Những người đang cố gắng bỏ hút thuốc nhận thấy cân nặng của mình gia tăng nhanh chóng, điều này thường do việc lựa chọn chế độ ăn nhiều calo và đường để thay thế cho việc sử dụng thuốc. Điều này có thể ảnh hưởng tới quá trình bỏ thuốc lá của một số người.
Mục lục bài viết
1. Tại sao những người cố gắng bỏ hút thuốc lá lại tăng cân?
Một số người khi bỏ thuốc lá có thể tăng cân do nhiều nguyên nhân khác nhau. Một trong số đó là do phần não thèm chất nicotine và cần nhiên liệu thay thế khi chất đó bị loại bỏ khỏi cơ thể. Khi thiếu nicotine, cơ thể có thể phản ứng bằng cách tạo ra cảm giác thèm ăn, dẫn đến việc ăn nhiều hơn và chọn những thực phẩm giàu carbohydrate và đường. Điều này có thể gây ra sự tăng cân không mong muốn.
Một nguyên nhân khác là do nicotine có tác dụng làm tăng tốc độ trao đổi chất trong cơ thể. Nicotine là một chất kích thích. Nó có thể làm tăng tốc độ trao đổi chất của cơ thể, giúp đốt cháy nhiều calo hơn. Khi ngừng hút thuốc, tốc độ trao đổi chất có thể giảm xuống, dẫn đến tích lũy nhiều calo hơn và gây tăng cân.
Ngoài ra, nicotine cũng có thể ngăn chặn cảm giác thèm ăn, vì vậy khi bỏ thuốc, bạn có thể cảm thấy đói hơn so với bình thường. Nicotine cũng có thể ức chế sự tiết ra của insulin. Insulin là một hormone giúp điều chỉnh lượng đường trong máu. Khi ngừng hút thuốc, insulin được tiết ra nhiều hơn, làm giảm lượng đường trong máu và gây ra cảm giác đói.
Hút thuốc có thể làm giảm vị giác và khứu giác của người hút. Khi bỏ thuốc, các giác quan này có thể phục hồi, khiến người bỏ thuốc cảm thấy thức ăn ngon hơn và ăn nhiều hơn. Bên cạnh đó, Hút thuốc có thể được sử dụng như một cách để giải tỏa căng thẳng hoặc buồn chán. Người bỏ thuốc có thể tìm kiếm những hoạt động thay thế để xoa dịu tâm trạng của mình, và một trong số đó là ăn uống.
Để đối phó với việc tăng cân khi bỏ thuốc lá, bạn nên lập kế hoạch cho bữa ăn và đồ ăn nhẹ của mình, dự trữ những thực phẩm lành mạnh như trái cây, rau và các loại hạt. Bạn cũng nên tăng cường tập thể dục để tiêu hao năng lượng và giảm căng thẳng. Hãy nhớ rằng, việc tăng vài kí không phải là vấn đề sức khỏe nghiêm trọng khi so với việc hút thuốc. Bạn sẽ có nhiều lợi ích cho sức khỏe và tâm trạng khi bạn bỏ thuốc lá.
2. Làm sao để đối phó với việc tăng cân do cai thuốc lá?
Tuy nhiên, việc tăng cân khi bỏ thuốc lá không phải là không thể tránh khỏi. Để đối phó với việc tăng cân do cai thuốc lá, bạn có thể áp dụng một số biện pháp sau:
– Lập kế hoạch cho bữa ăn và đồ ăn nhẹ của bạn. Chọn những thực phẩm lành mạnh như trái cây, rau, hạt, sữa chua… Đừng để quá nhiều đồ ăn nhanh, bánh kẹo, nước ngọt trong tủ lạnh hoặc tủ bếp .
– Uống nhiều nước. Nước giúp bạn giải khát, làm sạch cơ thể và giảm cảm giác đói .
– Tăng cường tập thể dục. Tập thể dục giúp bạn đốt cháy calo, giảm căng thẳng, cải thiện tâm trạng và sức khỏe. Bạn có thể bắt đầu với những hoạt động nhẹ nhàng như đi bộ, yoga, bơi lội… rồi dần tăng mức độ và tần suất khi bạn cảm thấy thoải mái hơn.
– Không để bản thân quá đói. Nên chia nhỏ bữa ăn trong ngày ra nhiều lần để giảm cảm giác thèm ăn và duy trì năng lượng.
