Truy nã bị can bỏ trốn trong giai đoạn điều tra là gì? Truy nã bị can bỏ trốn là gì? Truy nã bị can bỏ trốn tiếng anh là gì? Quy định về truy nã bị can bỏ trốn trong giai đoạn diều tra?
Truy nã trong giai đoạn điều tra là một giai đoạn trong hoạt đông tố tụng. Khi cơ quan nhà nước có thẩm quyền xác minh được đối tượng truy nã đã bỏ trốn hoặc không biết đang ở đâu; đã xác định chính xác lý lịch, các đặc điểm để nhận dạng đối tượng bỏ trốn thì cơ quan điều tra sẽ tiến hành ra quyết định truy nã bị can với nội dung được quy định theo pháp luật hiện hành.
Cơ sở pháp lý:
– Bộ luật tố tụng hình sự 2015
– Thông tư liên tịch số 13/2012/TTLT-BCA-BTP-VKSNDTC-TANDTC
1. Truy nã bị can bỏ trốn là gì?
Bị can là người đã bị khởi tố về hình sự, còn bị cáo là người đã bị Tòa án quyết định đưa ra xét xử. Bị can có nghĩa vụ phải có mặt theo giấy triệu tập của Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát; trong khi đó, bị cáo phải có mặt theo giấy triệu tập của Tòa án
Truy nã là việc cơ quan điều tra ra quyết định để truy tìm tung tích của người vi phạm pháp luật hình sự (đã có hoặc chưa có bản án xét xử của tòa án) khi người đó bỏ trốn hoặc không biết đang ở đâu.
Truy nã bị can là biện pháp trong tố tụng hình sự, được áp dụng khi bị can của vụ án hình sự bỏ trốn hoặc không xác định được bị can đang ở đâu.
2. Truy nã bị can bổ trốn tiếng anh là gì?
Truy nã bị can bỏ trốn tiếng anh là “Wanted fugitive suspect”.
3. Quy định về truy nã bị can bỏ trốn trong giai đoạn điều tra?
3.1. Đối tượng truy nã
Hình thức truy nã được áp dụng với một trong các đối tượng như: Bị can, bị cáo; người bị kết án trục xuất, người chấp hành án trục xuất; người bị kết án phạt tù; người bị kết án tử hình; người đang chấp hành án phạt tù, người được tạm đình chỉ chấp hành án phạt tù, người được hoãn chấp hành án bỏ trốn hoặc không biết đang ở đâu.
3.2. Truy nã bị can bỏ trốn
Căn cứ theo Điều 231 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 quy định về truy nã bị can như sau:
Truy nã bị can
– Khi bị can trốn hoặc không biết rõ bị can đang ở đâu thì Cơ quan điều tra phải ra quyết định truy nã bị can.
– Quyết định truy nã ghi rõ họ tên, ngày, tháng, năm sinh, nơi cư trú của bị can, đặc điểm để nhận dạng bị can, tội phạm mà bị can đã bị khởi tố và các nội dung quy định tại khoản 2 Điều 132 của Bộ luật này; kèm theo ảnh bị can (nếu có).
Quyết định truy nã bị can được gửi cho Viện kiểm sát cùng cấp và thông báo công khai để mọi người phát hiện, bắt người bị truy nã.
– Sau khi bắt được bị can theo quyết định truy nã thì Cơ quan điều tra đã ra quyết định truy nã phải ra quyết định đình nã. Quyết định đình nã được gửi cho Viện kiểm sát cùng cấp và thông báo công khai”.
3.3. Nguyên tắc truy nã
Căn cứ theo Điều 3 Thông tư liên tịch số 13/2012/TTLT-BCA-BTP-VKSNDTC-TANDTC quy định về nguyên tắc truy nã như sau:
– Nghiêm cấm ra quyết định truy nã trái với quy định của pháp luật và hướng dẫn của Thông tư này.
