Lễ hội dân gian đặc sắc của dân tộc Chăm ở Ninh Thuận

1. Tóm tắt văn bản Lễ hội dân gian đặc sắc của dân tộc Chăm ở Ninh Thuận:

Lễ hội Katê là lễ hội dân gian độc đáo nhất trong di sản văn hóa của người Chăm. Đây là dịp để người Chăm dâng lễ vật tạ ơn thần linh và tưởng nhớ tổ tiên. Du khách đến thăm Ninh Thuận trong dịp lễ hội không chỉ được chiêm ngưỡng những ngôi chùa, chùa cổ kính mà còn được thưởng thức nghệ thuật dân gian độc đáo. Katê không chỉ là lễ hội dân gian truyền thống mà còn là “báu vật” đại diện cho dân tộc, một nền văn hóa được người Chăm bảo tồn. Mặc dù nhiều khía cạnh của lễ hội đã phải thích nghi theo thời gian nhưng những giá trị tinh thần sâu sắc của Lễ hội Katê vẫn chưa bao giờ thay đổi. Đối với người Chăm, Katê là dịp tụ tập, vui chơi, đoàn kết cộng đồng, đồng thời là thời gian thiêng liêng để cầu xin các vị thần. Lễ hội Katê là một lễ hội tốt đẹp, là một phần trong ý thức của mọi dân tộc Chăm và vẫn giữ được giá trị của mình.

2. Khái quát nội dung chính văn bản ‘Lễ hội dân gian đặc sắc của dân tộc Chăm ở Ninh Thuận’ hay nhất:

2.1. Lễ hội Katê Chăm tại Ninh Thuận:

– Đây là lễ hội dân gian độc đáo nhất trong di sản văn hóa của người Chăm.

– Đối với người Chăm, đây là dịp để dâng lễ vật tạ ơn thần linh và tưởng nhớ tổ tiên.

* Thời gian tổ chức lễ hội:

– Khi hoa Tagira nở tím trên sườn núi, người Chăm háo hức chuẩn bị cho Lễ hội Katê.

– Lễ hội được tổ chức vào đầu tháng 7 âm lịch Chăm, hoặc từ cuối tháng 9 đến đầu tháng 10 dương lịch.

– Trước đây mất khoảng một tháng, nhưng bây giờ đã rút ngắn xuống còn khoảng một tuần.

* Phần lễ hội

– Phần nghi lễ

+ Rất quan trọng. Liên tục trong khoảng 3 ngày.

+ Ngày 1: Nhóm người Chăm và Raglai dâng sản vật lên thần linh tại Tháp Poklong Garai.

+ Ngày 2: Nhóm dân tộc Chăm và Raglai tổ chức lễ rước trang phục lên chùa Poklong Garai để hóa trang cho các vị thần.

– Phần lễ hội

+ Kéo dài 4 ngày còn lại trong tuần

+ Mọi con đường đều được thắp sáng bằng đèn lồng

+ Người dân Cù Lao Chăm tổ chức các cuộc thi, biểu diễn, trò chơi dân gian, chương trình văn hóa, thể thao sôi động. Có lễ hội bình nước, thi đi cà kheo, thi nướng bánh gừng, thi giã gạo.

 => Đặc điểm Lễ hội: “Nghi lễ” và “Lễ hội” rất đặc sắc và phong phú khiến Lễ hội Katê trở nên độc đáo và đặc biệt.

2.2. Ý nghĩa của lễ hội:

– Niềm tự hào của người Chăm

– Là dịp để tạ ơn tổ tiên, các bậc tiền bối đã có công tạo dựng và bảo vệ sự sống cho chúng ta.

– Là ngày đoàn tụ gia đình, thăm hỏi họ hàng, bạn bè.

– Đây là khoảng thời gian quý báu để người dân nơi đây tận hưởng niềm hạnh phúc, bình yên sau một năm làm việc vất vả.

3. Khái quát nội dung chính văn bản ‘Lễ hội dân gian đặc sắc của dân tộc Chăm ở Ninh Thuận’ súc tích nhất:

3.1. Đặc điểm của nghi lễ Katê:

–  Một nhóm người Chăm và Largrai mới tổ chức lễ rước kiệu trang phục của họ lên Tháp Porklongarai. Thầy cả lẽo được vinh dự dẫn đầu đoàn rước lên tháp trong trang phục hóa trang.

