Các nguyên tắc bồi thường thiệt hại tai nạn giao thông

1. Căn cứ phát sinh trách nhiệm bồi thường thiệt hại trong tai nạn giao thông:

Bồi thường thiệt hại được biết đến là hình thức trách nhiệm dân sự yêu cầu bên có hành vi gây thiệt hại đối với cá nhân, tổ chức phải khắc phục hậu quả mà người này gây ra thông qua đề mục các tổn thất về vật chất và tổn thất về tinh thần gây ảnh hưởng cho bên bị hại.

Cá nhân bị ảnh hưởng bởi hành vi vi phạm của một người khác khi yêu cầu bồi thường thiệt hại  phải căn cứ các yếu tố khác nhau dẫn đến phát sinh trách nhiệm này. Theo ghi nhận tại Điều 584 Bộ luật Dân sự 2015 thì trách nhiệm bồi thường dễ phát sinh theo căn cứ được quy định tại các trường hợp dưới đây:

– Một người có hành vi xâm phạm trực tiếp đến tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm, uy tín, tài sản, quyền lợi ích hợp pháp của người khác. Hành vi này gây nên thiệt hại sẽ chịu trách nhiệm bồi thường với những tổn thất này trừ trường hợp bộ luật này hoặc luật khác có quy định khác;

 – Trong trường hợp thiệt hại phát sinh bởi sự kiện bất khả kháng hoặc quá trình xác định lỗi hoàn toàn do bên bị thiệt hại thì người gây thiệt hại không phải chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại đối với người kia trừ trường hợp con thỏa thuận khác hoặc luật có quy định khác;

– Đối với trường hợp tài sản gây thiệt hại thì cá nhân là chủ sở hữu người chiếm hữu tài sản này có trách nhiệm bồi thường thiệt hại trừ trường hợp thì lại phát sinh theo quy định tại khoản 2 Điều này.

Với quy định nêu trên để xác định trách nhiệm bồi thường thiệt hại trong tai nạn giao thông phải xác định được một số yếu tố được nêu dưới đây:

 – Thứ nhất: phải chứng minh được thiệt hại đã xảy ra trên thực tế bởi hành vi vi phạm của cá nhân

+ Trách nhiệm bồi thường thiệt hại chỉ phát sinh khi có thiệt hại về sức khỏe hoặc về tinh thần. Thiệt hại về tài sản được đánh giá là sự mất mát hoặc giảm sút về một lợi ích vật chất, tài sản này có thể quy ra được một số tiền nhất định; Thiệt hại về tinh thần được hiểu là tinh thần của cá nhân bị xâm phạm đến sức khỏe, tính mạng, nhân phẩm danh dự mà người này phải chịu nhiều buồn phiền, mất mát và tình cảm hoặc giảm sút sự uy tín, lòng tin từ những người xung quanh. Nếu phải trải qua vấn đề này, người bị thiệt hại hoàn toàn có quyền được yêu cầu bồi thường bù đắp tổn thất mà họ đã phải chịu

–  Thứ hai, cần phải chứng minh được hành vi gây ra thiệt hại phải là hành vi trái quy định pháp luật.

 Hành vi vi phạm pháp luật có thể hiểu đơn giản là hành vi được thực hiện đi ngược lại với quy định mà pháp luật cho phép. Trong lĩnh vực giao thông thì cá nhân thực hiện hành vi như vượt đèn đỏ, sử dụng rượu bia khi tham gia giao thông, vượt quá tốc độ cho phép, đi không đúng làn đường theo quy định,.. cá nhân khi thực hiện hành vi bị cấm khi tham gia giao thông nêu trên mà gây ra tai nạn thì được coi là hành vi vi phạm quy định của pháp luật.

– Thứ ba, cần xét đến yếu tố đó là mối quan hệ nhân quả giữa hành vi và hậu quả diễn ra. Hậu quả đối với trường hợp tham gia giao thông mà gây tai nạn phải bắt nguồn từ hành vi vi phạm pháp luật của một cá nhân. Vì hành vi vi phạm thì mới dẫn đến cái hậu quả này diễn ra.

2. Nguyên tắc bồi thường tai nạn giao thông?

Để đảm bảo sự công bằng khách quan khi thực hiện việc bồi thường thiệt hại đối với hành vi gây tai nạn giao thông thì theo ghi nhận tại Điều 585 Bộ luật Dân sự 2015 đã quy định chi tiết về nguyên tắc áp dụng bồi thường thiệt hại như sau:

– Thiệt hại được xác định trên thực tế khi tiến hành bồi thường diễn ra kịp thời ,toàn bộ. Nhà nước hoàn toàn cho phép cá nhân có thể thỏa thuận về mức bồi thường hoặc hình thức bồi thường bằng tiền. Ngoài ra liên quan đến phương thức bồi thường có thể được chạm một lần hoặc nhiều lần cũng được cá nhân thỏa thuận với nhau trừ trường hợp có quy định khác;

