Vở kịch Tôi và chúng ta là cuộc đấu tranh tư tưởng giữa hai phe đối lập, một bên là bảo thủ, lạc hậu, một bên là đổi mới tư duy, cách làm, hướng tới trình độ sản xuất cao hơn, bảo đảm chi tiêu của người lao động. Dưới đây là bài viết về Cảm nhận văn bản vở kịch Tôi và chúng ta của Lưu Quang Vũ.
Mục lục bài viết
1. Dàn ý cảm nhận văn bản vở kịch Tôi và chúng ta của Lưu Quang Vũ:
1.1. Mở bài:
Giới thiệu về tác giả, tác phẩm
1.2. Thân bài:
– Tình huống kịch:
- Sản xuất ngưng trệ tại xí nghiệp, cần giải quyết vấn đề để khôi phục sản xuất.
- Giám đốc Hoàng Việt đưa ra kế hoạch sản xuất mở rộng và đổi mới cách thức vận hành xí nghiệp.
– Mâu thuẫn giữa các nhân vật
- Giám đốc Hoàng Việt và kỹ sư Sơn đại diện cho tư tưởng đổi mới, tiến bộ.
- Phòng tổ chức lao động, tài vụ, quản đốc phân xưởng đại diện cho tư tưởng bảo thủ, trì trệ, làm việc máy móc, thiếu hiệu quả.
– Phân tích tuyến nhân vật trong đoạn trích
+ Giám đốc Hoàng Việt:
- Lãnh đạo có tinh thần trách nhiệm cao, dám nghĩ, dám làm.
- Thẳng thắn, trung thực, kiên quyết đấu tranh vì lợi ích cộng đồng.
+ Kỹ sư Lê Sơn:
- Có năng lực, trình độ chuyên môn cao.
- Gắn bó nhiều năm cùng xí nghiệp.
- Đồng hành cùng Hoàng Việt trên hành trình cải tiến toàn diện hoạt động xí nghiệp.
+ Phó Giám đốc Chính và giám đốc phân xưởng Trương:
- Có quy cách làm việc máy móc, bảo thủ.
- Làm lãnh đạo nhưng gian ngoan, xảo trá, ích kỷ, nhiều mánh khoé.
- Không muốn thay đổi, làm mới mà dựa vào cơ chế nguyên tắc để chống lại sự cải tiến, chỉ khéo xu nịnh.
– Ý nghĩa của mâu thuẫn
- Đấu tranh giữa mới và cũ:
- Cuộc chiến giữa đổi mới và bảo thủ, giữa tiến bộ và lạc hậu.
- Tính tất yếu và gay gắt của mâu thuẫn và xung đột khi đứng trước vấn đề cấp thiết của thực tế đời sống.
1.3. Kết luận:
Nêu cảm nhận cá nhân về nội dung vở kịch
2. Cảm nhận văn bản vở kịch Tôi và chúng ta của Lưu Quang Vũ hay nhất:
Lưu Quang Vũ đã dùng bút pháp sắc sảo và tư duy đương đại để dàn dựng vở kịch “Tôi và chúng ta”. Tác phẩm phản ánh một mặt hiện tại của nền sản xuất xã hội, là sự đấu tranh giữa bóng tối và ánh sáng, những ý tưởng đổi mới thường bị coi là điên rồ và vấp phải sự phản đối của những người có quan điểm lạc hậu và bảo thủ, đặc biệt là những người được “chống lưng” cảm thấy có quyền.
Đoạn trích “Tôi và chúng ta” là cảnh thứ ba của vở kịch, đánh dấu sự xung đột ý kiến đầu tiên về việc thay đổi cách tiếp cận và phương thức hoạt động trong một doanh nghiệp nhà nước mang tên Thắng Lợi. Một bên là tư duy bảo thủ, lạc hậu, tuân thủ một cách mù quáng các quy tắc, quy định do cấp trên đặt ra mà không xem xét liệu chúng có còn phù hợp hay không. Điều này được đại diện bởi Nguyễn Chính (Phó giám đốc) và Trường (Giám đốc sản xuất). Hai cá nhân này được Trần Khắc (đại diện Thanh tra) hậu thuẫn nên thường xuyên công khai chống lệnh cấp trên, thậm chí phớt lờ những gì Giám đốc Hoàng Việt nói, cho rằng đó là điên rồ, trái quy định.
