Có mấy tiêu chuẩn để chẩn đoán tình trạng nghiện ma túy?

1. Có mấy tiêu chuẩn để chẩn đoán tình trạng nghiện ma túy?

Phòng chống ma túy không chỉ là trách nhiệm của một cá nhân cụ thể nào mà thay vào đó là trách nhiệm của gia đình, cộng đồng, toàn dân tộc. Những hậu quả nghiêm trọng do tệ nạn ma túy đem lại là vô cùng to lớn, ảnh hưởng trực tiếp đến tính mạng sức khỏe của người nghiện ma túy, trở thành gánh nặng to lớn cho gia đình, ghì chặt sự phát triển của một dân tộc, quốc gia. Khi nhận thấy cá nhân có tình trạng nghiện ma túy hoặc cá nhân khác nhận thấy tình trạng này thì cần có sự can thiệp kịp thời để ngăn chặn tình trạng này tiếp diễn. Căn cứ theo Điều 3 Thông tư 18/2021/TT-BYT thì hiện nay có 06 tiêu chuẩn để chẩn đoán tình trạng nghiện ma túy của một người dựa trên mức độ nguy hiểm về những biểu hiện hành vi cụ thể như sau:

– Tiêu chuẩn 1: Cá nhân khi nghiện ma túy thì thể hiện rõ ham muốn mạnh mẽ hoặc cảm giác bắt buộc phải sử dụng chất ma túy;

– Tiêu chuẩn 2: Không thể tự làm chủ bản thân để kiểm soát các hành vi sử dụng ma túy về thời gian bắt đầu, thời gian kết thúc hoặc mức sử dụng;

– Tiêu chuẩn 3: Ngoài ra, còn nhận thấy được hiện tượng người nghiện ma túy dung nạp với chất ma túy;

– Tiêu chuẩn 4: Đời sống của người nghiện ma túy có những thay đổi tiêu cực, khác lạ so với trước đây như ngày càng trở nên thờ ơ với các thú vui hoặc sở thích khác do sử dụng chất ma túy;

– Tiêu chuẩn 5: Có thể nhận thức được việc sử dụng ma túy là nguy hiểm, có hậu quả lớn về sức khỏe nhưng bất chấp để tiếp tục sử dụng ma túy;

– Tiêu chuẩn 6: Xuất hiện trạng thái cai ma túy (hội chứng cai ma túy) khi ngừng hoặc giảm sử dụng chất ma túy cũng là một trong những tiêu chuẩn quan trọng để cá nhân căn cứ vào biểu hiện đó để đánh giá chính xác tình trạng.

2.  Quy trình chuyên môn để xác định tình trạng nghiện ma túy:

Xác định tình trạng nghiện ma túy sẽ phải thực hiện theo quy tình chuyên môn đã được hướng dẫn, căn cứ theo quy định tại Điều 4 Thông tư 18/2021/TT-BYT có quy định chi tiết về quy trình này thông qua các bước sau đây:

Bước 1: Cơ quan có thẩm quyền tiếp nhận người và thu thập thông tin liên quan của người cần xác định tình trạng nghiện ma túy.

Bước 2: Thực hiện các hoạt động để chuẩn đoán, khám bệnh, đồng thời cũng theo dõi lâm sàng, ghi thông tin vào hồ sơ bệnh án và Phiếu tổng hợp theo dõi để xác định tình trạng nghiện ma túy. Mẫu phiếu tổng hợp này cần thực hiện theo mẫu sẵn đã được quy định tại Phụ lục số 03 ban hành kèm theo Thông tư này.

Bước 3: Tiến hành ghi kết luận

– Cơ quan có thẩm quyền nhận thấy trường hợp chỉ có 01 tiêu chuẩn của tình trạng nghiện ma túy hoặc có 02 tiêu chuẩn của tình trạng nghiện chất ma túy trong đó có tiêu chuẩn 6 thì sẽ thực hiện ghi kết luận “không nghiện ma túy” vào Phiếu tổng hợp theo dõi xác định tình trạng nghiện ma túy và trả ngay kết quả xác định tình trạng nghiện ma túy theo quy định tại Điều 5 Thông tư này;

– Còn đối với trường hợp có ít nhất 03 tiêu chuẩn của tình trạng nghiện ma túy thì ghi kết luận “có nghiện ma túy” vào Phiếu tổng hợp theo dõi để xác định tình trạng nghiện ma túy và trả ngay kết quả xác định tình trạng nghiện ma túy theo quy định tại Điều 5 Thông tư này;

– Khi trường hợp có 02 tiêu chuẩn của tình trạng nghiện ma túy, trong đó không có tiêu chuẩn 6 hoặc các dấu hiệu theo các Tiêu chuẩn của tình trạng nghiện ma túy chưa rõ ràng thì thực hiện theo bước tiếp theo dưới đây.

