Theo quy định của pháp luật hiện nay, thi hành án tử hình là hoạt động của cơ quan có thẩm quyền, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng tước bỏ tính mạng của người bị kết án tử hình. Vậy sẽ phải xử lý như thế nào khi người phạm tội chết trước khi thi hành án tử hình?
Mục lục bài viết
1. Xử lý khi người phạm tội chết trước thi hành án tử hình?
Pháp luật hiện nay đã quy định cụ thể về vấn đề xử lý hậu quả khi người phạm tội chết trước khi thi hành án tử hình. Căn cứ theo quy định tại Điều 12 của Thông tư liên tịch 02/2020/TTLT-BCA-BQP-BYT-BNG-TANDTC-VKSNDTC của Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, Bộ Y tế, Bộ Ngoại giao, Tòa án nhân dân tối cao và Viện kiểm sát nhân dân tối cao quy định về việc phối hợp tổ chức thi hành án tử hình bằng hình thứ tiêm thuốc độc, có quy định cụ thể về trường hợp người bị thi hành án tử hình chết trước khi đưa ra thi hành án tử hình. Cụ thể như sau:
– Trong khoảng thời gian giam giữ chờ thi hành án tử hình đối với những trường hợp đã có quyết định thi hành án tử hình của cơ quan nhà nước có thẩm quyền, quyết định thành lập Hội đồng thi hành án tử hình, tuy nhiên người bị thi hành án tử hình đã chết trước khi đưa những đối tượng đó ra thi hành án tử hình trên thực tế, thì chủ thể có thẩm quyền đó là Chánh án tòa án đã ra quyết định thi hành án tử hình hoặc chủ tịch Hội đồng thi hành án tử hình bắt buộc cần phải thông báo ngay cho các cơ quan điều tra, viện kiểm sát nhân dân cấp có thẩm quyền để xác định nguyên nhân cái chết của người phạm tội. Sau khi tiến hành xong tất cả các thủ tục xác định nguyên nhân mà người phạm tội chết trước khi thi hành án tử hình, và được phép của các cơ quan có thẩm quyền, Chánh án tòa án đã ra quyết định thi hành án tử hình hoặc chủ tịch của Hội đồng thi hành án tử hình sẽ giao cho cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp tỉnh hoặc giao cho cơ quan thi hành án hình sự cấp quân khu nơi tòa án ra quyết định thi hành án tử hình có trách nhiệm và nghĩa vụ thông báo cho người có đơn đề nghị đến nhận tử thi của người bị thi hành án tử hình và để thực hiện hoạt động mai táng hoặc trực tiếp tổ chức mai táng cho người chết;
– Trường hợp người bị thi hành án tử hình chết trên đường áp giải đối tượng đó đến địa điểm thi hành án tử hình, chủ tịch của Hội đồng thi hành án tử hình ngay lập tức cần phải thông báo bằng văn bản cho cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp tỉnh hoặc thông báo cho cơ quan thi hành án hình sự cấp quân khu nơi có địa điểm thi hành án để các cơ quan nhà nước có thẩm quyền biết và nắm bắt tình hình, đồng thời ngay lập tức thông báo bằng văn bản cho các cơ quan điều tra và viện kiểm sát nhân dân cấp có thẩm quyền nơi người bị thi hành án tử hình chết để tiến hành các thủ tục cần thiết theo quy định của pháp luật. Sau khi tiến hành xong các thủ tục xác định nguyên nhân cái chết của người phải thi hành án, đồng thời được sự cho phép của cơ quan có thẩm quyền, chủ tịch của Hội đồng thi hành án tử hình sẽ giao cho cơ quan thi hành án hình sự thuộc Công an cấp tỉnh hoặc giao cho cơ quan thi hành án hình sự thuộc cấp quân khu nơi tòa án ra quyết định thi hành án tử hình đối với các đối tượng đó có trách nhiệm và nghĩa vụ thông báo cho người có đơn đề nghị đến nhận tử thi của người bị thi hành án tử hình về để tiến hành thủ tục mai táng, hoặc trực tiếp tổ chức mai táng cho người chết;
– Chi phí mai táng cho người bị thi hành án tử hình chết trước khi đưa người đó ra thi hành án tử hình sẽ được thực hiện căn cứ theo quy định tại Điều 7 của Nghị định 43/2020/NĐ-CP thi hành án tử hình bằng hình thức tiêm thuốc độc.
Theo đó thì có thể nói, khi người phạm tội chết trước thi hành án tử hình thì sẽ phải giải quyết như sau:
– Nếu trong trường hợp người bị thi hành án tử hình chết trước khi đưa ra thi hành án tử hình thì chủ thể có thẩm quyền đó là Chánh án tòa án nhân dân đã ra quyết định thi hành án tử hình hoặc chủ tịch của Hội đồng thi hành án tử hình cần phải thông báo ngay lập tức cho các Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát nhân dân cấp có thẩm quyền để tiến hành hoạt động xác minh nguyên nhân cái chết của người bị thi hành án;
– Trong trường hợp người bị thi hành án tử hình chết trên đường áp giải đối tượng đó đến địa điểm thi hành án tử hình, thì chủ tịch Hội đồng thi hành án tử hình cần phải ngay lập tức thông báo cho các cơ quan thi hành án hình sự thuộc Công an cấp tỉnh hoặc thông báo cho cơ quan thi hành án hình sự cấp quân khu nơi có địa điểm thi hành án tử hình để cơ quan có thẩm quyền biết và nắm bắt. Đồng thời, cần phải thông báo cho các cơ quan điều tra và viện kiểm sát nhân dân cấp có thẩm quyền nơi người bị thi hành án tử hình chết để tiến hành các hoạt động cần thiết theo quy định của pháp luật, xác minh nguyên nhân cái chết của người phải thi hành án tử hình;
– Sau khi tiến hành đầy đủ các thủ tục xác định nguyên nhân cái chết của người phải thi hành án tử hình, đồng thời được sự cho phép của cơ quan có thẩm quyền, Chánh án tòa án đã ra quyết định thi hành án tử hình hoặc chủ tịch của Hội đồng thi hành án tử hình sẽ giao cho cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp tỉnh hoặc giao cho cơ quan thi hành án hình sự cấp quân khu nơi tòa án ra quyết định thi hành án tử hình có trách nhiệm và nghĩa vụ thông báo cho người có đơn đề nghị đến nhận tử thi của người bị thi hành án tử hình về để tiến hành hoạt động mai táng, nếu không có ai đến nhận tử thi thì có thể trực tiếp tổ chức hoạt động mai táng cho người đã chết.
