Soạn bài Bức thư của thủ lĩnh da đỏ – SGK Ngữ văn lớp 8

Nội dung quan trọng của bức thư từ thủ lĩnh da đỏ là việc con người cần tương tác hài hòa với thiên nhiên. Điều này mang ý nghĩa quan trọng và có tầm ảnh hưởng lớn đối với toàn nhân loại: chúng ta phải chịu trách nhiệm trong việc bảo vệ môi trường và thiên nhiên giống như cách chúng ta bảo vệ sự tồn tại của bản thân mình.

a) Đoạn đầu của bức thư sử dụng nhiều phép so sánh và nhân hóa để mô tả mối quan hệ giữa người da đỏ và thiên nhiên:

– “Mảnh đất này là bà mẹ của người da đỏ”: So sánh đất đai với một người mẹ, nhấn mạnh sự bền vững và tương tác chặt chẽ giữa người da đỏ và đất đai.

– “Những bông hoa ngát hương là người chị, người em”: Nhân hóa hoa để tạo hình ảnh người thân trong gia đình, thể hiện tình cảm sâu sắc giữa người da đỏ và các loài cây hoa.

– “Người da đỏ, mỏm đá, vũng nước, chú ngựa đều cùng một gia đình”: Nhân hóa các yếu tố tự nhiên để nêu bật ý thức về sự gắn kết của người da đỏ với môi trường xung quanh, đồng thời tôn vinh sự đa dạng và đoàn kết trong tự nhiên.

b) Tác dụng của phép so sánh và nhân hóa:

– Tạo ra hình ảnh sống động và sâu sắc về mối quan hệ giữa người da đỏ và thiên nhiên. Sự nhân hóa và so sánh giúp độc giả hiểu rõ hơn về tình yêu và kính trọng của người da đỏ đối với môi trường tự nhiên, thể hiện sự hài hòa và đoàn kết trong cuộc sống hàng ngày.

– Làm nổi bật tầm quan trọng của đất đai và thiên nhiên trong văn hóa và tâm hồn của người da đỏ. Phép so sánh và nhân hóa giúp thể hiện rằng đất đai không chỉ là một phần của cuộc sống của họ mà còn là một phần của họ, một người thân thực sự.

– Thể hiện tâm hồn tri kỷ và sự hiểu biết sâu sắc giữa người da đỏ và môi trường tự nhiên. Phép so sánh và nhân hóa giúp xây dựng sự kết nối tinh thần mạnh mẽ giữa họ và thiên nhiên, nhấn mạnh sự tương tác và sự phụ thuộc lẫn nhau.

Câu 2. Đọc đoạn giữa của bức thư: từ Tôi biết người da trắng không hiểu cách sống đến Mọi vật trên đời đều có sự ràng buộc.

a) Đoạn văn đã nói lên sự khác biệt, sự đối lập trong “cách sống”, trong thái độ đối với “Đất”, đối với thiên nhiên giữa người da đỏ và “người da trắng” trên những vấn đề gì?

b) Tác giả đã dùng những biện pháp nghệ thuật nào để nêu bật sự khác biệt, sự đối lập ấy và để thể hiện thái độ, tình cảm của mình?

(Gợi ý: cách dùng phép so sánh, phép nhân hóa, phép lặp, phép đối lập; cách sử dụng các kiểu câu; cách sử dụng từ ngữ, …)

Trả lời

a) Đoạn văn này nói lên sự khác biệt và đối lập trong cách sống và thái độ đối với đất đai và thiên nhiên giữa người da đỏ và người da trắng. Cụ thể:

– Người da đỏ coi đất đai như một phần của họ, một người thân thực sự, trong khi người da trắng thường xa lạ với đất đai và coi nó như một tài sản có thể mua bán.

– Cuộc sống của người da trắng thường ồn ào và căng thẳng, trong khi người da đỏ tận hưởng sự yên tĩnh và thiên nhiên.