Bước 4: Triển khai việc khám bệnh, theo dõi lâm sàng, ghi thông tin và kết luận vào hồ sơ bệnh án và các Phiếu theo dõi trong trường hợp quy định tại Điểm c Khoản 3 Điều này:

– Cá nhân có đủ điều kiện để thực hiện công việc này sẽ có thẩm quyền được chỉ định và tiến hành ngay việc khám bệnh, theo dõi lâm sàng để xác định tình trạng nghiện ma túy;

– Sẽ trực tiếp thực hiện khám bệnh và ghi các thông tin liên quan của người đang được theo dõi vào hồ sơ bệnh án;

– Thực hiện việc theo dõi và ghi Phiếu tổng hợp theo dõi để xác định tình trạng nghiện ma túy và các Phiếu theo dõi để xác định trạng thái cai các chất ma túy tương ứng với từng chất ma túy gồm: 

Để xác định trạng thái cai các chất dạng thuốc phiện thì sẽ sử dụng mẫu theo quy định tại Phụ lục số 04; 

Khi tiến hành theo dõi để xác định trạng thái cai các chất kích thần (các chất dạng amphetamine, cocain hoặc các chất kích thần khác) thì phiếu theo mẫu sẽ được quy định tại Phụ lục số 05 và Phiếu theo dõi để xác định trạng thái cai cần sa theo mẫu quy định tại Phụ lục số 06 ban hành kèm theo Thông tư này;

– Nội dung ghi kết luận là “có trạng thái cai các chất ma túy” hoặc “không có trạng thái cai các chất ma túy” vào các Phiếu theo dõi để xác định trạng thái cai các chất ma túy tương ứng với từng chất ma túy. Kết luận về trạng thái cai các chất ma túy được tổng hợp vào Phiếu tổng hợp theo dõi để xác định tình trạng nghiện ma túy;

– Nội dung trong phiếu tổng hợp theo dõi để xác định tình trạng nghiện ma túy và hồ sơ bệnh án cũng sẽ dhi kết luận về tình trạng nghiện ma túy vào. Nếu cá nhân này có ít nhất 03 Tiêu chuẩn của tình trạng nghiện ma túy thì kết luận là “có nghiện ma túy”. Còn trường hợp không đủ 03 tiêu chuẩn của tình trạng nghiện ma túy hoặc chưa biểu hiện rõ các Tiêu chuẩn chẩn đoán do chưa đáp ứng đủ về mặt thời gian thì kết luận là “không nghiện ma túy”. Trả ngay kết quả xác định tình trạng nghiện ma túy theo quy định tại Điều 5 Thông tư này;

– Để có thể nắm bắt được toàn diện tình trạng sức khỏe của người nghiện ma túy thì trong quá trình xác định tình trạng nghiện ma túy còn phải xem xét xem người này có mắc hội chứng cai, các rối loạn tâm thần và các bệnh kèm theo hay không. Nếu có phát hiện thì được khám và điều trị theo quy định hiện hành về khám bệnh, chữa bệnh.

3. Nhà nước bảo đảm kinh phí xác định tình trạng nghiện ma túy đối với trường hợp nào?

Căn cứ theo khoản 8 Điều 27 Luật Phòng chống ma túy năm 2021 thì việc xác định tình trạng nghiện ma túy sẽ được nhà nước bảo đảm kinh phí xác định tình trạng nghiện ma túy đối với trường hợp quy định tại các điểm a, b, c và d khoản 1 Điều này, cụ thể như sau:

– Nhà nước chi trả kinh phí cho người sử dụng trái phép chất ma túy đang trong thời gian quản lý bị phát hiện sử dụng trái phép chất ma túy;

– Bên cạnh đó, áp dụng với trường hợp người sử dụng trái phép chất ma túy không có nơi cư trú ổn định;

– Đối với trường hợp người đang trong thời gian bị áp dụng biện pháp xử lý hành chính giáo dục tại xã, phường, thị trấn do có hành vi sử dụng trái phép chất ma túy hoặc trong thời hạn 01 năm kể từ ngày chấp hành xong biện pháp xử lý hành chính giáo dục tại xã, phường, thị trấn do có hành vi sử dụng trái phép chất ma túy mà bị phát hiện sử dụng trái phép chất ma túy cũng thuộc trường hợp này;

– Trường hợp cuối được đảm bảo hỗ trợ kinh phí là người đang trong thời gian quản lý sau cai nghiện ma túy bị phát hiện sử dụng trái phép chất ma túy;

Lưu ý: người sử dụng trái phép chất ma túy được hiểu là người tự ý có hành vi sử dụng chất ma túy mà không được sự cho phép của người hoặc cơ quan chuyên môn có thẩm quyền và xét nghiệm chất ma túy trong cơ thể có kết quả dương tính.

Văn bản pháp luật được sử dụng:

– Luật Phòng chống ma túy năm 2021;

– Thông tư số 18/2021/TT-BYT của Bộ Y tế: Quy định tiêu chuẩn chuẩn đoán và quy trình chuyên môn để xác định tình trạng nghiện ma túy.

THAM KHẢO THÊM:

• Thời hạn cai nghiện ma túy là bao lâu? Đi cai nghiện có mất tiền không?
• Điều kiện, trình tự thủ tục thành lập trung tâm cai nghiện ma túy
• Mẫu báo cáo số lượng và tỷ lệ người dân tộc thiếu số nghiện ma túy – Biểu số 10/BC-BDT