Năng suất là gì? Đặc điểm và nhân tố quyết định năng suất?

1. Năng suất là gì?

– Năng suất ( Productivity), trong kinh tế học, đo lường đầu ra trên một đơn vị đầu vào, chẳng hạn như lao động, vốn hoặc bất kỳ nguồn lực nào khác. Nó thường được tính toán cho nền kinh tế dưới dạng tỷ lệ giữa tổng sản phẩm quốc nội (GDP) trên số giờ làm việc.

– Năng suất là nguồn gốc chính của tăng trưởng kinh tế và khả năng cạnh tranh. Khả năng cải thiện mức sống của một quốc gia hầu như phụ thuộc hoàn toàn vào khả năng nâng cao sản lượng trên mỗi lao động (tức là sản xuất nhiều hàng hóa và dịch vụ hơn trong một số giờ làm việc nhất định). Các nhà kinh tế học sử dụng tăng trưởng năng suất để lập mô hình năng lực sản xuất của các nền kinh tế và xác định tỷ lệ sử dụng năng lực của các nền kinh tế đó . Điều này, đến lượt nó, được sử dụng để dự báo chu kỳ kinh doanh và dự đoán mức tăng trưởng GDP trong tương lai.

– Tuy nhiên, năng suất không nhất thiết phải là một chỉ báo về sức khỏe của nền kinh tế tại một thời điểm nhất định.  Tăng năng suất có thể xảy ra cả trong suy thoái và mở rộng – như đã xảy ra vào cuối những năm 1990 – vì vậy người ta cần phải tính đến bối cảnh kinh tế khi phân tích dữ liệu năng suất. Có nhiều yếu tố tác động đến năng suất của một quốc gia. Những thứ đó bao gồm đầu tư vào nhà máy và thiết bị, đổi mới, cải tiến trong hậu cần chuỗi cung ứng, giáo dục, doanh nghiệp và cạnh tranh. Còn được gọi là năng suất đa yếu tố (MFP), thước đo hiệu quả kinh tế này so sánh số lượng hàng hóa và dịch vụ được sản xuất với số lượng đầu vào kết hợp được sử dụng để sản xuất hàng hóa và dịch vụ đó. Đầu vào có thể bao gồm lao động, vốn, năng lượng, nguyên vật liệu và các dịch vụ đã mua.

3. Các nhân tố quyết định năng suất:

– Theo nghĩa trực tiếp nhất, năng suất được xác định bởi công nghệ hoặc bí quyết sẵn có để chuyển đổi các nguồn lực thành đầu ra và cách thức tổ chức các nguồn lực để sản xuất hàng hóa và dịch vụ. Về mặt lịch sử, năng suất đã được cải thiện thông qua quá trình tiến hóa khi các quy trình có hiệu suất kém năng suất bị bỏ rơi và các hình thức mới hơn được khai thác. Cải tiến quy trình có thể bao gồm cơ cấu tổ chức (ví dụ: chức năng cốt lõi và mối quan hệ với nhà cung cấp), hệ thống quản lý, sắp xếp công việc, kỹ thuật sản xuất và thay đổi cấu trúc thị trường. Một ví dụ nổi tiếng là dây chuyền lắp ráp và quy trình sản xuất hàng loạt xuất hiện trong thập kỷ sau khi ô tô được đưa vào thương mại hóa.

– Sản xuất hàng loạt đã giảm đáng kể lao động trong việc sản xuất các bộ phận và lắp ráp ô tô, nhưng sau khi áp dụng rộng rãi, năng suất tăng trong sản xuất ô tô đã thấp hơn nhiều. Một mô hình tương tự đã được quan sát thấy với điện khí hóa , công nghệ đã chứng kiến ​​mức tăng năng suất cao nhất trong những thập kỷ đầu sau khi được đưa vào sử dụng. Nhiều ngành công nghiệp khác cho thấy mô hình tương tự. Mô hình này một lần nữa được tuân theo bởi các ngành công nghiệp máy tính, thông tin và truyền thông vào cuối những năm 1990 khi phần lớn mức tăng năng suất quốc gia xảy ra trong các ngành này.

– Có sự hiểu biết chung về các yếu tố quyết định hoặc động lực chính của tăng trưởng năng suất. Một số yếu tố quan trọng để xác định tăng trưởng năng suất. Văn phòng Thống kê Quốc gia (Anh) xác định năm động lực tương tác để tạo nền tảng cho hiệu suất năng suất dài hạn: đầu tư, đổi mới, kỹ năng, doanh nghiệp và cạnh tranh .