3.4. Ra quyết định truy nã và nội dung của quyết định truy nã
– Cơ quan có thẩm quyền chỉ được ra quyết định truy nã khi có đủ các điều kiện sau đây:
+ Có đủ căn cứ xác định đối tượng quy định tại Điều 2 của Thông tư này đã bỏ trốn hoặc không biết đang ở đâu và đã tiến hành các biện pháp xác minh, truy bắt nhưng không có kết quả;
+ Đã xác định chính xác lý lịch, các đặc điểm để nhận dạng đối tượng bỏ trốn.
– Khi có đủ căn cứ xác định bị can, bị cáo bỏ trốn hoặc không biết đang ở đâu mà trước đó Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát, Tòa án đã ra lệnh bắt bị can, bị cáo để tạm giam mà không bắt được thì Cơ quan điều tra tự mình hoặc theo yêu cầu của Viện kiểm sát, Tòa án ra quyết định truy nã; trường hợp chưa có lệnh bắt bị can; bị cáo để tạm giam thì Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát, Tòa án không ra lệnh bắt bị can, bị cáo để tạm giam mà Cơ quan điều tra tự mình hoặc theo yêu cầu của Viện kiểm sát, Tòa án ra ngay quyết định truy nã.
Nội dung quyết định truy nã
– Quyết định truy nã phải có các nội dung chính sau đây:
+ Ngày, tháng, năm, địa điểm ra quyết định truy nã;
+ Tên cơ quan; họ tên, chức vụ người ra quyết định truy nã;
+ Họ và tên khai sinh, tên gọi khác (nếu có), ngày, tháng, năm sinh, nơi đăng ký thường trú, nơi tạm trú hoặc nơi ở khác (nếu có) của đối tượng bị truy nã;
+ Đặc điểm nhận dạng và ảnh kèm theo (nếu có);
+ Tội danh bị khởi tố, truy tố hoặc bị kết án, mức hình phạt mà Tòa án đã tuyên đối với người bị truy nã (nếu có);
+ Địa chỉ, số điện thoại liên hệ của cơ quan đã ra quyết định truy nã.
– Trong trường hợp bị can, bị cáo phạm nhiều tội thì quyết định truy nã phải ghi đầy đủ các tội danh của bị can, bị cáo.
Như vậy, để đưa ra được quyết định truy nã bị can bỏ trốn thì cơ quan có thẩm quyền phải có đủ các căn cứ đối tượng bị truy nã như xã định được bị can đã bỏ trốn, lý lịch và đặc điểm nhận dạng bị can; Kèm theo quyết định truy nã bị can là nội dung quyết định truy nã phải thể hiện những thông tin cần thiết cho việc phát hiện, bắt người bị truy nã, gồm: họ tên, ngày, tháng, năm sinh, nơi cư trú của bị can, đặc điểm để nhận dạng bị can, tội phạm mà bị can đã bị khởi tố và các nội dung quy định tại khoản 2 Điều 132 của Bộ luật Tố tụng hình sự, kèm theo ảnh bị can
3.5. Gửi, thông báo quyết định truy nã
– Quyết định truy nã phải được gửi đến:
+ Công an xã, phường, thị trấn, Công an cấp huyện nơi đăng ký thường trú, tạm trú, nơi ở và quê quán của người bị truy nã;
+ Công an cấp tỉnh nơi người bị truy nã có khả năng lẩn trốn hoặc gửi đến tất cả Công an các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương;
+ Cục Cảnh sát truy nã tội phạm Bộ Công an; Phòng Cảnh sát truy nã tội phạm Công an cấp tỉnh (nơi ra quyết định truy nã);
+ Cơ quan hồ sơ nghiệp vụ (nơi đăng ký hồ sơ nghiệp vụ);
+ Viện kiểm sát nhân dân có yêu cầu ra quyết định truy nã; Viện kiểm sát nhân dân cùng cấp với Cơ quan điều tra ra quyết định truy nã; Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh nơi có trại giam, trại tạm giam, Cơ quan thi hành án hình sự ra quyết định truy nã;
+ Tòa án nhân dân có yêu cầu Cơ quan điều tra ra quyết định truy nã.
– Quyết định truy nã được thông báo trên các phương tiện thông tin đại chúng để mọi cơ quan, tổ chức, cá nhân biết, phát hiện, bắt giữ đối tượng bị truy nã.