Mở đầu đoạn trích là cuộc họp của toàn thể nhân sự trong công ty, giám đốc Hoàng Việt tuyên bố lý do cuộc họp và mở màn cho Lê Sơn, người đề xuất kế hoạch cải tổ của mình. Lê Sơn vốn nhút nhát nhưng có năng lực, nhiều lần phải cố gắng phát biểu, nhưng với sự hướng dẫn đặt câu hỏi của Hoàng Việt, cuối cùng anh cũng nói được ý tưởng sáng tạo của mình, điều có lẽ hoàn toàn mới đối với mọi người có mặt. Những đại diện khác của tư tưởng cải cách tiến bộ, những người đã nhận ra những bất cập và những quy định cứng nhắc đang kìm hãm sự phát triển của công ty và bóp nghẹt đời sống của người lao động, có Thành (tổ trưởng tổ sản xuất 1) và nhiều công nhân khác.
Theo Lê Sơn, xí nghiệp có thể tăng mức sản xuất gấp 5 lần nếu mở rộng mặt hàng và nguyên liệu máy móc, cần thêm từ 300 đến 500 công nhân. Đây là những con số chưa từng được suy nghĩ trước đó và chỉ tiêu biên chế được cấp trên cho phép chỉ có 15 chỉ tiêu như vậy, không thể thay đổi theo ý kiến của Lê Sơn.
Khi Hoàng Việt hỏi về nguồn gốc của kế hoạch sản xuất được nhắc đến, Trưởng phòng tổ chức lao động trả lời rằng nó được cấp trên đưa xuống. Tuy nhiên, mọi người không biết cấp trên đó là ai và Hoàng Việt nhận thấy sự phi logic của vấn đề này. Anh cho rằng việc đưa ra kế hoạch ngược đời và việc lập kế hoạch phải do cơ sở đưa ra rồi mới được cấp trên xem xét và duyệt là hợp lý hơn. Vì vậy, Hoàng Việt quyết định từ nay chủ động đặt ra kế hoạch cho chính xí nghiệp.
Câu nói của Hoàng Việt đã khiến mọi người bất ngờ và gây ra nhiều khó khăn. Đầu tiên là vấn đề về chỉ tiêu biên chế, Hoàng Việt đã tuyển thợ hợp đồng để giải quyết vấn đề này. Sau đó, anh ta đã tạm dừng việc xây dựng nhà khách để ứng tiền trả lương trước cho công nhân. Tuy nhiên, vấn đề lớn hơn là tài chính, với Trưởng phòng tài vụ không muốn chi tiền dù đã được giám đốc ký. Hoàng Việt đã đứng ra chịu trách nhiệm và thay thế người này bằng cô Loan kế toán, để thực hiện quyết định của mình một cách quyết liệt nhưng cần thiết, bởi không thể làm được gì nếu có người cứng đầu và không chấp nhận thay đổi.
Câu chuyện chưa dừng lại ở đó. Đến lúc này, Nguyễn Chính, thủ lĩnh của tư tưởng bảo thủ, lạc hậu bắt đầu lên tiếng và liên tục chất vấn Hoàng Việt bằng những câu hỏi hóc búa. Tuy nhiên, Hoàng Việt với tư cách là giám đốc cũng không dại gì đến mà không chuẩn bị trước và đã chuẩn bị sẵn mọi lời giải thích hợp lý cho phó giám đốc. Ông chỉ ra những tiêu cực của việc “đối xử với những người chăm chỉ và những người lười biếng như nhau” và kết luận “đây là loại chủ nghĩa xã hội gì?” Cuối cùng, ông đề xuất nguyên tắc “làm nhiều nhận nhiều, làm ít nhận ít”, công nhân nhiệt liệt hoan nghênh. Trưởng phòng tài chính chị Trường tiếp tục ‘nhai đi nhai lại’ nguyên tắc không biết chán với Hoàng Việt.
Về phần giám thị Trường, ông chỉ bắt đầu phản đối khi nghe Hoàng Việt nói sẽ bỏ chức giám sát vì thấy thừa và phí thời gian. Anh cảm thấy điều này là phi logic vì trong nhận thức của anh, vị trí giám sát viên rất quan trọng. Tuy nhiên, chỉ với một câu nói, Hoàng Việt đã khiến Trường im lặng: “Chức vụ không quan trọng. Chỉ quan trọng hiệu quả công việc”. Cuối buổi chỉ còn anh Quý và chị Bông ở lại động viên, hỗ trợ Hoàng Việt.
