Bài thơ là tâm trạng vui tươi, hạnh phúc của chú bé chăn trâu được thể hiện qua các từ "bỗng chốc", "đủng đỉnh", "giữa ngàn sao". Nhân vật "tôi" nhận ra sự thay đổi của thời gian nhưng sự "bỗng chốc" này không làm cho cậu bé hối hả, vội vã mà lại rất thư thái, thong dong. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp cho độc giả bài soạn tác phẩm Ngàn sao làm việc.
Mục lục bài viết
1. Soạn bài Ngàn sao làm việc – Kết nối tri thức Ngữ văn lớp 7 ngắn gọn:
Câu 1 (trang 27, SGK Ngữ văn 7, tập 1)
Cảnh vật ở hai khổ thơ đầu được miêu tả trong khoảng thời gian, không gian nào?
Phương pháp giải:
Đọc kĩ hai khổ thơ đầu và xác định không gian, thời gian
Lời giải chi tiết:
Cảnh vật ở hai khổ thơ đầu được miêu tả trong:
– Thời gian: buổi chiều thanh bình và yên tĩnh: “bóng chiều tỏa ra nhanh…bỗng chốc trở tối mò”
– Không gian: đồng quê xanh thẫm nơi có những bụi rậm
Câu 2 (trang 27, SGK Ngữ văn 7, tập 1)
Nhân vật “tôi” trong bài thơ là ai? Nêu cảm nhận của em về tâm trạng của nhân vật “tôi” trong hai khổ thơ đầu.
Phương pháp giải:
Đọc kĩ bài thơ và nêu cảm nhận của em. Chú ý các chi tiết: “Trâu tôi đã ăn no”, “Trâu tôi đi đủng đỉnh/ Như bước giữa ngàn sao”…
Lời giải chi tiết:
Theo em, nhân vật “tôi” trong bài thơ là một cậu bé. Nhà thơ Võ Quảng đã mượn góc nhìn của cậu bé chăn trâu để thể hiện cái nhìn bao quát của mình.
Bài thơ là cảm xúc vui vẻ, yêu đời của chú bé chăn trâu được diễn tả thông qua những từ ngữ “bỗng chốc”, “đủng đỉnh”, “giữa ngàn sao”. Nhân vật “tôi” nhận thấy sự đổi thay của thời gian nhưng sự “bỗng chốc” này không khiến tâm trạng cậu bé hấp tấp, vội vàng mà vô cùng ung dung, thảnh thơi. Hình ảnh cậu dắt chú trâu bước đi “đủng đỉnh” cũng là hình ảnh cậu cùng chú trâu của tớ đang thong thả ngắm sao trời. Một khung cảnh yên bình, thảnh thơi, vô ưu.
Câu 3 (trang 27, SGK Ngữ văn 7, tập 1)
Nêu ấn tượng chung về khung cảnh bầu trời đêm hiện lên qua trí tưởng tượng của nhân vật “tôi”
Phương pháp giải:
Đọc kĩ bài thơ và nêu ấn tượng của em về khung cảnh bầu trời đêm
Lời giải chi tiết:
Bài tham khảo 1:
Qua trí tưởng tượng của nhân vật “tôi”, khung cảnh bầu trời đêm hiện lên thật bao la, rộng lớn với bầu không khí tươi vui, rộn ràng. Hàng ngàn vì sao toả ánh sáng, dải ngân hà như một dòng sông chảy giữa trời. Những ngôi sao Thần Nông, sao Hôm, Đại Hùng tinh cùng làm việc như các ngư phủ của làng chài ngày xưa.
Bài tham khảo 2:
Khung cảnh bầu trời đêm xuất hiện trong trí tưởng tượng của tôi rất đẹp và tươi vui. Đó là một bầu trời mênh mông với các ngôi sao đang miệt mài lao động. Với trí tưởng tượng của tác giả, nhân vật tôi đã nhận ra các ngôi sao thật đẹp, chúng lấp lánh, đều gắn kết với nhau để tạo thành ánh sáng lấp lánh trên bầu trời đêm.