2. Chi phí mai táng khi người phạm tội chết trước thi hành án tử hình:
Chi phí mai táng cho người bị thi hành án tử hình chết trước khi đưa ra thi hành án tử hình sẽ được thực hiện theo quy định tại Điều 7 của Nghị định 43/2020/NĐ-CP thi hành án tử hình bằng hình thức tiêm thuốc độc, cụ thể như sau:
– Chi phí mai táng cho người bị thi hành án tử hình chết trước khi đưa ra thi hành án tử hình sẽ bao gồm:
+ Một quan tài bằng gỗ;
+ Một bộ quần áo;
+ Bốn mét vải liệm;
+ Hương, nến, rượu, cồn;
+ Các chi phí khác để vệ sinh liệm tử thi và các chi phí mai táng khác.
– Trong trường hợp thân nhân của người bị thi hành án tử hình hoặc người đại diện hợp pháp của người bị kết án tử hình được nhận tử thi về mai táng thì sẽ phải tự chịu chi phí mai táng, đồng thời phải cam kết chấp hành đúng quy định của pháp luật về đảm bảo an ninh trật tự an toàn xã hội bảo vệ sinh môi trường.
3. Việc làm đơn xin nhận tử thi, tro cốt và hài cốt của người bị thi hành án tử hình được thực hiện thế nào?
Căn cứ theo quy định tại Điều 13 của Thông tư liên tịch 02/2020/TTLT-BCA-BQP-BYT-BNG-TANDTC-VKSNDTC của Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, Bộ Y tế, Bộ Ngoại giao, Tòa án nhân dân tối cao và Viện kiểm sát nhân dân tối cao quy định về việc phối hợp tổ chức thi hành án tử hình bằng hình thứ tiêm thuốc độc, có quy định cụ thể về vấn đề làm đơn xin nhận tử thi, tro cốt và hài cốt của người bị thi hành án tử hình. Cụ thể như sau:
– Đơn xin nhận tử thi, đơn xin nhận tro cốt, nhận hài cốt của người bị thi hành án tử hình hiện nay đang được thực hiện theo mẫu số 01, mẫu số 02, mẫu số 03 ban hành kèm theo Thông tư liên tịch 02/2020/TTLT-BCA-BQP-BYT-BNG-TANDTC-VKSNDTC;
– Trong trường hợp người bị thi hành án tử hình được xác định là người mang quốc tịch nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam thì việc thông báo làm đơn xin nhận tử thi cần phải được thực hiện theo quy định tại Điều 83 của Luật thi hành án hình sự;
– Trong trường hợp người bị thi hành án tử hình được xác định là công dân mang quốc tịch nước ngoài, thì cơ quan có thẩm quyền đó là Chánh án tòa án ra quyết định thi hành án cần phải thông báo bằng văn bản cho Cục lãnh sự Bộ ngoại giao hoặc cơ quan khác được Bộ ngoại giao ủy quyền để có thể đề nghị lên cơ quan đại diện của nước mà người bị thi hành án tử hình mang quốc tịch, sau đó cơ quan đại diện của nước người phải thi hành án tử hình mang quốc tịch sẽ trực tiếp liên hệ với thân nhân hoặc người đại diện hợp pháp của người nước ngoài bị thi hành án tử hình trên lãnh thổ của Việt Nam, để thân nhân biết từ đó làm đơn xin nhận tử thi của người bị thi hành án tử hình. Thông báo nêu rõ nhân thân, nơi quản lý giam giữ của người bị thi hành án tử hình, địa chỉ liên lạc, các tài liệu và giấy tờ có liên quan, ấn định thời gian trả lời. Sau khi chủ thể có thẩm quyền là Chánh án tòa án đã ra thông báo, tuy nhiên không nhận được đơn xin tử thi của thân nhân, người đại diện hợp pháp hoặc văn bản trả lời của cơ quan đại diện của nước mà người bị thi hành án tử hình mang quốc tịch thì coi như thân nhân, người đại diện hợp pháp của người bị thi hành án tử hình đó đã từ chối nhận tử thi của người chết.
Các văn bản pháp luật được sử dụng trong bài viết:
– Nghị định 43/2020/NĐ-CP thi hành án tử hình bằng hình thức tiêm thuốc độc;
– Thông tư liên tịch 02/2020/TTLT-BCA-BQP-BYT-BNG-TANDTC-VKSNDTC của Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, Bộ Y tế, Bộ Ngoại giao, Tòa án nhân dân tối cao và Viện kiểm sát nhân dân tối cao quy định về việc phối hợp tổ chức thi hành án tử hình bằng hình thứ tiêm thuốc độc.
THAM KHẢO THÊM: