Tranh chấp về đất đai là di sản thừa kế

Tóm tắt câu hỏi:

Kính thưa luật sư! Tôi kính mong luật sư giải đáp giúp thông tin như sau:

Quê hương tôi ở Bến Tre, Cha mẹ tôi gồm 5 người con, do không hợp nhau nên đã ly hôn năm 1989. Tôi và anh trai theo cha, 3 người còn lại theo mẹ. Tài sản phân chia do tòa án quyết định,thời điểm đó nhà nước quy định mỗi cá nhân đều được cấp 1.300m2 đất sở hữu, dĩ nhiên cha tôi, anh trai và tôi tổng cộng là 3.900.m2 đất trên lý thuyết và do cha tôi đứng tên chủ sở hữu trên bản vẽ. Thời điểm 1989 đó, Bến Tre đang thành lập lại đất đai nên việc trên sổ đỏ và đất đai hiện thực số liệu không trùng nhau. Đến 1990 cha tôi có vợ khác, và mẹ kế cũng nhập hộ khẩu cùng thời điểm đó. Sau vài năm chung sống với cha, 2 anh em tôi quyết định về sống và chuyển hộ khẩu về với mẹ vì thời điểm đó chúng tôi còn quá nhỏ. Đến năm 2007 cha tôi cùng anh trai ra xã ký tên chuyển nhượng 2.400 m2 đất cho anh trai tôi đứng tên. Đến năm 2008 mẹ kế tôi mất rồi 3 tháng sau cùng năm cha tôi cũng mất theo (2 người không có con chung) nên anh trai tôi phải về lo hương hỏa thờ cúng. Khoảng 1năm sau thì con riêng của mẹ kế tôi lại kiện đòi 1.300m2 đất, cho rằng có phần đất của mẹ kế (mẹ kế và cha tôi không có hôn thú). Do cha tôi không làm Giấy CNQSDĐ đất nên chỉ xem trên bản vẽ ở xã là 5.500m2 do cha tôi đứng tên. Và tòa án đã đo đạc lại chứng thực là 4.500m2, chúng tôi cũng không để ý đến việc đất đai hay tài sản gì lúc cha tôi còn sống, nên giờ cha tôi mất có người kiện cáo chúng tôi không biết như thế nào. Trong thời gian cha và mẹ kế sống chung cũng không bán hay mua thêm bất kỳ tài sản ruộng đất nào. Vì vậy mong luật sư tư vấn giúp tôi phải làm sao cho đúng pháp luật. Xin chân thành cảm ơn!

Luật sư tư vấn:

Cám ơn bạn đã gửi câu hỏi của mình đến Ban biên tập – Phòng tư vấn trực tuyến của Công ty    LUẬT DƯƠNG GIA. Với thắc mắc của bạn, Công ty  LUẬT DƯƠNG GIA xin được đưa ra quan điểm tư vấn của mình như sau: 

Theo như nội dung anh đã cung cấp, năm 1990 cha anh có lấy vợ nhưng không có đăng ký kết hôn. Quy định của pháp luật Hôn nhân gia đình quy định rõ rằng quan hệ hôn nhân chỉ được công nhận khi: đủ điều kiện kết hôn, không vi phạm điều cấm của luật hôn nhân và gia đình và thực hiện thủ tục đăng ký kết hôn tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Pháp luật chỉ thừa nhận việc kết hôn trước năm 1987 không có đăng ký kết hôn thì khi ly hôn được giải quyết quyền lợi theo quy định của pháp luật. Như vậy, trong trường hợp này cha anh và mẹ kế kết hôn năm 1990 và không có đăng ký kết hôn nên pháp luật không giải quyết vấn đề chia tài sản cũng như giải quyết các quyền lợi liên quan khi cá nhân chết. Phần tài sản của ai thì thuộc tài sản riêng của người ấy. Phần tài sản chung thì theo thỏa thuận để phân chia.

Do cha anh và mẹ kế không có đăng ký kết hôn nên phần di sản của cha anh sẽ thuộc về các con của ông. Năm 2007 cha anh đã đi đăng ký chuyển nhượng quyền sử dụng đất sang cho anh trai anh, tức là di sản bất động sản của ông còn lại lúc này là 1.500 m2 đất. Trong trường hợp cha anh có để lại di chúc thì di sản được chia theo di chúc. Trường hợp cha anh chết không có để lại di chúc thì di sản của ông được chia theo quy định của pháp luật. Cụ thể theo quy định tại Khoản 1 Điều 676 Bộ luật Dân sự 2005:

“1. Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:

a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;

b) Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;

c) Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột, chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại”.

>>> Luật sư tư vấn pháp luật trực tuyến qua tổng đài: 1900.6568

Năm 2008, con riêng của mẹ kế có kiện đòi 1.300 m2 đất. Trong trường hợp này, do thông tin anh chưa cung cấp đầy đủ nên xin chia trường hợp như sau:

– Trường hợp cha anh nhận con riêng của mẹ kế làm con nuôi: con riêng có quyền được hưởng di sản thừa kế (chia theo di chúc hoặc chia theo pháp luật).

– Trường hợp cha anh không nhận con riêng của mẹ kế làm con nuôi: con riêng không có quyền hưởng di sản thừa kế.

Mặt khác, dựa trên thông tin anh cung cấp rằng trong thời gian chung sống, cha anh và mẹ kế không có mua thêm bất động sản. Vì vậy, con riêng của mẹ kế anh chỉ được hưởng phần di sản là tài sản riêng của mẹ kế chứ không được đòi phần tài sản của cha anh. Như vậy, lý do kiện đòi bất động sản của người con riêng đưa ra là không có căn cứ pháp luật.

Mảnh đất của cha anh chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất sẽ gây khó khăn trong việc thực hiện các giao dịch liên quan chuyển quyền sở hữu đất đai. Vì vậy anh cần đi đăng ký giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho mảnh đất đó. Pháp luật quy định cụ thể các trường hợp được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Trường hợp mảnh đất nhà anh có bản vẽ ở xã và được Tòa án chứng thực thì đủ điều kiện để được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất theo quy định tại Điều 50 “Luật đất đai 2013” và Khoản 2 Điều 100 Luật Đất đai năm 2013.

Hy vọng rằng sự tư vấn của chúng tôi sẽ giúp bạn lựa chọn phương án thích hợp nhất để giải quyết những vướng mắc của bạn. Nếu còn bất cứ thắc mắc gì liên quan đến sự việc bạn có thể liên hệ Tổng đài tư vấn pháp luật trực tuyến 24/7 của Luật sư: 1900.6568 để được giải đáp.