Câu 4 (trang 27, SGK Ngữ văn 7, tập 1)
Đọc bốn khổ thơ cuối và thực hiện các yêu cầu sau:
a. Chỉ ra những hình ảnh so sánh được nhà thơ sử dụng để miêu tả dải Ngân Hà và các chòm sao Đại Hùng, Thần Nông; sao Hôm
b. Tìm nét chung ở những hình ảnh so sánh trên
c. Chọn phân tích một vài chi tiết gợi tả đặc sắc
Phương pháp giải:
Đọc kĩ bốn khổ thơ cuối và chú ý các hình ảnh so sánh
Lời giải chi tiết:
a. Những hình ảnh so sánh là:
– Dải Ngân Hà: như một dòng sông
– Các chòm sao Thần Nông: như chiếc vó bằng vàng
– Sao dọc ngang: như tôm cua bơi lội
– Sao Hôm: như đèn đuốc soi cá
b. Nét chung ở những hình ảnh so sánh trên là đều được so sánh với những vật dụng lao động của người nông dân (chiếc vó, chiếc nơm, đuốc đèn soi cá, chiếc gàu…). Vì vậy, hình ảnh bầu trời đêm gợi liên tưởng đến khung cảnh lao động của người nông dân: rất quen thuộc, gần gũi, sống động, nhộn nhịp, tươi vui. Lối so sánh độc đáo không chỉ khiến cảnh vật hiện lên rất sinh động mà còn thể hiện được vẻ đẹp tâm hồn của nhân vật “tôi”: rộng mở, giao hòa với thiên nhiên, với vũ trụ,
c.
Bài tham khảo 1:
Ngàn sao làm việc cho chúng ta biết có một bầu trời hàng ngàn vì sao đẹp lộng lẫy về đêm. Dải Ngân Hà “chảy giữa trời lồng lộng” thành một dòng sông lấp lánh những vì sao. Sao Thần Nông toả ra “chiếc vó bằng vàng” để bắt các vì sao và hàng ngàn con tôm cua đang bơi trong con lạch. Bên kia phía đông nam là ngôi sao Hôm đang rực sáng, chiếu vào bầu trời đêm một chiếc đuốc đèn khổng lồ dùng để soi cá. Nhóm Đại Hùng tinh biết quăng gàu chăm chỉ suốt đêm để tát nước. Ngàn sao cùng làm việc, cùng góp sức đã làm nên một vẻ đẹp huyền diệu của bầu trời đêm. Lao động và biết đoàn kết, thương yêu sẽ khiến cho vạn vật trở nên tươi đẹp, đáng yêu.
Bài tham khảo 2:
Hình ảnh “Ngàn sao vui làm việc” có lẽ là hình ảnh thơ đẹp và ấn tượng nhất trong cả bài thơ. Câu thơ được tác giả viết nên với từ ngữ hết sức bình dị nhưng đã khái quát lên vẻ đẹp của cả bài. Ngàn sao cùng làm việc, cùng góp sức đã làm nên vẻ đẹp huyền ảo của bầu trời đêm. Lao động và biết đoàn kết, thương yêu đã khiến cho vạn vật trở nên tươi đẹp, đáng yêu thương
Bài tham khảo 3:
Hình ảnh thơ “Trâu tôi đi đủng đỉnh/Như bước giữa ngàn sao” là hình ảnh thơ giàu sức gợi. Cảm giác thảnh thơi của người và vật khi đứng trước và tận hưởng vẻ đẹp của thiên nhiên được thể hiện rõ nét.
2. Soạn bài Ngàn sao làm việc – Kết nối tri thức Ngữ văn lớp 7 chọn lọc:
Nội dung chính:
Văn bản Ngàn sao làm việc giúp chúng ta hiểu được bầu trời đẹp lộng lẫy về đêm. Ngàn sao cùng làm việc, cùng chung sức đã làm nên vẻ đẹp huyền diệu của trời đêm. Lao động và biết đoàn kết, yêu thương đã làm cho vạn vật trở nên đẹp đẽ, đáng yêu.
