Giải Tiếng Việt lớp 5 Bài 22C: Cùng đặt câu ghép được chúng tôi biên soạn bám sát bộ sách giáo khoa Tiếng Việt lớp 5 chương trình mới trong bài viết dưới đây sẽ là tài liệu tham khảo hữu ích giúp các em học tốt môn Tiếng Việt lớp 5.
Mục lục bài viết
1. Giải bài tập Cùng đặt câu ghép:
Câu 1. Thi đặt câu ghép:
Học sinh tiếp nối nhau thi đặt nhanh, nhiều câu ghép nói về hoạt động hoặc đặc điểm của người, vật trong những tranh, ảnh sau
Đáp án
– Ảnh 1:
Anh sút bóng, em tâng bóng
Anh mặc áo, em cởi trần
Anh đầu trần, em đội mũ
– Ảnh 2:
Mẹ mặc áo hồng, con mặc áo trắng
Mẹ cõng con, con ôm mẹ
– Ảnh 3:
Bé gái đầu quấn khăn, bé trai đầu trần
Bé trai chọc, bé gái cười
Bé gái mặc váy, bé trai mặc quần
– Ảnh 4:
Mèo con trắng tinh, gà con vàng ươm
Mèo con sưởi nắng, gà con chạy loanh quanh
Câu 2. Phân tích cấu tạo của các câu ghép dưới đây (viết vào phiếu học tập)
| Câu ghép | QHT/cặp QHT | Vế câu 1 | Vế câu 2 | ||
| CN1 | VN1 | CN2 | VN2 | ||
| Mặc dù giặc Tây hung tàn nhưng chúng không thể ngăn cản các cháu học tập, vui tươi, đoàn kết, tiến bộ.
|
|
|
|
|
|
| Tuy rét vẫn kéo dài, mùa xuân đã đến bên bờ sông Lương. |
|
|
|
|
|
Đáp án:
| Câu ghép | QHT/cặp QHT | Vế câu 1 | Vế câu 2 | ||
| CN1 | VN1 | CN2 | VN2 | ||
| Mặc dù giặc Tây hung tàn nhưng chúng không thể ngăn cản các cháu học tập, vui tươi, đoàn kết, tiến bộ.
| Mặc dù …. nhưng…… | giặc Tây | hung tàn | chúng | không thể ngăn cản các cháu học tập, vui chơi, đoàn kết, tiến bộ. |
| Tuy rét vẫn kéo dài, mùa xuân đã đến bên bờ sông Lương. | Tuy | rét | vẫn kéo dài | mùa xuân | đã đến bên bờ sông Lương |
Câu 3. Chọn vế câu thích hợp điền vào chỗ trống để tạo thành câu ghép:
| a) Tuy hạn hán kéo dài… b) … nhưng các cô vẫn miệt mài trên đồng ruộng. | (1) tuy trời đã sẩm tối (2) mặc dù mặt trời rực rỡ đã lên (3) nhưng người dân quê em rất lo lắng (4) nhưng cây cối trong vườn nhà em vẫn xanh tươi |
Đáp án
a. Tuy hạn hán kéo dài nhưng cây cối trong vườn nhà em vẫn xanh tươi
b. Tuy trời đã sẩm tối nhưng các cô vẫn miệt mài trên đồng ruộng.
Câu 4. Tìm chủ ngữ, vị ngữ của mỗi vế câu ghép trong mẩu chuyện sau:
Chủ ngữ ở đâu?
Cô giáo viết lên bảng một câu ghép:
“Mặc dù tên cướp rất hung hăng, gian xảo nhưng cuối cùng hắn vẫn phải đưa hai tay vào còng số 8”.
Rồi cô hỏi:
– Em nào cho cô biết chủ ngữ của câu trên ở đâu?
Hùng nhanh nhảu:
– Thưa cô, chủ ngữ đang ở trong nhà giam ạ.
Đáp án
– Câu ghép trong câu chuyện trên là: “Mặc dù tên cướp rất hung hăng, gian xảo nhưng cuối cùng hắn vẫn phải đưa hai tay vào còng số 8”.
– Cặp quan hệ từ trong câu ghép là: Mặc dù …….. nhưng ………..