– Lắng nghe cơ thể. Ăn khi bạn thực sự đói và dừng lại khi bạn đã no. Tránh ăn vì buồn chán hay căng thẳng.
– Kiểm soát việc uống bia rượu. Bia rượu không chỉ chứa nhiều calo mà còn làm bạn dễ hút thuốc trở lại.
Việc tăng cân do cai thuốc lá không phải là vấn đề quá nghiêm trọng so với những hại của thuốc lá. Bạn không nên lo lắng quá mức về việc này mà hãy tập trung vào những lợi ích của việc bỏ thuốc cho sức khỏe và cuộc sống của bạn.
3. Vì sao nên bỏ thuốc lá?
3.1. Nguyên nhân nghiện thuốc lá:
Nghiện thuốc lá là một tình trạng lệ thuộc vào nicotine, một chất có trong thuốc lá. Nicotine có khả năng kích thích não bộ tiết ra dopamine, một chất dẫn truyền thần kinh liên quan đến cảm giác hạnh phúc và thoải mái. Khi người hút thuốc lá không cung cấp đủ nicotine cho cơ thể, họ sẽ bị cơn thèm thuốc, kèm theo các triệu chứng như lo lắng, khó chịu, căng thẳng và khó tập trung. Để giảm bớt cơn thèm thuốc, người hút thuốc lá phải hút liên tục và ngày càng nhiều hơn, dẫn đến sự lệ thuộc về mặt sinh lý và tâm lý.
Nghiện thuốc lá có thể gây ra nhiều hậu quả xấu cho sức khỏe, như ung thư phổi, tim mạch, hô hấp và tiêu hoá. Thuốc lá cũng ảnh hưởng đến môi trường sống và sức khỏe của những người xung quanh, đặc biệt là trẻ em. Hơn nữa, nghiện thuốc lá còn gây ra những tổn thất về kinh tế và xã hội, như chi phí y tế, giảm năng suất lao động và tăng nguy cơ tai nạn giao thông.
Cai thuốc lá là một quá trình khó khăn và đòi hỏi sự quyết tâm cao của người hút thuốc lá. Có nhiều phương pháp cai thuốc lá được áp dụng, như liệu pháp thay thế nicotine (NRT), thuốc cai thuốc lá (ví dụ như bupropion hay varenicline), liệu pháp tâm lý (như tư vấn hay trợ giúp qua điện thoại) và liệu pháp dựa vào sự tin tưởng (như tham gia các nhóm hỗ trợ hay các tổ chức tôn giáo). Tùy theo từng trường hợp cụ thể, người hút thuốc lá có thể chọn một hoặc kết hợp nhiều phương pháp để cai thuốc lá hiệu quả.
3.2. Hậu quả của việc nghiện thuốc lá:
Việc nghiện thuốc lá có thể gây ra nhiều hậu quả xấu cho sức khỏe của người hút và những người xung quanh.
– Thuốc lá chứa nicotine, một chất gây nghiện cao, khiến người hút cảm thấy sảng khoái, an tâm và tăng hiệu quả trí óc. Tuy nhiên, khi thiếu nicotine, người hút sẽ bị mất ngủ, trầm cảm, cáu gắt, bứt rứt và giảm sự tập trung.
– Thuốc lá cũng chứa hàng trăm chất độc và gây ung thư khác, như tar, carbon monoxide, formaldehyde, arsenic và benzene. Khi hít vào phổi, những chất này gây kích ứng, viêm và tổn thương các mô phổi, làm giảm khả năng trao đổi khí và bảo vệ phổi khỏi các tác nhân gây bệnh.
– Hút thuốc lá làm tăng nguy cơ mắc nhiều loại ung thư khác nhau, không chỉ ở phổi mà còn ở bàng quang, máu, cổ tử cung, đại tràng, thực quản, thận, vòm họng, gan, tụy và dạ dày. Điều này do các chất gây ung thư trong thuốc lá có thể đi vào máu và lan rộng khắp cơ thể.