Gợi ý trả lời câu hỏi sau khi đọc:
Câu 1 (trang 27 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1):
Cảnh vật ở hai khổ thơ đầu được miêu tả trong:
+ khoảng thời gian: từ buổi chiều tới tối.
+ không gian: đồng quê.
Câu 2 (trang 27 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1):
– Nhân vật “tôi” trong bài thơ là tác giả Võ Quảng.
– Tâm trạng của nhân vật “tôi” trong hai khổ thơ đầu: khoan khoái, thong thả cảm nhận bầu trời chuyển sắc và cảm nhận vạn vật khung cảnh thay đổi.
Câu 3 (trang 27 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1):
– Khung cảnh bầu trời đêm hiện lên qua trí tưởng tượng của nhân vật “tôi”: bầu trời đêm lung linh sắc màu và tràn đầy sức sống.
Câu 4 (trang 27 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1):
a) Những hình ảnh so sánh được nhà thơ sử dụng để miêu tả
+ Dải Ngân Hà được ví chảy giữa trời lồng lộng
+ Sao Đại Hùng được ví buông gàu tát nước
+ Sao Thần Nông được ví như chiếc vó bằng vàng, tôm cua bơi lội.
+ Sao Hôm được ví đuốc đèn soi cá.
b) Nét chung ở những hình ảnh so sánh trên: tác giả so sánh những vì sao trên trời gắn liền với hoạt động của nhà nông, gắn với đồng quê Việt Nam.
c)
Bài thơ sử dụng khá nhiều hình ảnh ẩn dụ như Ngân Hà biết chảy giữa bầu trời bao la, sao Thần Nông biết xoè rộng cái vó lọng vàng, sao Hôm như một ngọn đuốc soi đường, nhóm Đại Hùng tinh biết buông gầu tát nước. Bằng nghệ thuật liệt kê, nhân hoá, ngàn sao cũng làm việc, cùng góp sức làm nên nét lung linh huyền ảo của bầu trời ban đêm. Không chỉ hoạt động mà ngàn sao cũng biết đoàn kết, thương yêu giúp cho vạn vật trở nên xinh đẹp, đáng yêu. Những cảm nhận riêng biệt, cách biểu hiện mới mẻ từ những điều tưởng như quá đỗi thân quen làm nên phong thái rất riêng của Võ Quảng. Bài thơ đơn giản ngắn gọn với hệ thống động từ được dùng dày đặc tạo thành một thế giới căng đầy sự sống, chuyển động, tấu nên một bản giao hưởng sôi động, náo nhiệt.
3. Tìm hiểu tác phẩm Ngàn sao làm việc:
3.1. Tổng quát:
– Thể loại: Ngàn sao làm việc thuộc thể thơ năm chữ
– Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác:
Bài thơ Ngàn sao làm việc được trích trong Tuyển tập Võ Quảng, tập II, xuất bản năm 1998.
– Phương thức biểu đạt: Bài thơ Ngàn sao làm việc có phương thức biểu đạt là biểu cảm
– Tóm tắt bài thơ Ngàn sao làm việc:
Bài thơ miêu tả một bầu trời đêm đẹp đẽ và lộng lẫy, dải Ngân Hà, sao Thần Nông, sao Hôm, nhóm Đại Hùng tinh. Hàng ngàn ngôi sao cùng kết hợp với nhau tạo nên vẻ đẹp huyền ảo của bầu trời đêm. Sức lao động, sự đoàn kết và tình yêu thương sẽ làm cho mọi thứ trở nên đẹp đẽ và đáng yêu.