– Mức bồi thường thiệt hại có thể được giảm xuống nếu trong quá trình xem xét nhận thấy không có lỗi hoặc có lỗi vô ý hoặc thiệt hại quá lớn so với khả năng kinh tế của người phải chịu trách nhiệm bồi thường;

– Xem xét trên thực tế nếu mức bồi thường được đề ra không còn phù hợp thì bên bị thiệt hại hoặc bên gây thiệt hại có quyền yêu cầu Tòa án hoặc cơ quan nhà nước có thẩm quyền khác thay đổi mức bồi thường đã được quyết định trước đây;

– Đối với trường hợp bên bị thiệt hại có lỗi trong việc gây thiệt hại thì sẽ không có quyền được bồi thường phần thiệt hại do lỗi của mình gây ra;

 – Trường hợp người có quyền lợi ích bị xâm phạm không được bồi thường thiệt hại nếu cơ quan có thẩm quyền chứng minh được rằng thiệt hại xảy ra do những người này không áp dụng biện pháp cần thiết hợp lý để ngăn chặn hạn chế thiệt hại cho chính mình.

3. Gây ra tai nạn giao thông làm người khác bị thương thì áp dụng mức bồi thường ra sao?

Cá nhân khi bị thiệt hại do sức khỏe bị xâm phạm vì tai nạn giao thông thì người gây ra tai nạn có trách nhiệm bồi thường thiệt hại với khoản chi phí được quy định tại Điều 590 Bộ luật Dân sự 2015:

– Người có trách nhiệm bồi thường sẽ phải đứng ra chi trả những chi phí hợp lý cho việc cứu chữa, bồi dưỡng, hỗ trợ thực hiện phục hồi sức khỏe và chức năng trên cơ thể bị mất, bị giảm sút của người bị thiệt hại thì cũng có trách nhiệm bồi thường;

– Vì bị tai nạn giao thông mà người bị nạn bị ảnh hưởng đến  nguồn thu nhập thực tế . Người này có thể bị mất hoặc bị giảm sút của người bị thiệt hại;  trong trường hợp thu nhập thực tế của người bị thiệt hại không ổn định và không thể xác định được thì áp dụng mức thu nhập trung bình của lao động cùng loại;

– Người thực hiện chăm sóc cá nhân bị tai nạn thì còn phải chi trả khoản chi phí hợp lý và phần thu nhập thực tế bị mất của người chăm sóc người bị thiệt hại trong thời gian điều trị; đối với trường hợp người bị thiệt hại mất khả năng lao động và cần phải có người thường xuyên chăm sóc thì thiệt hại bao gồm cả chi phí hợp lý cho việc chăm sóc người bị thiệt hại;

– Ngoài ra, còn có các khoản thiệt hại khác do luật quy định.

– Cá nhân bắt buộc phải chịu trách nhiệm bồi thường trong trường hợp sức khỏe của người khác bị xâm phạm phải bồi thường thiệt hại đã được nêu bên trên và đồng thời phải chi trả một khoản tiền khác để bù đắp tổn thất về tinh thần mà người đó gánh chịu.

Hiện nay, Mức bồi thường bù đắp tổn thất về tinh thần hoàn toàn có thể được các bên thỏa thuận; nếu không thỏa thuận được thì mức tối đa cho một người có sức khỏe bị xâm phạm không quá năm mươi lần mức lương cơ sở do Nhà nước quy định.

4. Mức bồi thường thiệt hại đối với người có lỗi gây ra tai nạn giao thông làm người khác tử vong:

Với mức thiệt hại được xác định là nghiêm trọng, tước đi mạng sống của một người khác thì mưc bồi thường thiệt đối với người có lỗi gây ra tai nạn giao thông sẽ được áp dụng theo  Điều 591 Bộ luật Dân sự 2015, cụ thể:

– Phải thực hiện chi trả tất cả những chi phí hợp lý cho việc mai táng;

– Ngoài ra, có trách nhiệm trong việc cung cấp tiền cấp dưỡng cho những người mà người bị thiệt hại đang thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng;

– Có thể kể đến các thiệt hại khác do luật quy định.

– Nếu xảy ra tai nạn mà tính mạng của người khác bị xâm phạm thì cá nhân gây ra tai nạn có trách nhiệm bồi thường thiệt hại theo quy định tại khoản 1 Điều này và một khoản tiền khác để bù đắp tổn thất về tinh thần cho những người thân thích. Những người thân thích được xác định ban đầu là người thuộc hàng thừa kế thứ nhất của người bị thiệt hại, nếu không có những người này thì người mà người bị thiệt hại đã trực tiếp nuôi dưỡng, người đã trực tiếp nuôi dưỡng người bị thiệt hại được hưởng khoản tiền này.

Tương tự với mức bồi thường thiệt hại đối với người có lỗi gây ra tai nạn giao thông làm người khác bị thương thì các bên hoàn toàn có thể thỏa thuận; mức tiền tối đa được áp dụng nếu các bên không thỏa thuận được thì không quá một trăm lần mức lương cơ sở do Nhà nước quy định.

Văn bản pháp luật được sử dụng: Bộ luật Dân sự 2015.