Hỏi về hành vi dùng ảnh món cơm của quán cafe làm ảnh đại diện

Tóm tắt câu hỏi:

Ngày thứ 5 tuần trước tôi có tải về 1 ảnh món cơm của 1 quán cafe, sau đó làm ảnh đại diện trên 1 trang fb của mình. Nhưng ngay sau đó tôi đã xoá bỏ theo yêu cầu của bên kia cũng như xin lỗi. Vậy bên kia có đủ điều kiện để khởi tố tôi không? Và tôi cần phải làm gì nếu như bên kia có ý định đe doạ khởi tố?

Cám ơn bạn đã gửi câu hỏi của mình đến Ban biên tập – Phòng tư vấn trực tuyến của Công ty LUẬT DƯƠNG GIA. Với thắc mắc của bạn, Công ty LUẬT DƯƠNG GIA xin được đưa ra quan điểm tư vấn của mình như sau:

1. Cơ sở pháp lý:

– “Bộ luật dân sự 2015”;

– Luật sở hữu trí tuệ 2005 sửa đổi, bổ sung 2009.

2. Luật sư tư vấn:

Theo quy định tại Điều 14 Luật sở hữu trí tuệ 2005 sửa đổi, bổ sung 2009 về các loại hình tác phẩm được bảo hộ quyền tác giả:

“* Tác phẩm văn học, nghệ thuật và khoa học được bảo hộ bao gồm:

– Tác phẩm văn học, khoa học, sách giáo khoa, giáo trình và tác phẩm khác được thể hiện dưới dạng chữ viết hoặc ký tự khác;

– Bài giảng, bài phát biểu và bài nói khác;

– Tác phẩm báo chí; d) Tác phẩm âm nhạc; đ) Tác phẩm sân khấu;

– Tác phẩm điện ảnh và tác phẩm được tạo ra theo phương pháp tương tự (sau đây gọi chung là tác phẩm điện ảnh);

– Tác phẩm tạo hình, mỹ thuật ứng dụng;

– Tác phẩm nhiếp ảnh;

– Tác phẩm kiến trúc;

– Bản họa đồ, sơ đồ, bản đồ, bản vẽ liên quan đến địa hình, kiến trúc, công trình khoa học;

– Tác phẩm văn học, nghệ thuật dân gian;

– Chương trình máy tính, sưu tập dữ liệu.”

Theo đó, đối với bức ảnh món cơm của quán café được xác định là loại hình tác phẩm được bảo hộ quyền tác giả.

Căn cứ quy định tại Khoản 1 Điều 25 Luật sở hữu trí tuệ 2005 sửa đổi, bổ sung 2009 về các trường hợp sử dụng tác phẩm đã công bố không phải xin phép, không phải trả tiền nhuận bút, thù lao:

“- Tự sao chép một bản nhằm mục đích nghiên cứu khoa học, giảng dạy của cá nhân;

– Trích dẫn hợp lý tác phẩm mà không làm sai ý tác giả để bình luận hoặc minh họa trong tác phẩm của mình;

– Trích dẫn tác phẩm mà không làm sai ý tác giả để viết báo, dùng trong ấn phẩm định kỳ, trong chương trình phát thanh, truyền hình, phim tài liệu;

– Trích dẫn tác phẩm để giảng dạy trong nhà trường mà không làm sai ý tác giả, không nhằm mục đích thương mại;

– Sao chép tác phẩm để lưu trữ trong thư viện với mục đích nghiên cứu;

– Biểu diễn tác phẩm sân khấu, loại hình biểu diễn nghệ thuật khác trong các buổi sinh hoạt văn hoá, tuyên truyền cổ động không thu tiền dưới bất kỳ hình thức nào;

>>> Luật sư tư vấn pháp luật trực tuyến qua tổng đài: 1900.6568

– Ghi âm, ghi hình trực tiếp buổi biểu diễn để đưa tin thời sự hoặc để giảng dạy;

– Chụp ảnh, truyền hình tác phẩm tạo hình, kiến trúc, nhiếp ảnh, mỹ thuật ứng dụng được trưng bày tại nơi công cộng nhằm giới thiệu hình ảnh của tác phẩm đó;

– Chuyển tác phẩm sang chữ nổi hoặc ngôn ngữ khác cho người khiếm thị;

– Nhập khẩu bản sao tác phẩm của người khác để sử dụng riêng”.