– Người da đỏ có sự thân thiết với môi trường tự nhiên, thường thức thưởng và tôn trọng các yếu tố tự nhiên như gió, nước, muông thú.

b) Tác giả đã sử dụng nhiều biện pháp nghệ thuật để nêu bật sự khác biệt và đối lập giữa người da đỏ và người da trắng, và để thể hiện thái độ và tình cảm của mình:

– Sử dụng phép đối lập: Tác giả sử dụng các từ và cụm từ đối lập như “anh em” và “kẻ thù,” “yên tĩnh” và “ồn ào,” “xa lạ” và “thân thiết” để thể hiện sự tương phản giữa hai nhóm người.

– Sử dụng điệp ngữ: Tác giả sử dụng các câu mệnh lệnh như “Ngài phải nhớ,” “Ngài phải giữ gìn,” “Ngài phải dạy” để thể hiện sự quyết tâm và yêu cầu của mình đối với người da trắng.

– Sử dụng sự so sánh tương phản: Tác giả so sánh cách sống và thái độ của người da đỏ và người da trắng để làm nổi bật sự khác biệt giữa họ.

– Sử dụng ngôn ngữ mạnh mẽ: Tác giả sử dụng ngôn ngữ mạnh mẽ và thúc đẩy để thể hiện sự quyết tâm và tình cảm của mình đối với vấn đề này.

Câu 3. Đọc đoạn còn lại của bức thư.

a) Hãy nêu các ý chính của đoạn này.

b) Cách hành văn, giọng điệu của đoạn này có gì giống, có gì khác với hai đoạn trên?

c) Nên hiểu thế nào về câu: Đất là Mẹ.

Trả lời

Câu 3. Đoạn cuối cùng của bức thư tập trung vào yêu cầu và khuyến nghị đối với tổng thống Mỹ. Ý chính của đoạn này bao gồm:

– Tác giả yêu cầu tổng thống Mỹ phải dạy người da trắng kính trọng đất đai và thấu hiểu giá trị của nó.

– Tác giả khuyến nghị tổng thống Mỹ dạy người da trắng coi đất là mẹ, tức là phải tôn trọng và bảo vệ nó như một người mẹ yêu thương.

– Tác giả nhấn mạnh rằng bảo vệ đất đai cũng đồng nghĩa với việc bảo vệ chính mình, vì đất đai là nguồn sống của mọi người.

b) Cách hành văn và giọng điệu của đoạn này giống với hai đoạn trước đó. Tác giả sử dụng ngôn ngữ mạnh mẽ và thúc đẩy để thể hiện sự quyết tâm và tình cảm của mình đối với vấn đề này.

c) Câu “Đất là Mẹ” nên hiểu là một biểu tượng thể hiện mối quan hệ mật thiết giữa con người và đất đai. Đất đai không chỉ là một phần của môi trường sống mà còn là nguồn sống và nuôi dưỡng con người. Từ “Mẹ” ở đây thể hiện sự yêu thương, sự chăm sóc, và quan hệ sinh thái mà con người có với đất đai. Điều này thể hiện sự tôn trọng và trách nhiệm của con người đối với môi trường và thiên nhiên.

Câu 4 Bức thư đã sử dụng rất nhiều yếu tố của phép lặp (lặp ý, lặp từ ngữ, lặp kiểu câu). Hãy lập bảng thống kê một số hoặc toàn bộ những yếu tố lặp ấy và chỉ ra tác dụng biểu hiện tư tưởng, tình cảm của chúng.

Trả lời

Trong bức thư của thủ lĩnh da đỏ, tôi đã thấy việc sử dụng nhiều yếu tố của phép lặp, như phép lặp ý, phép lặp từ ngữ và phép lặp kiểu câu. Dưới đây là bảng thống kê một số yếu tố lặp và tác dụng biểu hiện của chúng:

Loại Phép Lặp	Ví Dụ	Tác Dụng Biểu Hiện
Phép lặp ý	“Ngài phải” (xuất hiện nhiều lần trong bức thư)	Tạo sự nhấn mạnh và đánh dấu tầm quan trọng của lời kêu gọi và yêu cầu của thủ lĩnh da đỏ đối với người da trắng.
Phép lặp từ ngữ	“mảnh đất,” “dòng nước,” “người da đỏ,” “người da trắng” (xuất hiện nhiều lần)	Tạo sự lặp lại các khái niệm quan trọng, làm nổi bật mối quan tâm của thủ lĩnh da đỏ đối với đất đai và con người.
Phép lặp kiểu câu	“Ngài phải” (xuất hiện liên tục ở đoạn cuối bức thư)	Tạo sự nhấn mạnh và lặp lại các yêu cầu quan trọng đối với người da trắng, đảm bảo thông điệp được truyền tải mạnh mẽ.