– Tìm các vế câu của câu ghép:
(Mặc dù) tên cướp/ rất hung hăng, gian xảo (nhưng cuối cùng) hắn/ vẫn phải đưa hai tay vào còng số 8
- CN1: tên cướp
- VN1: rất hung hăng, gian xảo
- CN2: hắn
- VN2: vẫn phải đưa hai tay vào còng số
2. Em hãy viết bài văn kể chuyện theo một trong các đề bài sau:
(1) Kể một kỉ niệm khó quên về tình bạn
(2) Kể lại một câu chuyện em thích nhất trong những truyện đã được học
(3) Kể lại một câu chuyện cổ tích mà em biết theo lời một nhân vật trong câu chuyện đó
Đáp án: Học sinh tham khảo các bài mẫu sau:
(1) Kể một kỉ niệm khó quên về tình bạn.
Năm đó, tôi mới chuyển đến một thành phố mới để theo học đại học. Tôi cảm thấy lạc lõng và cô đơn trong môi trường mới, cho đến khi tôi gặp được Ngọc – một người bạn mới tuyệt vời. Ngọc là người có nụ cười rạng rỡ và tâm hồn ấm áp, và từ ngày đó, chúng tôi trở thành bạn thân nhất.
Mỗi kỷ niệm với Ngọc đều là một trải nghiệm đặc biệt. Chúng tôi thường xuyên cùng nhau đi ăn trưa, thảo luận về cuộc sống, chia sẻ những ước mơ và hoài bão. Ngọc luôn ở bên cạnh tôi trong những thời điểm khó khăn, làm tôi cảm thấy an tâm và có sức mạnh vượt qua mọi thử thách.
Một ngày, khi tôi đang phải đối mặt với một thách thức lớn trong cuộc sống, Ngọc không chỉ là người bạn thân, mà còn là người hỗ trợ đắc lực nhất. Cô ấy dành cả ngày để lắng nghe tôi, chia sẻ những lời khuyên có ý nghĩa và đặt bản thân vào vị trí của tôi. Những giây phút ấy đã tạo nên một kỉ niệm sâu sắc về tình bạn và sự hiểu biết.
Thời gian trôi qua, và chúng tôi cùng nhau trải qua nhiều thăng trầm trong cuộc sống. Dù có những lúc cãi vã hay không đồng ý với nhau, nhưng tình bạn giữa chúng tôi vẫn mãi mãi là một phần quan trọng của cuộc sống của mỗi người.
Ngọc không chỉ là người bạn, mà còn là người bạn đã giúp tôi trưởng thành, hiểu biết và trân trọng giá trị của tình bạn. Kỷ niệm về những khoảnh khắc ấm áp và sự hỗ trợ lúc khó khăn ấy sẽ mãi mãi ở trong trái tim tôi, tạo nên một kí ức khó quên về một tình bạn đẹp đẽ.
(2) Kể lại một câu chuyện em thích nhất trong những truyện đã được học.
Trong những câu chuyện mà em đã được học, em đặc biệt ưa thích câu chuyện về Cây tre trăm đốt.
Câu chuyện kể về một người nông dân hiền lành và chăm chỉ, người đã làm việc chăm chỉ suốt ba năm để đáp ứng lời hứa của phú ông, một người giàu có, rằng anh sẽ được gả con gái của ông ta. Anh nông dân đã tạo ra nhiều của cải trong quá trình làm việc này. Tuy nhiên, đến khi hẹn, phú ông đột ngột thay đổi quyết định của mình. Ông ta yêu cầu anh nông dân tìm một cây tre trăm đốt mới để được gả con gái.
Trong thời gian mà anh nông dân đang bế tắc trong việc tìm kiếm trên rừng, tại nhà, phú ông lại tổ chức đám cưới cho con gái với một người đàn ông giàu có khác. May mắn thay, ông Bụt xuất hiện và giúp đỡ anh nông dân. Ông Bụt chỉ anh cách chặt một trăm đốt tre, sau đó dạy anh câu thần chú để kết nối chúng lại và có thể dễ dàng tách rời để di chuyển.
Khi quay về nhà và chứng kiến đám cưới xa hoa, anh nông dân tỏ ra rất tức giận. Ngay lập tức, anh lao vào đòi lại công bằng. Đối mặt với sự trơ tráo của phú ông, anh nông dân sử dụng thần chú để gắn ông vào cây tre cho đến khi ông ta thực hiện đúng lời hứa mới được thả ra.