Quy định tại Điều 26 Luật sở hữu trí tuệ 2005 sửa đổi, bổ sung 2009 quy định các trường hợp sử dụng tác phẩm đã công bố không phải xin phép nhưng phải trả tiền nhuận bút, thù lao:

– Tổ chức phát sóng sử dụng tác phẩm đã công bố để phát sóng có tài trợ, quảng cáo hoặc thu tiền dưới bất kỳ hình thức nào không phải xin phép, nhưng phải trả tiền nhuận bút, thù lao cho chủ sở hữu quyền tác giả kể từ khi sử dụng. Mức nhuận bút, thù lao, quyền lợi vật chất khác và phương thức thanh toán do các bên thoả thuận; trường hợp không thỏa thuận được thì thực hiện theo quy định của Chính phủ hoặc khởi kiện tại Toà án theo quy định của pháp luật.”

Tổ chức phát sóng sử dụng tác phẩm đã công bố để phát sóng không có tài trợ, quảng cáo hoặc không thu tiền dưới bất kỳ hình thức nào không phải xin phép, nhưng phải trả tiền nhuận bút, thù lao cho chủ sở hữu quyền tác giả kể từ khi sử dụng theo quy định của Chính phủ.

– Tổ chức, cá nhân sử dụng tác phẩm quy định tại khoản 1 Điều này không được làm ảnh hưởng đến việc khai thác bình thường tác phẩm, không gây phương hại đến các quyền của tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả; phải thông tin về tên tác giả và nguồn gốc, xuất xứ của tác phẩm.

– Việc sử dụng tác phẩm trong các trường hợp quy định tại khoản 1 Điều này không áp dụng đối với tác phẩm điện ảnh.

Việc bạn copy, sử dụng các bức ảnh nêu trên có bị xem là hành vi xâm phạm quyền tác giả hay không cần phải xem xét đến mục đích sử dụng. Tuy nhiên, do Facebook là mạng xã hội, có tính phổ biến rất rộng, nếu bạn copy và đưa các bức ảnh nêu trên lên Facebook của mình thì rất khó cho bạn khi lý giải về mục đích lưu trữ, nghiên cứu cá nhân hay các mục đích được phép kể trên.

Về tính chất và mức độ xâm phạm cần phải xem xét đến các yếu tố như: hoàn cảnh, động cơ xâm phạm (vô ý hay cố ý, lần đầu hay tái phạm), cách thức thực hiện hành vi xâm phạm (riêng lẻ hay có tổ chức ), phạm vi, thời gian, quy mô và hậu quả của hành vi xâm phạm.

Trường hợp này, bạn có tải về 1 ảnh món cơm của 1 quán cafe, sau đó làm ảnh đại diện trên 1 trang Facebook của mình ngay sau đó bạn đã xoá bỏ theo yêu cầu của bên kia cũng như xin lỗi do đó, có thể hiểu là chưa có thiệt hại gì xảy ra. Bên kia có quyền khởi kiện nếu có căn cứ chứng minh rằng bạn có hành vi xâm phạm quyền tác giả thì bạn sẽ bị tác giả hoặc chủ sở hữu quyền tác giả kiện, buộc chấm dứt hành vi vi phạm hoặc tiếp tục sử dụng thì phải trả thù lao, ngoài ra bạn còn phải bồi thường thiệt hại nếu tác giả hoặc chủ sở hữu quyền tác giả chứng minh được (tổn thất về tài sản, giảm sút về thu nhập, tổn thất về cơ hội kinh doanh, chi phí hợp lý để ngăn chặn, khắc phục thiệt hại). 

Nếu gây hậu quả nghiêm trọng, có thể bạn sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định tại Điều 131 “Bộ luật hình sự 2015”. 

Ngoài ra, việc sử dụng hình ảnh món cơm của quán cafe để làm ảnh đại diện trên Facebook có thể làm ảnh hưởng đến uy tín của quán cafe làm cho khách hàng có thể không tin tưởng vào quán, cho rằng quán lấy hình ảnh ở đâu đó chứ không phải thực chất món ăn của nhà hàng gây thiệt hại cho quán. Bạn sẽ phải bồi thường thiệt hại do danh dự, nhân phẩm, uy tín cho quán cafe 

Căn cứ Điều 611 “Bộ luật dân sự 2015” quy định về thiệt hại do danh dự, nhân phẩm, uy tín bị xâm phạm như sau:

“- Thiệt hại do danh dự, nhân phẩm, uy tín của cá nhân bị xâm phạm, thiệt hại do danh dự, uy tín của pháp nhân, chủ thể khác bị xâm phạm bao gồm:

+ Chi phí hợp lý để hạn chế, khắc phục thiệt hại;

+ Thu nhập thực tế bị mất hoặc bị giảm sút.

– Người xâm phạm danh dự, nhân phẩm, uy tín của người khác phải bồi thường thiệt hại theo quy định tại khoản 1 Điều này và một khoản tiền khác để bù đắp tổn thất về tinh thần mà người đó gánh chịu. Mức bồi thường bù đắp tổn thất về tinh thần do các bên thoả thuận; nếu không thoả thuận được thì mức tối đa không quá mười tháng lương tối thiểu do Nhà nước quy định.”