Câu 5. Hãy giải thích vì sao một bức thư nói về chuyện mua bán đất đai cách đây một thế kỉ rưỡi nay vẫn được nhiều người xem là một trong những văn bản hay nhất nói về thiên nhiên và môi trường?

Một bức thư nói về việc mua bán đất đai cách đây hơn một thế kỉ vẫn được nhiều người coi là một trong những văn bản xuất sắc nhất về thiên nhiên và môi trường vì:

– Tác giả đã viết với lòng yêu mến và tôn trọng đối với đất đai của người da đỏ.

– Dựa vào kinh nghiệm sống gần gũi với thiên nhiên, bức thư đã nhấn mạnh tầm quan trọng của quê hương, không gian và sự sống đối với cuộc sống của con người.

– Đặc biệt, thủ lĩnh người da đỏ đã đặt ra trách nhiệm của con người trong việc bảo vệ và giữ gìn môi trường sống, bảo vệ thiên nhiên.

4. Câu hỏi mở rộng phần soạn Bài bức thư của thủ lĩnh da đỏ:

Câu 1: Bức thư của thủ lĩnh da đỏ đặt ra vấn đề về sự xâm chiếm và khai khẩn đất đai ở Châu Mĩ bởi người da trắng, sự thiếu nhận thức về giá trị của đất đai, và ý nghĩa của việc sống hòa hợp với thiên nhiên và bảo vệ môi trường.

Câu 2: Thể loại của văn bản bức thư của thủ lĩnh da đỏ là văn bản nhật dụng với chủ đề xoay quanh Thiên nhiên và môi trường.

Câu 3: Nghệ thuật trong bức thư của thủ lĩnh da đỏ bao gồm việc sử dụng phép so sánh đối lập, phép nhân hóa, và phép điệp ngữ để thể hiện ý nghĩa và tạo ấn tượng sâu sắc.

Câu 4: Các phương thức biểu đạt trong bức thư bao gồm miêu tả, biểu cảm và sự kể chuyện tự sự, giúp truyền đạt thông điệp một cách sâu sắc và sống động.

Câu 5: Theo tôi, thông điệp quan trọng nhất của bức thư này là con người cần nhận thức về vai trò của họ trong tổng thể của cuộc sống trên Trái Đất. Con người phải sống hòa hợp với thiên nhiên và xem xét tác động của họ đối với môi trường. Cuộc sống của con người không thể tách rời khỏi cuộc sống tự nhiên, và việc bảo vệ và quan tâm đến môi trường là một trách nhiệm quan trọng.

5. Luyện tập Soạn bài Bức thư của thủ lĩnh da đỏ:

Chọn một số câu hay trong các đoạn của bức thư trên nói về không khí, ánh sáng, đất, nước, thực vật, thú vật và học thuộc lòng.

Trả lời

Một số câu hay nói về không khí, ánh sáng, đất, nước, thực vật, thú vật:

– Đối với đồng bào tôi, mỗi tấc đất là thiêng liêng, mỗi lá thông óng ánh, mỗi bờ cát, mỗi hạt sương long lanh trong những cánh rừng rậm rạp, mỗi bãi đất hoang và tiếng thì thầm của côn trùng là những điều thiêng liêng …

– Dòng nước óng ánh, êm ả trôi dưới những dòng sông, con suối đâu chỉ là những giọt nước, mà còn là máu của tổ tiên chúng tôi.

– Không khí quả là quý giá đối với người da đỏ, bởi lẽ bầu không khí này là của chung, muông thú, cây cối và con người cùng nhau hít thở.

– Tôi đã chứng kiến cả ngàn con trâu rừng bị chết dần chết mòn trên những cánh đồng trơ trọi vì bị người da trắng bắn mỗi khi có đoàn tàu chạy qua.