Quy định về thủ tục thực hiện từ chối nhận di sản thừa kế

“1. Người thừa kế có quyền từ chối nhận di sản, trừ trường hợp việc từ chối nhằm trốn tránh việc thực hiện nghĩa vụ tài sản của mình đối với người khác.

2. Việc từ chối nhận di sản phải được lập thành văn bản và gửi đến người quản lý di sản, những người thừa kế khác, người được giao nhiệm vụ phân chia di sản để biết.

3. Việc từ chối nhận di sản phải được thể hiện trước thời điểm phân chia di sản.”

Từ quy định nêu ở trên thì để từ chối nhận di sản đó là chủ thể phải có quyền từ chối. Hay nói cách khác họ phải là người thừa kế theo pháp luật hoặc theo di chúc. Nếu họ không thuộc vào những trường hợp được hưởng di sản thì việc từ chối hay không từ chối không có ý nghĩa gì. Mọi hành động lấy việc từ chối nhận di sản để trốn nghĩa vụ tài sản của người chết để lại (vì hiểu lầm) hay nghĩa vụ tài sản của mình đều bị pháp luật nghiêm cấm. Theo quy định của pháp luật khoản 1 Điều 609 Bộ luật dân sự năm 2015 quy định: “Những người hưởng thừa kế có trách nhiệm thực hiện nghĩa vụ tài sản trong phạm vi di sản do người chết để lại”. Đối với việc từ chối nhận di sản để trốn tránh nghĩa vụ tài sản của bản thân mình với người khác thì cũng ngay tại điều 620 Bộ luật dân sự năm 2015, pháp luật cũng nghiêm cấm điều này. Bên cạnh đó thì tại khoản 2 Điều 620 cũng có quy định về việc từ chối nhận di sản phải được lập thành văn bản (Khoản 2 Điều 620 Bộ luật dân sự năm 2015). Việc thực hiện quyền sở hữu như vậy vi phạm điều 160 Bộ luật dân sự năm 2015: “không được gây thiệt hại hoặc làm ảnh hưởng đến lợi ích của Nhà nước, lợi ích công cộng, quyền, lợi ích hợp pháp của người khác.”

Nếu người thừa kế này đã từ bỏ quyền thừa kế của mình hợp pháp theo quy định của pháp luật, thì phần tài sản bị từ chối đó sẽ được đem chia theo pháp luật cho những đồng thừa kế còn lại. Đồng thời, người từ chối nhận di sản cần phải thực hiện các bước thủ tục theo luật định tại khoản 2, 3 điều 620 Bộ luật dân sự năm 2015, theo như quy định này thì việc từ chối nhận di sản của người thừa kế phải được lập thành văn bản gửi cho người cùng thừa kế. Sau đó, người tiến hành chia di sản và công chứng tại cơ quan có thẩm quyền, theo như quy định của pháp luật hiện hành thì thời hạn từ chối nhận di sản của người thừa kế phải là 6 tháng, kể từ ngày người tiến hành chia di sản mở thừa kế.

Trình tự, thủ tục nhằm từ chối quyền nhận di sản thừa kế sẽ bảo gồm các bước sau:

Bước 1: Công dân chuẩn bị hồ sơ theo quy định của pháp luật, nộp hồ sơ tại bộ phận tiếp nhận và trả kết quả giải quyết thủ tục hành chính của cơ quan có thẩm quyền công chứng trong hoặc ngoài trụ sở nhà nước. Theo đó, hồ sơ từ chối quyền nhận di sản thừa kế bao gồm các loại giấy tờ sau:

– Văn bản từ chối nhận di sản do người từ chối nhận di sản lập trong đó có cam kết việc từ chối nhận di sản không nhằm trốn tránh việc thực hiện nghĩa vụ tài sản với người khác hay cá nhân mình;

– Bản sao giấy từ tùy thân của người từ chối ( CMTND hay Hộ chiếu )

– Bản sao hộ khẩu (hoặc giấy tờ thay thế) của người từ chối;

– Bản sao giấy chứng tử của người để lại di sản;

– Di chúc( nếu có );

– Bản sao giấy chứng minh quyền đăng kí sở hữu, sử dụng tài sản và các giấy tờ lên quan của người để lại di sản.

 Công dân xuất trình bản chính của giấy tờ đã nộp bản sao để đối chiếu; Công chức tiếp nhận hồ sơ kiểm tra tính pháp lý và nội dung hồ sơ: Trường hợp hồ sơ đã đầy đủ, hợp lệ thì tiếp nhận, viết giấy hẹn (nếu có); trường hợp hồ sơ thiếu hoặc không hợp lệ thì công chức tiếp nhận hồ sơ hướng dẫn công dân làm lại theo đúng quy định;

Bước 2:  Công chức UBND cấp xã kiểm tra nội dung các giấy tờ liên quan và chứng thực; Trường hợp không thể chứng thực thì thông báo lý do cho công dân biết.

Bước 3:Công dân đến nhận kết quả nộp lại giấy biên nhận nộp hồ sơ, nộp lệ phí theo quy định.

Như vậy, Không phải người chết cứ định đoạt tài sản của mình cho người khác sau khi chết thì những người còn sống phải tuân thủ như vậy. Mà theo như quy định của Bộ luật Dân sự năm 2015 thì người được người khác định đoạt tài sản thừa kế vẫn có quyền từ chối nhận di sản được pháp luật công nhận và bảo đảm. Tất nhiên, việc từ chối này phải thỏa mãn các điều kiện mà pháp luật quy định thì mới có giá trị. Trong đó chủ thế phải là người có quyền từ chối nhận di sản, việc từ chối nhận di sản phải được lập thành văn bản, và phải gửi đến cho người quản lý di sản, những người thừa kế khác và người được giao nhiệm vụ phân chia di sản để biết, việc từ chối nhận di sản phải không nhằm mục đích trốn tránh việc thực hiện nghĩa vụ tài sản của mình đối với người khác và cuối cùng là việc từ chối nhận di sản phải được thể hiện trước thời điểm phân chia di sản. Việc từ chối nhận di sản thì chủ thể có quyền từ chối thực hiện theo trình tự thủ tục như đã được nêu ở trên để việc từ chối nhận di chúc đạt kết quả cao nhất.