– Hút thuốc lá làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch và đột quỵ. Nicotine trong thuốc lá làm tăng huyết áp và nhịp tim, làm co thắt các động mạch và làm giảm lượng oxy đi đến tim. Carbon monoxide trong thuốc lá làm giảm khả năng vận chuyển oxy của máu. Các chất khác trong thuốc lá làm tăng độ nhớt của máu và làm xói mòn lớp niêm mạc của các động mạch. Tất cả những yếu tố này làm tăng nguy cơ bị hình thành các bó máu trong các động mạch và gây ra nhồi máu cơ tim hoặc não.
– Hút thuốc lá làm tăng nguy cơ mắc các bệnh phổi mãn tính, như viêm phế quản và khí phế thũng. Viêm phế quản là sự viêm nhiễm kéo dài của các ống dẫn khí trong phổi, làm cho chúng sưng lên và sản sinh nhiều đờm. Khí phế thũng là sự giãn nở và vỡ của các túi khí trong phổi (alveoli), làm giảm diện tích bề mặt trao đổi khí của phổi. Cả hai bệnh này gây ra khó thở, ho khan hoặc có đờm, suy giảm chức năng phổi và chất lượng cuộc sống.
3.3. Làm thế nào để bỏ thuốc lá hiệu quả?
– Lên kế hoạch và đặt mục tiêu: Xác định mục tiêu cụ thể và thời gian mà bạn muốn bỏ thuốc lá. Điều này giúp bạn tập trung và có sự cố gắng nhất quán.
– Tìm hiểu về thuốc lá và hiệu ứng của nó: Hiểu rõ về tác động của thuốc lá đến sức khỏe và ý thức về những hậu quả tiềm ẩn của việc hút thuốc lá có thể giúp bạn ý thức và quyết tâm hơn trong việc bỏ thuốc.
– Tìm kiếm hỗ trợ: Hãy tìm sự hỗ trợ từ gia đình, bạn bè hoặc nhóm hỗ trợ cai thuốc lá. Có người luôn ở bên bạn, cổ vũ và cung cấp sự hỗ trợ tinh thần sẽ giúp bạn vượt qua những khó khăn trong quá trình bỏ thuốc lá.
– Sử dụng phương pháp hỗ trợ cai thuốc lá: Có nhiều phương pháp hỗ trợ cai thuốc lá như dùng thuốc trợ giúp cai thuốc lá, sản phẩm thay thế nikotin như bánh quy, kẹo cao su, hoặc sử dụng các phương pháp châm cứu, điện cực, hay thuốc lá điện tử. Hãy thảo luận với bác sĩ hoặc nhân viên y tế để tìm hiểu về các phương pháp này và chọn phương pháp phù hợp với bạn.
– Thay thế thói quen: Khi bỏ thuốc lá, thường có những thói quen liên quan như cầm điếu, hút, hay châm thuốc. Hãy thay thế những thói quen đó bằng những hoạt động khác như tập thể dục, đi dạo, uống nước, hoặc tham gia vào các hoạt động sáng tạo khác để giữ tâm trí và cơ thể bạn bận rộn.
– Đối mặt với cơn thèm: Cơn thèm là một phần không thể tránh khỏi trong quá trình bỏ thuốc. Hãy chuẩn bị sẵn sàng và tìm hiểu về các kỹ thuật quản lý cơn thèm như hít thở sâu, tập trung vào một công việc khác, uống nước, hay nhắn tin cho người thân để giúp bạn vượt qua cơn thèm.
– Tạo môi trường không thuốc lá: Loại bỏ hoàn toàn thuốc lá và các vật liệu liên quan khỏi môi trường sống và làm việc của bạn. Rửa sạch quần áo, đồ vật có mùi thuốc lá và làm sạch không gian để giảm cảm giác thèm thuốc.
– Tự thưởng cho bản thân: Đặt một hệ thống thưởng cho bản thân khi bạn đạt được các mốc nhất định trong quá trình bỏ thuốc. Điều này sẽ tạo động lực và hứng khởi cho bạn.
Hãy nhớ rằng bỏ thuốc lá là một quá trình dài và có thể gặp khó khăn, nhưng hãy kiên nhẫn và nhớ rằng lợi ích của việc bỏ thuốc sẽ mang lại sức khỏe tốt hơn và cuộc sống chất lượng hơn cho bạn. Hãy tìm hiểu và áp dụng những phương pháp phù hợp với bạn và xem xét tìm sự hỗ trợ từ nguồn tài nguyên chuyên gia nếu cần thiết.