– Thầy sẽ mặc áo choàng và đội khăn quàng trên đầu, cả hai đều màu trắng. Đứng sau vị thầy này là các chức sắc, thanh niên và trí thức Chăm. 

– Lễ phục được đặt trên kiệu có lọng che hai bên. Phía sau họ là những cô thôn nữ xinh đẹp trong trang phục áo dài truyền thống của người Chăm.

– Họ vui vẻ bước đi và nhảy múa cùng người hâm mộ.

– Tiếp theo là nhóm người Raglai múa hát, đánh mã lavà thổi kèn bầu.

3.2. Đặc điểm phần lễ hội của Lễ hội Katê:

– Trong lễ hội, khắp các đường ngõ đều được thắp sáng bằng đèn lồng.

– Mọi người tham dự lễ hội đều tràn đầy háo hức trước khi vụ thu hoạch mới bắt đầu.

– Âm thanh vang vọng của các nhạc cụ Chăm (trống Ginan, trống Baranun, kèn Saranait) vang lên khắp nơi, hòa lẫn với giọng nói của thanh niên nam nữ…

– Trong các bài hát tạ ơn thần linh, tổ tiên, các cô gái Chăm ngượng ngùng tạo dáng trong các điệu múa quạt và điệu múa tong ha la (Cỗ bỗng trầu), nhằm cầu nguyện thần linh cho con người được no ấm, hạnh phúc.

=> Tất cả những chi tiết trên cho thấy phần lễ hội của Lễ hội Katê rất sôi động và thú vị. Mọi người tham gia các trò chơi, ca hát thể hiện mong muốn của cộng đồng về một mùa màng bội thu và cuộc sống ấm no. Không khí rất vui vẻ và hạnh phúc.

*Đặc điểm của lễ hội

– Hàng năm, một gia đình đại diện được cử đi dâng lễ vật lên các thần linh và lợi lộc đã được nhận được chia đều cho mỗi gia đình.

– Trong lễ hội, du khách có thể dễ dàng bắt gặp các cô gái Chăm cầm bình nước duyên dáng, khéo léo và nhanh chóng về đích.

– Trong sân rộng, các nam nữ thanh niên Chăm biểu diễn các làn điệu dân ca, điệu múa dân gian. Họ hát múa say sưa đến tận khuya.

– Ngày hội làng dần dần kết thúc, mọi người vui vẻ trở về nhà cha mẹ để gặp tổ tiên.

2.3. Tầm quan trọng của Lễ hội Katê:

– Lễ hội Katê là ​​sự thể hiện đời sống cộng đồng quy tụ những giá trị văn hóa căn bản của người Chăm. Đây là lễ hội có ý nghĩa tưởng nhớ tổ tiên, ông bà và cầu mong mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu. Không chỉ vậy, lễ hội này còn cầu nguyện cho sự hòa thuận trong hôn nhân và sự hòa hợp cho con người và vạn vật.

– Thông qua Lễ hội Katê, người dân Chăm phấn đấu vì một cuộc sống cộng đồng hòa thuận, thành công và hạnh phúc. Chúng ta hãy bày tỏ lòng biết ơn đối với các vị thần và tổ tiên của chúng ta. Đồng thời, nó cũng hàm ý mong muốn một mùa màng bội thu, ấm no.

3. Liên hệ nét đặc sắc trong lễ hội Katê của dân tộc Chăm ở Ninh Thuận:

Mẫu 1:

Lễ hội Katê là một trong những nét văn hóa đặc sắc của đồng bào Chăm ở Bình Thuận và Ninh Thuận. Lễ hội được tổ chức vào tháng 7 âm lịch hàng năm, nhằm tưởng nhớ các vị vua, vương quý, các anh hùng dân tộc và các tổ tiên và các vị thần đã có công xây dựng và bảo vệ đất nước. Lễ hội cũng là dịp để người Chăm cầu mong mùa màng bội thu, cuộc sống an khang, hạnh phúc.