Hoàng Việt đã hoàn toàn đúng khi khẳng định với Nguyễn Chính một quy luật khách quan “Sự vật không đứng yên, cuộc sống không đứng yên một chỗ, có cái hôm qua đúng, hôm nay nó là vật cản. Phải tìm cách phá bỏ.” Chắc hẳn ông đã hiểu sâu sắc những quy luật vận động của chủ nghĩa Mác-Lênin. Nguyễn Chính không còn tranh cãi gì nữa, tức giận bỏ đi, buông lời thách thức: “Được… đồng chí tự tin quá! Để xem!” Có lẽ anh đang mong có ngày Hoàng Việt thất bại để anh chế giễu, nhưng điều đó khó có thể xảy ra. Trong phòng chỉ còn lại Lê Sơn và Hoàng Việt tâm sự với nhau. Lê Sơn nhắc Hoàng Việt về Nguyễn Chính, nhưng Hoàng Việt không nản vì anh rất vững vàng, tin vào kế hoạch của mình và tin tưởng Lê Sơn,
Đoạn trích này là khởi đầu cho sóng gió ở doanh nghiệp nhà nước Thắng Lợi. Ở đây diễn ra cuộc đấu tranh tư tưởng giữa hai phe đối lập, một bên là bảo thủ, lạc hậu, một bên là đổi mới tư duy, cách làm, hướng tới trình độ sản xuất cao hơn, bảo đảm thu nhập của người lao động. Và thắng lợi bước đầu của cuộc đấu tranh mà phe có khát vọng đổi mới, dám nghĩ dám làm chính là nhờ sự vững vàng và thông minh của đạo diễn Hoàng Việt. Đây cũng là tiền đề cho những xung đột, đấu tranh gay gắt hơn nữa chờ đợi ở phần sau của vở kịch.
3. Cảm nhận văn bản vở kịch Tôi và chúng ta của Lưu Quang Vũ chọn lọc:
Lưu Quang Vũ là một nhà viết kịch nổi tiếng và tài năng của Việt Nam, đã để lại nhiều tác phẩm mang tính triết lý sâu sắc. Vở kịch Hồn Trương Ba da hàng thịt là một trong những tác phẩm nổi tiếng của ông, ngoài ra còn có vở kịch Tôi và chúng ta cũng là một tác phẩm đặc sắc của ông. Trong vở kịch này, cảnh 3 được coi là đoạn xung đột quan trọng và hấp dẫn nhất trong toàn vở kịch.
Trong vở kịch này, tình huống xoay quanh cuộc chiến giữa giám đốc Hoàng Việt và phó giám đốc Nguyễn Chính, giữa quan điểm mới và quan điểm cũ. Hoàng Việt nhận ra những khó khăn mà công nhân và xí nghiệp đang đối mặt, do đó, anh đã đưa ra một quyết định liều lĩnh để thay đổi cách thức hoạt động sản xuất của xí nghiệp.
Giám đốc Hoàng Việt đại diện cho tư tưởng tiên tiến và đổi mới đã đưa ra các ý kiến như mở rộng sản xuất, tăng lương cho công nhân, giảm biên chế và thay đổi phương thức sản xuất để thúc đẩy sự phát triển của xã hội. Tuy nhiên, phó giám đốc Nguyễn Chính lại đại diện cho những người bảo thủ, muốn giữ nguyên các cách thức hoạt động cũ, tuân thủ các nguyên tắc tài chính và tổ chức lao động.
Tư tưởng cũ được thể hiện bằng việc tuân thủ chỉ tiêu và nguyên tắc tài chính, và sử dụng phương thức sản xuất lỗi thời, thụ động và bảo thủ. Điều đó có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển của xã hội trong thời điểm đất nước đang chuyển mình sang nền kinh tế mới. Cuộc đấu tranh giữa tư tưởng mới và cũ cũng không kém căng thẳng, như một cuộc chiến để giành lấy sự tồn tại và phát triển.
Để đạt được mục tiêu của xã hội mới, chúng ta cần có một cách nhìn khác về mối quan hệ giữa cá nhân và cộng đồng. Khái niệm “cái ta” không chỉ đơn thuần là sự kết hợp của các “cái tôi” cá nhân mà còn bao quát toàn bộ sự chung của cộng đồng. Khi quyền lợi và nghĩa vụ của mỗi cá nhân được đảm bảo và thống nhất với quyền lợi và nghĩa vụ của cộng đồng, chúng ta sẽ có sức mạnh tổng hợp để phát triển.
Trong bối cảnh đất nước mới, để đạt được sự phát triển của cộng đồng, chúng ta cần tôn trọng và phát triển từng cá nhân. Các chính sách mới cần được đưa ra để bảo vệ và phát triển quyền lợi và nghĩa vụ của mỗi cá nhân, giúp họ có thể đóng góp tích cực vào sự phát triển của cộng đồng. Chỉ khi chúng ta có được sự hỗ trợ và sự phát triển của từng cá nhân, chúng ta mới có thể đạt được sự phát triển bền vững của xã hội.
