Thời hiệu yêu cầu Tòa án tuyên bố giao dịch dân sự vô hiệu

Điều 136 “Bộ luật dân sự 2015” quy định về thời hiệu yêu cầu Toà án tuyên bố giao dịch dân sự vô hiệu như sau:

“1. Thời hiệu yêu cầu Toà án tuyên bố giao dịch dân sự vô hiệu được quy định tại các điều từ Điều 130 đến Điều 134 của Bộ luật này là hai năm, kể từ ngày giao dịch dân sự được xác lập.

2. Đối với các giao dịch dân sự được quy định tại Điều 128 và Điều 129 của Bộ luật này thì thời hiệu yêu cầu Toà án tuyên bố giao dịch dân sự vô hiệu không bị hạn chế”.

Về nguyên tắc chung, giao dịch dân sự vô hiệu phải bị hủy bỏ, nhưng không phải lúc nào các bên tham gia giao dịch dân sự cũng phát hiện ra các vi phạm là điều kiện dẫn đến giao dịch dân sự vô hiệu.

Thông thường, chỉ có một bên có lợi trong việc hủy bỏ giao dịch dân sự, vì vậy, vấn đề giải quyết giao dịch dân sự vô hiệu thường được giải quyết qua con đường tố tụng tại Tòa án.

Do đó, việc quy định thời hiệu để các bên yêu cầu Tòa án tuyên bố một giao dịch dân sự vô hiệu có ý nghĩa rất lớn cả về lý luận và thực tiễn. Cơ sở lý luận của việc xác định thời hạn yêu cầu Tòa án tuyên bố giao dịch dân sự vô hiệu dựa trên ba vấn đề:

– Một là thời gian có thể làm cho giao dịch dân sự vi phạm điều kiện mà pháp luật quy định trở thành giao dịch có hiệu lực pháp luật được không?

– Hai là quyền tự định đoạt của các bên trong hợp đồng sau một thời gian nhất định

– Ba là nhu cầu bảo vệ sự ổn định giao dịch dân sự nhằm bảo đảm hài hòa giữa lợi ích của Nhà nước, của xã hội và của công dân.

>>> Luật sư tư vấn pháp luật trực tuyến qua tổng đài: 1900.6568

Trên cơ sở đó, “Bộ luật dân sự năm 2015” quy định những giao dịch dân sự mà căn cứ vào quyền tự định đoạt của các bên tham gia giao dịch như giao dịch dân sự vô hiệu do người chưa thành niên, người mất năng lực hành vi dân sự, người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự xác lập, thực hiện (Điều 130), giao dịch dân sự vô hiệu do bị nhầm lẫn (Điều 131), giao dịch dân sự vô hiệu do bị lừa dối, đe dọa (Điều 132),giao dịch dân sự vô hiệu do người xác lập không nhận thức và làm chủ được hành vi của mình (Điều 133) và giao dịch dân sự vô hiệu do không tuân thủ quy định về hình thức (Điều 134), thì thời hiệu để những người này quyết định việc có yêu cầu Tòa án bảo vệ hay không là hai năm. Nếu họ không khởi kiện trong thời hạn này thì có nghĩa là họ từ chối quyền yêu cầu được pháp luật bảo vệ. Thời hiệu này so với thời hiệu được quy định tại Bộ luật dân sự năm 1995 được kéo dài hơn xuất phát từ yêu cầu của thực tiễn cuộc sống.

Đối với trường hợp giao dịch dân sự vi phạm điều cấm của pháp luật, trái đạo đức xã hội (Điều 128), giao dịch dân sự vô hiệu do giả tạo (Điều 129), giao dịch dân sự vô hiệu do giả tạo (Điều 129) thì pháp luật không hạn chế quyền yêu cầu Tòa án tuyên bố giao dịch dân sự vô hiệu.