– Đầu tư:  Khi năng suất không tăng trưởng đáng kể, nó sẽ hạn chế lợi nhuận tiềm năng về tiền lương, lợi nhuận doanh nghiệp và mức sống.  Đầu tư trong một nền kinh tế ngang bằng với mức tiết kiệm vì đầu tư phải được tài trợ từ tiền tiết kiệm. Tỷ lệ tiết kiệm thấp có thể dẫn đến tỷ lệ đầu tư thấp hơn và tốc độ tăng năng suất lao động và tiền lương thực tế thấp hơn. Đây là lý do tại sao người ta lo ngại rằng tỷ lệ tiết kiệm thấp ở Mỹ có thể ảnh hưởng đến tăng trưởng năng suất trong tương lai. Kể từ cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu, tăng trưởng năng suất lao động rất yếu.

– Các công ty đã chi tiền vào các khoản đầu tư ngắn hạn và mua lại cổ phần, thay vì đầu tư vào vốn dài hạn. Một giải pháp, bên cạnh giáo dục, đào tạo và nghiên cứu tốt hơn, là thúc đẩy đầu tư vốn. Và cách tốt nhất để làm điều đó, các nhà kinh tế nói, là cải cách thuế doanh nghiệp, theo đó tăng cường đầu tư vào sản xuất. Gần đây hơn, đã có một số dấu hiệu cho thấy cuộc khủng hoảng kinh tế năm 2020 và sự bế tắc đã thực sự thúc đẩy tăng trưởng năng suất.

– Vì các công ty thuộc mọi ngành – từ nhà hàng, nhà máy đến tổ chức tài chính và cửa hàng bán lẻ – đang dựa vào công nghệ nhiều hơn bao giờ hết, nên người lao động được phép tập trung vào các nhiệm vụ “có giá trị cao hơn”. Ví dụ, mô hình làm việc tại nhà đang trở thành một thiết lập lâu dài cho các doanh nghiệp trên toàn thế giới.

– Năng suất phần lớn được xác định bởi các công nghệ có sẵn và sự sẵn sàng và bí quyết của ban lãnh đạo để thực hiện các cải tiến quy trình.

– Đầu tư là vốn vật chất – máy móc, thiết bị và nhà cửa. Công nhân càng có nhiều vốn, nhìn chung họ càng có khả năng thực hiện công việc của mình tốt hơn, tạo ra sản lượng nhiều hơn và chất lượng hơn.

– Sáng tạo là sự khai thác thành công những ý tưởng mới . Ý tưởng mới có thể ở dạng công nghệ mới, sản phẩm mới hoặc cấu trúc công ty mới và cách thức làm việc. Tăng tốc độ phổ biến các đổi mới có thể thúc đẩy năng suất.

– Kỹ năng được định nghĩa là số lượng và chất lượng của các loại lao động khác nhau hiện có trong nền kinh tế. Kỹ năng bổ sung vốn vật chất và cần thiết để tận dụng lợi thế đầu tư vào công nghệ và cơ cấu tổ chức mới.

– Doanh nghiệp được định nghĩa là việc nắm bắt các cơ hội kinh doanh mới của cả các công ty mới thành lập và các công ty hiện tại. Các doanh nghiệp mới cạnh tranh với các doanh nghiệp hiện tại bằng những ý tưởng và công nghệ mới làm gia tăng sự cạnh tranh. Các doanh nhân có khả năng kết hợp các yếu tố sản xuất và công nghệ mới buộc các doanh nghiệp hiện tại phải thích nghi hoặc rời bỏ thị trường.

– Cạnh tranh cải thiện năng suất bằng cách tạo ra các động lực để đổi mới và đảm bảo rằng các nguồn lực được phân bổ cho các công ty hiệu quả nhất. Nó cũng buộc các công ty hiện tại tổ chức công việc hiệu quả hơn thông qua việc bắt chước cơ cấu tổ chức và công nghệ.

– Ví dụ về năng suất : Toyota

Công ty sản xuất ô tô khổng lồ Toyota đưa ra một ví dụ điển hình về năng suất cao trong cuộc sống thực. Công ty có khởi đầu rất khiêm tốn nhưng đã phát triển trở thành một trong những nhà sản xuất xe hơi lớn nhất và năng suất nhất trên thế giới. “Hệ thống sản xuất Toyota” (TPS) của nó là một trong những lý do chính cho điều đó.