Từ những nhận định trên ta thấy: Thẩm quyền ra quyết định truy nã bị can thuộc về Thủ trưởng Cơ quan điều tra hoặc Phó thủ trưởng Cơ quan điều tra khi được phân công tiến hành việc khởi tố, điều tra vụ hình sự (điểm c khoản 2, khoản 3 Điều 36 Bộ luật Tố tụng hình sự). Viện kiểm sát, Tòa án, tùy theo giai đoạn tố tụng, có quyền yêu cầu Cơ quan điều tra ra quyết định truy nã bị can hoặc bị cáo. Việc truy nã bị cáo cũng được thực hiện theo quy định tại Điều 231 Bộ luật tố tụng hình sự (điểm b khoản 1 Điều 281 Bộ luật tố tụng hình sự).
Như vậy, quyết định truy nã bị can được gửi cho Viện kiểm sát cùng cấp và thông báo công khai đến mọi người phát hiện, bắt người bị truy nã. Bất kỳ người nào cũng có quyền bắt người đang bị truy nã và giải ngay người bị bắt đến cơ quan Công an, Viện kiểm sát hoặc Ủy ban nhân dân nơi gần nhất (khoản 1 Điều 112 Bộ luật Tố tụng hình sự).
3.6. Truy nã trong giai đoạn điều tra
Căn cứ theo Điều 7 Thông tư liên tịch số 13/2012/TTLT-BCA-BTP-VKSNDTC-TANDTC quy định về nguyên tắc truy nã như sau:
– Trong giai đoạn điều tra nếu xác định có bị can bỏ trốn hoặc không biết bị can đang ở đâu thì Cơ quan điều tra đang thụ lý vụ án phải ra quyết định truy nã và phối hợp với lực lượng Cảnh sát truy nã tội phạm để tổ chức truy bắt.
– Trường hợp người đang bị tạm giữ hoặc đang bị tạm giam trốn nhà tạm giữ thì Trưởng nhà tạm giữ báo cáo ngay với Thủ trưởng Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an cấp huyện nơi đối tượng bỏ trốn để Thủ trưởng Cơ quan Cảnh sát điều tra chỉ đạo, tổ chức lực lượng truy bắt đồng thời ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can về “Tội trốn khỏi nơi giam, giữ” theo quy định tại Điều 311 Bộ luật hình sự và ra quyết định truy nã bị can (trong quyết định truy nã ghi rõ các tội danh khác mà người đó đã bị khởi tố).
– Trường hợp người đang bị tạm giữ, tạm giam trốn trại tạm giam thì Giám thị trại tạm giam phải tổ chức ngay lực lượng truy bắt đồng thời thông báo ngay cho Cơ quan điều tra đang thụ lý vụ án đó để ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can về “Tội trốn khỏi nơi giam, giữ” theo quy định tại Điều 311 Bộ luật hình sự và ra quyết định truy nã bị can (trong quyết định truy nã ghi rõ các tội danh khác mà người đó đã bị khởi tố).
Sau khi bắt được người truy nã, để kết thúc hoạt động truy nã thì cơ quan điều tra đã ra quyết định truy nã phải ra quyết định đình nã.
Từ các nội dung nêu trên, việc ra quyết định truy nã bị can bỏ trốn trong giai đoạn điều tra phải được thực hiện theo đúng quy trình và quy định của pháp luật. Phải xác minh được rằng bị can đã bỏ trốn, xác minh được lý lịch và đặc điểm nhạn dạng của bị can để tiến hành ra quyết định truy nã. Cơ quan truy nã phải thực hiện theo đúng thẩm quyền của mình; hẩm quyền ra quyết định truy nã bị can thuộc về Thủ trưởng Cơ quan điều tra hoặc Phó thủ trưởng Cơ quan điều tra; Viện kiểm sát, Tòa án, tùy theo giai đoạn tố tụng, có quyền yêu cầu Cơ quan điều tra ra quyết định truy nã bị can hoặc bị cáo.