– Bố cục bài Ngàn sao làm việc
Ngàn sao làm việc gồm 2 phần:
+ Phần 1: Hai khổ thơ đầu: Khung cảnh làng quê lúc trời chuyển tối
+ Phần 2: Bốn khổ thơ cuối: Bầu trời đêm ngàn sao
– Giá trị nội dung: Ngàn sao làm việc vẽ nên bầu trời đẹp lộng lẫy về đêm là do sông Ngân Hà biết cháy giữa trời lồng lộng, sao thần nông biết tỏa rộng chiếc vó lọng vàng, sao hôm như một ngọn đuốc soi cá, nhóm đại hùng tinh biết buông gầu tát nước. Ngàn sao cùng làm việc, cùng chung sức đã làm nên vẻ đẹp huyền diệu của trời đêm. Lao động và biết đoàn kết, yêu thương đã làm cho vạn vật trở nên đẹp đẽ, đáng yêu.
– Giá trị nghệ thuật:
+ Thơ 5 chữ
+ Sử dụng nhiều biện pháp tu từ so sánh, liệt kê, nhân hóa,…
+ Ngôn ngữ thơ gần gũi, sinh động
3.2. Tìm hiểu chi tiết tác phẩm Ngàn sao làm việc:
Khung cảnh làng quê lúc trời chuyển tối
– Thời gian: Xế chiều
– Không gian:
+ Bóng chiều tỏa ra
+ Đồng quê xanh thẫm – tối mò
+ Đất trời: Yên tĩnh
+ Khi chuyển tối: Trâu ăn no cỏ, đủng đỉnh đi về
– Nghệ thuật:
+ So sánh bước đi của trâu khi trời tối như “bước giữa ngàn sao”
+ Điệp ngữ “trâu tôi…”
+ Từ láy: đủng đỉnh
– Nhân vật tôi: Cậu bé chăn trâu
– Tâm trạng của nhân vật: Vui vẻ, thư giãn sau một ngày dài.
→ Khung cảnh làng quê êm ả, yên bình trái ngược với sự vận hành của thời gian, trời chuyển tối rất nhanh, mọi sự vật như chìm vào trạng thái nghỉ ngơi.
Bầu trời đêm ngàn sao
* Khung cảnh trời đêm bát ngát:
– Từ láy: nao nao, lồng lộng
→ Sự bát ngát, rộng lớn vô hạn của Ngân Hà
– Bầu trời đêm lung linh: dải ngân hà, sao Thần Nông, những đốm sao, sao Hôm, nhóm Đại Hùng tinh.
– Biện pháp so sánh:
+ Sao Thần Nông: chiếc vó bằng vàng;
+ Những đốm sao: tôm cua bơi lội;
+ Sao Hôm: chiếc nơm, đuốc đèn soi cá;
+ Nhóm Đại Hùng tinh: gàu tát nước bên sông Ngân
→ Cả bầu trời đêm bao la, bí ẩn trở nên gần gũi với những hình ảnh so sánh quen thuộc với cuộc sống hàng ngày. Cả dải Ngân Hà giống như một con sông trên quê hương, các ngôi sao lớn nhỏ là cá tôm, dụng cụ đánh bắt… đang hăng say làm việc.
→ Trí tưởng tượng đầy sáng tạo, phong phú, ngây thơ của nhân vật “tôi”
* Cảnh bình minh
– Nghệ thuật:
+ Nhân hóa “ngàn sao” biết làm việc
+ So sánh: Mặt trời lên giống như “chiếc quạt hồng”
+ Đảo ngữ
– Sự đối lập:
+ Màn đêm là khoảng thời gian vạn vật nghỉ ngơi thì ngàn sao chăm chỉ làm việc
+ Hừng đông là khoảnh khắc ngày mới bắt đầu, mọi vật chuẩn bị một ngày làm việc lại là lúc ngàn sao “về nghỉ”
→ Ngàn sao cùng làm việc, cùng chung sức đã làm nên vẻ đẹp huyền diệu của trời đêm. Lao động và biết đoàn kết, yêu thương đã làm cho vạn vật trở nên đẹp đẽ, đáng yêu.
