáp và tuyên ngôn về lẽ sống.

+ Lời đề nghị và biểu hiện của cách sống vội vàng: Tác giả phản ánh một cách sống vội vàng, thiếu suy nghĩ và không tận hưởng

1.3 Kết bài:

Nêu cảm nhận cá nhân. 

2. Dàn ý bài Vội vàng của Xuân Diệu chi tiết:

Mở bài:

Giới thiệu nhà thơ Xuân Diệu, một trong những tên tuổi hàng đầu của phong trào Thơ Mới. Ông là nhà thơ mang đến cho thơ ca Việt Nam một hơi thở mới, trẻ trung và đầy sức sống. Trong số các tác phẩm nổi bật của Xuân Diệu, bài thơ “Vội Vàng” là một trong những bài thơ tiêu biểu thể hiện tinh thần yêu đời, yêu cuộc sống mãnh liệt, và sự trân trọng từng khoảnh khắc của tuổi trẻ.

Thân bài:

a) Khái quát chung: Bài thơ “Vội Vàng” được sáng tác trong bối cảnh đầu thế kỷ 20, khi phong trào Thơ Mới đang phát triển mạnh mẽ. Nội dung chính của bài thơ là sự khát khao sống mãnh liệt, mong muốn tận hưởng trọn vẹn những vẻ đẹp của cuộc sống và thiên nhiên.

b) Phân tích bài thơ:

b.1) Niềm say mê trước vẻ đẹp mùa xuân của thế gian:

Bài thơ sử dụng thể thơ ngũ ngôn, cùng với nghệ thuật điệp ngữ và điệp cấu trúc “tôi muốn”, tạo nên một giọng thơ sôi nổi, thể hiện khát vọng cháy bỏng của tác giả. Xuân Diệu muốn níu giữ hương sắc và vẻ đẹp của cuộc đời, muốn dừng lại thời gian để vẻ đẹp của mùa xuân mãi mãi không phai tàn. 

Hình ảnh “này đây ánh sáng chớp hàng mi” là một cách so sánh tinh tế, ánh sáng tựa như phát ra từ đôi mắt của người thiếu nữ khi nàng chớp mi, mang đến vẻ đẹp ngây thơ và tinh khiết. Nghệ thuật so sánh cái vô hình với cái hữu hình như “tháng giêng ngon như một cặp môi gần” không chỉ gợi lên sự quyến rũ, ngọt ngào mà còn thể hiện niềm say mê mãnh liệt của thi sĩ trước cuộc đời. 

Hai câu thơ cuối của đoạn đầu có giọng thơ chùng xuống, cho thấy dù đang trong niềm vui sướng, thi nhân đã bắt đầu cảm nhận được sự vội vàng của thời gian, dù đang hạnh phúc nhưng đã cảm thấy nỗi chia ly sắp tới.

b.2) Sự tiếc nuối trước dòng thời gian không ngừng trôi:

Ba câu đầu của phần này dùng cách nói định nghĩa “xuân đương tới nghĩa là xuân đương qua/ xuân còn non nghĩa là xuân sẽ già/ mà xuân hết nghĩa là tôi cũng mất” để diễn tả sự chảy trôi không ngừng của thời gian. Trong khi các nhà thơ cổ điển thường nhìn thời gian như một vòng tuần hoàn, Xuân Diệu lại nhìn nó như một dòng chảy thẳng, không bao giờ quay lại.

Khi nhận thức được sự trôi chảy của thời gian, Xuân Diệu cảm thấy bâng khuâng và tiếc nuối. Thi sĩ hình dung ra một cuộc chia ly tràn ngập khắp đất trời, “Mùi tháng năm đều rớm vị chia phôi, Khắp sông núi vẫn than thầm tiễn biệt”. Hình ảnh “mùi tháng năm” là một ẩn dụ chuyển đổi cảm giác, cho thấy sự tương giao trong cách cảm nhận của tác giả. 

b.3) Khát khao sống mãnh liệt:

Giọng thơ của Xuân Diệu ở đoạn này hối hả, sôi nổi và cuồng nhiệt, được tạo nên bởi những câu cảm thán thể hiện sự thúc giục. Nghệ thuật điệp cấu trúc, điệp từ, và liệt kê tạo cho những câu thơ nhịp điệu nhanh, mạnh như những đợt sóng trào dâng cảm xúc. Động từ “ôm”, “say”,… thể hiện khát khao mãnh liệt và sự cuồng nhiệt muốn giao cảm với cuộc đời. Việc nhà thơ xưng “tôi” thể hiện khát vọng cá nhân mạnh mẽ, táo bạo. Sau đó, Xuân Diệu lại chuyển sang xưng “ta” để mở rộng lòng mình với cuộc đời, với nhân sinh.

Lời giục giã “mau đi thôi” làm cho câu thơ mang một ngữ điệu mới mẻ, khác biệt so với những câu thơ cổ điển: giọng điệu gần gũi, chân thực hơn. Trong thơ cổ, ngôn từ thường phải rất chắt lọc, còn ở Xuân Diệu, từ ngữ được lặp đi lặp lại nhiều lần tạo nên một nhịp điệu đặc trưng.

Kết bài:

Khẳng định lại những thành công nổi bật của Xuân Diệu trong việc mang đến một cái nhìn mới về thời gian, cuộc sống và tình yêu qua bài thơ “Vội Vàng”.