Lễ hội Katê bao gồm nhiều nghi lễ và hoạt động văn nghệ phong phú. Trong đó, có hai nghi lễ chính là lễ rước thánh tích và lễ cúng tế. Lễ rước thánh tích là việc mang các bức tượng của các vị vua, vương quý từ tháp Po Klong Garai (Ninh Thuận) hoặc tháp Po Sah Inư (Bình Thuận) ra ngoài để tắm rửa, thay áo mới và trang trí hoa lá. Lễ cúng tế là việc dâng các món ăn, trái cây, rượu, hoa, nhang cho các bức tượng và cầu nguyện. Các nghi lễ được thực hiện bởi các bà mụ – những người có vai trò quan trọng trong tôn giáo Chăm.

Ngoài ra, lễ hội Katê còn có nhiều hoạt động văn nghệ hấp dẫn, như múa Biyen, Marai, hòa tấu nhạc cụ dân tốc, thi nắn bánh Gừng, thi viết chữ Chăm truyền thống nhanh và đẹp… Các hoạt động này không chỉ thể hiện sự sáng tạo và tinh thần yêu nghệ thuật của người Chăm, mà còn mang ý nghĩa giáo dục và truyền bá văn hóa Chăm đến với du khách trong và ngoài nước.

Có thể nói, lễ hội Katê là một minh chứng cho sự phong phú và đa dạng của văn hóa Việt Nam. Đây là một dịp để chúng ta tôn vinh và bảo tồn những giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào Chăm, góp phần xây dựng một Việt Nam đoàn kết và phát triển.

Mẫu 2:

Có thể nói, lễ hội Katê là một nét văn hóa độc đáo và thiêng liêng của đồng bào dân tộc Chăm ở Bình Thuận và Ninh Thuận. Lễ hội có nguồn gốc từ thời xa xưa, khi người Chăm còn có một nền văn minh phồn vinh và độc lập. Lễ hội được tổ chức vào tháng 7 theo lịch Chăm, tương ứng với khoảng từ cuối tháng 9 đến cuối tháng 10 dương lịch, để tưởng nhớ đến các vị thần, các vị anh hùng dân tộc và các tổ tiên đã khuất. Lễ hội cũng là dịp để người Chăm cầu mong mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, lứa đôi hòa hợp, con người và vạn vật sinh sôi nảy nở.

Lễ hội Katê được chia làm hai phần là phần lễ và phần hội. Phần lễ bao gồm các nghi lễ như rước y trang (phục y của các vị thần), mở cửa tháp, tắm tượng thần, mặc phục y cho tượng thần và đại lễ. Các nghi lễ được tiến hành tại các đền tháp cổ kính như Po Klong Garai, Po Rome, Po Klaong Can… với sự tham gia của các chức sắc tôn giáo như Pô Aka (giáo chủ), Pô Rame (giáo sĩ), Pô Thang (giáo trợ) và Pô Tha (giáo phụ). Các nghi lễ được diễn ra trong không khí trang nghiêm và linh thiêng, với sự kết hợp giữa âm thanh của trống Gi Năng, trống Paranưng, kèn Saranai và tiếng ca của các giáo sĩ.

Phần hội là phần vui chơi giải trí của người Chăm sau khi hoàn thành các nghi lễ. Phần hội bao gồm các hoạt động như múa sân (múa trên sân đất), thi thể thao, biểu diễn văn nghệ dân gian, trình diễn trang phục dân tộc… Phần hội được tổ chức ở từng làng, từng gia đình một, để mọi người giao lưu, gắn bó và chúc tụng nhau. Phần hội được diễn ra trong không khí rộn ràng và sôi động, với sự tham gia nhiệt tình của cả người già và trẻ em.

Lễ hội Katê là một di sản văn hóa phi vật thể quốc gia của Việt Nam. Không chỉ phản ánh niềm tin tôn giáo và bản sắc dân tộc của người Chăm, lễ hội này còn là một biểu hiện của sự đoàn kết và sự sống còn của một dân tộc thiểu số trong xã hội Việt Nam hiện đại.