Câu chuyện về Cây tre trăm đốt giáo dục độc giả về tầm quan trọng của trung thành và giữ lời hứa, một bài học sâu sắc về đạo đức.
(3) Kể lại một câu chuyện cổ tích mà em biết theo lời một nhân vật trong câu chuyện đó.
Ta có tên là Mai An Tiêm, và từ khi còn nhỏ, ta đã được biết đến với sự thông minh nổi bật. Thêm vào đó, ta còn được nuôi lớn dưới mái nhà của nhà vua, nơi mà lòng tin và sự tin tưởng đối với ta là vô cùng lớn. Tuy nhiên, sự kiêu căng đã khiến ta phạm phải một sai lầm lớn khi ta một lần lơ đãng lời nói.
Vì một lời lẽ không đúng mực, ta đã phải chịu hình phạt bằng việc bị đày ra một hòn đảo hoang. Trên đảo hoang, niềm hối hận đã tràn ngập ta, khiến ta nhận ra rằng hành động của mình đã mang lại đau khổ cho cả gia đình. Ta quyết tâm sống sót và đã dành rất nhiều nỗ lực để xây dựng một mái nhà, cùng việc trồng trọt để có thể tự nuôi sống bản thân.
Một ngày, ta bất ngờ phát hiện một đàn chim đang tranh nhau ăn một quả màu xanh với ruột đỏ. Không thể chối từ cơ hội, ta thử nếm và phát hiện ra rằng loại quả này vô cùng ngon miệng. Ngay lập tức, ta quyết định lấy hạt giống về để trồng. Và mấy tháng sau, đảo hoang của ta trở nên phong phú với những dây leo xanh mướt, đầy ắp những quả dưa hấu lớn tròn.
Khi quả dưa hấu chín, ta không chỉ tự thưởng thức hương vị ngọt ngào mà còn biết cách chuyển lợi nhuận bằng cách bán chúng cho các thuyền buôn đi ngang qua. Đổi lấy gạo thịt và vải vóc, cuộc sống của ta trở nên thịnh vượng và đầy đủ. Tiếng tăm về ta và loại quả ngon này lan rộng, khiến nhà vua chú ý và công nhận khả năng của ta.
Nhờ vào thành công của loại quả dưa hấu, ta được mời trở lại triều đình để cống hiến cho đất nước. Điều này đã tạo nên một hành trình ấn tượng từ đảo hoang đến vị thế quyền lực trong triều đình, và loại quả ấy được đặt tên là “dưa hấu,” trở thành nguồn tài nguyên quý giá trên khắp đất nước.
3. Câu ghép là gì?
Câu ghép, hay còn được biết đến với tên gọi khác là câu phức, là một cấu trúc ngữ pháp quan trọng trong tiếng Việt. Được hình thành từ việc kết hợp hai hay nhiều câu đơn, câu ghép mang lại sự phong phú và linh hoạt cho ngôn ngữ, giúp diễn đạt ý nghĩa một cách chính xác và đầy đủ.
Mỗi câu ghép thường bao gồm ít nhất hai câu đơn, được nối với nhau thông qua các liên từ như “và,” “hoặc,” “nhưng,” “nếu,” và nhiều liên từ khác. Cấu trúc của câu ghép có thể là: câu đơn + liên từ + câu đơn, hoặc câu đơn + liên từ + câu đơn + liên từ + câu đơn.
Ví dụ, “Em thích đọc sách và anh thích xem phim” là một câu ghép đơn giản, nối liền hai câu đơn để diễn đạt ý muốn truyền đạt sự khác biệt giữa sở thích của hai người. Câu ghép giúp người viết hoặc nói có khả năng biểu đạt một ý phức tạp hơn, kết hợp các thông tin và ý kiến để tạo nên một bức tranh hoàn chỉnh.
Câu ghép không chỉ mang lại sự đa dạng cho ngôn ngữ mà còn là công cụ hữu ích trong việc trình bày luận điểm, diễn đạt tình cảm, hay kể chuyện. Khả năng này giúp làm giàu ngôn từ và cấu trúc ngữ pháp, tạo nên văn bản phong phú và mạch lạc. Đối với người học tiếng Việt, việc nắm vững cấu trúc và sử dụng linh hoạt câu ghép là quan trọng để phát triển kỹ năng viết và nói một cách hiệu quả.
