Phân tích, đánh giá chủ đề và một số nét đặc sắc về nghệ thuật của một truyện

1. Dàn ý Phân tích, đánh giá chủ đề và một số nét đặc sắc về nghệ thuật của một truyện:

I. Mở bài

Giới thiệu truyện muốn phân tích

II. Thân bài

– Tóm tắt truyện

Trước hết, việc tóm tắt nhanh truyện giúp độc giả có cái nhìn tổng quan về nội dung và sự phát triển của câu chuyện. Bằng cách này, độc giả có thể dễ dàng theo dõi phần phân tích và đánh giá trong các phần tiếp theo của bài viết.

– Chủ đề và ý nghĩa của chủ đề

Chủ đề của một câu truyện không chỉ là cốt truyện mà còn là thông điệp, ý nghĩa mà tác giả muốn truyền đạt. Việc phân tích chủ đề giúp độc giả hiểu sâu hơn về bản chất của tác phẩm và tìm ra những thông điệp ẩn sau câu chuyện.

– Những nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật

+ Phân tích, đánh giá nghệ thuật tạo tình huống

Một truyện hay không chỉ cần có nội dung hấp dẫn mà còn phải xây dựng tình huống một cách khéo léo. Phần này sẽ đi sâu vào cách tác giả tạo ra những tình huống đặc sắc, tạo cảm xúc mạnh mẽ cho độc giả.

+ Phân tích, đánh giá cách xây dựng nhân vật giàu tính biểu trưng và tác dụng trong việc thể hiện chủ đề

Nhân vật là hạt nhân của mọi câu chuyện, và cách tác giả xây dựng nhân vật không chỉ làm giàu tính cách của họ mà còn làm nổi bật chủ đề của tác phẩm. Phân tích sâu những nhân vật này sẽ làm sáng tỏ tầm quan trọng của họ trong việc truyền đạt thông điệp.

+ Phân tích, đánh giá cách khắc họa tính cách nhân vật qua lời thoại, ngôn ngữ

Lời thoại và ngôn ngữ sử dụng trong truyện không chỉ là phương tiện để diễn đạt ý nghĩa mà còn là cách tác giả biểu hiện tính cách của nhân vật. Phần này sẽ phân tích cách ngôn ngữ được sử dụng để tạo nên những nhân vật độc đáo và thú vị.

III. Kết bài

Trong phần này, sẽ có một sự tái bút về giá trị của chủ đề và những nét đặc sắc về nghệ thuật trong truyện. 

2. Phân tích, đánh giá chủ đề và một số nét đặc sắc về nghệ thuật của truyện “Thần Trụ Trời”:

“Thần Trụ Trời” là một tác phẩm dân gian truyền miệng của người Việt cổ, một di sản văn hóa được bảo tồn từ thời kỳ tối cổ và vẫn tồn tại đến ngày nay. Tác phẩm này được nghiên cứu và ghi lại bởi nhà khảo cứu văn hóa dân gian Nguyễn Đông Chi, được trình bày trong tác phẩm “Lược khảo về thần thoại Việt Nam”. Qua câu chuyện thần thoại này, người Việt cổ đã cố gắng giải thích nguồn gốc của các hiện tượng tự nhiên, như tại sao có trời, có đất, và tại sao trời và đất lại được phân đôi, tại sao mặt đất không phẳng mà có những địa hình đồi núi, sông hồ, biển cả và đảo.

Chúng ta thấy rằng người Việt cổ, giống như nhiều dân tộc khác trên thế giới, đã nỗ lực tìm hiểu về những điều xung quanh họ. Mặc dù chưa thể đạt được sự hiểu biết hoàn chỉnh, nhưng họ không từ bỏ, mà thay vào đó, họ sáng tạo ra một vị thần vô cùng to lớn để giải thích vũ trụ. Chúng ta có thể cảm nhận được trong đó tinh thần và ước mơ của những người Việt cổ muốn nâng cao để giải thích thế giới tự nhiên xung quanh họ.

Mọi chi tiết và mô tả về Thần Trụ Trời đều đậm chất thần thoại, với những vòng hào quang, điểm tô tính chất kỳ lạ, phi thường của nhân vật và thần thoại. Truyện đã nhân cách hóa vũ trụ thành một vị thần.

Hành động đầu tiên khi Thần Trụ Trời xuất hiện là “vươn vai đứng dậy, ngẩng cao đầu đối trời lên, giăng chân đạp đất xuống…” – đây cũng là hành động và công việc có tính phổ biến của nhiều vị thần sáng tạo thế giới khác trên thế giới, như ông Bàn Cổ trong thần thoại Trung Quốc đã thực hiện tương tự. Tuy nhiên, điểm khác biệt chính là sau khi xuất hiện trong cõi hỗn độn giống như quả trứng của vũ trụ, ông đạp cho quả trứng chia đôi, một nửa là trời, nửa dưới là đất, và ông tiếp tục đẩy trời lên cao, đẩy đất xuống thấp bằng sự biến hóa, sự phát triển không ngừng của bản thân ông chứ không phải như Thần Trụ Trời đã xây dựng cột chống trời.

Điều này cho thấy quá trình khai thiên lập địa của Thần Trụ Trời ở Việt Nam và Bàn Cổ ở Trung Quốc vừa có điểm giống nhau vừa có điểm khác nhau. Điều đó cũng chính là nét chung và nét riêng có ở trong thần thoại của các dân tộc. Từ ban đầu vốn ít ỏi, người Việt cổ cũng như các dân tộc khác trên thế giới không ngừng bổ sung, sáng tạo làm cho nền văn hóa, nghệ thuật ngày một đa dạng hơn. Chúng ta cũng có thể đánh giá về kho tàng thần thoại Việt Nam đối với nền nghệ thuật Việt Nam như thế nào. Cũng nhờ nghệ thuật phóng đại mà các nhân vật thần thoại có được sức sống lâu bền, vượt qua mọi thời gian để tồn tại với chúng ta ngày nay. Thần thoại đã tạo nên cho con người Việt Nam nếp cảm, nếp nghĩ, nếp tư duy đầy hình tượng phóng đại và khoa trương.

Truyện thần thoại “Thần Trụ Trời” không chỉ giúp độc giả hiểu rõ về sự hình thành của trời đất, sông, núi, đá,… mà còn thấy được sự sáng tạo của người Việt cổ. Tuy truyện có nhiều yếu tố hoang đường, phóng đại nhưng cũng mang trong mình cái lợi ích của sự thật là con người thời cổ đã khai khẩn, xây dựng đất nước.

3. Phân tích, đánh giá chủ đề và một số nét đặc sắc về nghệ thuật của truyện “Cây khế”:

Khi nói đến những câu chuyện cổ tích của Việt Nam, không thể không nhắc đến tác phẩm “Cây khế”. Đây được coi là một trong những truyện cổ tích nổi bật nhất trong kho tàng văn hóa dân gian của nước ta.

“Cây khế” kể về hai anh em mồ côi cha mẹ từ khi còn nhỏ, sống dựa vào nhau. Mặc dù cha mẹ để lại chỉ một cây khế và một ít ruộng vườn, tài sản không giàu có, nhưng hai anh em vẫn có cuộc sống đủ ấm no. Tuy nhiên, khi anh trai lấy vợ, mọi thay đổi. Anh trai trở nên lười biếng và chuyển mọi trách nhiệm sang đầu vợ chồng em. Thậm chí, anh ta còn xấu xa đến nỗi chia đất, chiếm đoạt tất cả của nải, để lại cho vợ chồng em một căn nhà nát và cây khế của cha mẹ. Vợ chồng em chăm chỉ làm việc, chăm sóc cây khế, và nhận được sự đền đáp từ chim quý bằng vàng bạc. Tuy nhiên, tham lam vô độ của anh trai khiến cho ông ta bị hất xuống biển sâu khi chim quý trả công.

Cốt truyện đơn giản nhưng chất chứa những bài học sâu sắc về cuộc sống. “Cây khế” phản ánh sự xung đột giữa hai bên trong một gia đình: một bên là vợ chồng em trai hiền lành, chăm chỉ, và một bên là vợ chồng anh trai tham lam, ích kỷ. Tác giả dân gian thông qua xung đột gia đình này, chỉ trích sự tham lam và ích kỷ của con người, ca ngợi những người chịu khó, biết sống lương thiện và biết đủ.

Góp phần làm nổi bật cho câu chuyện không chỉ là giá trị của chủ đề và bài học sâu sắc, mà còn là sự đóng góp của các yếu tố nghệ thuật. Hình thức nghệ thuật đầu tiên cần kể đến là nghệ thuật tạo tình huống, trong đó tình huống chia gia tài làm nổi bật bản chất tham lam của vợ chồng anh trai. Tình huống chim quý đến ăn khế của vợ chồng em trai giúp họ nhận được đền đáp xứng đáng và đồng thời trừng trị vợ chồng anh trai tham lam.

Cuối cùng, cách khắc họa tính cách nhân vật thông qua ngôn ngữ và hành động cũng đóng góp vào sự thành công của câu chuyện. Mặc dù nhân vật trong truyện cổ tích không có tâm lý phức tạp như trong văn xuôi, nhưng thông qua lời thoại và hành động, chúng ta vẫn nhận thức được phần nào về tính cách của họ.

“Cây khế” không chỉ là một câu chuyện cổ tích tiêu biểu trong văn hóa dân gian Việt Nam mà còn là một bài học quý giá, nhắc nhở về hậu quả của sự tham lam và thiếu lòng hiếu thảo trong gia đình.