Việc xây dựng không chỉ mang lại nhiều cơ hội phát triển mà còn đặt ra nhiều thách thức trong việc quản lý và xử lý chất thải từ quá trình xây dựng. Vậy pháp luật hiện hành quy định như thế nào về việc quản lý chất thải rắn xây dựng?
Mục lục bài viết
1. Chất thải rắn xây dựng là gì:
Chất thải rắn xây dựng (sau đây gọi tắt là CTRXD) là loại chất thải rắn xuất hiện trong quá trình thực hiện các công việc liên quan đến khảo sát, xây dựng, bảo trì, sửa chữa, di dời, tái tạo, phục hồi và phá dỡ các công trình của cả tổ chức và cá nhân.
2. Trách nhiệm của chủ nguồn thải:
– Chủ nguồn thải phải thanh toán các chi phí liên quan đến việc thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải theo quy định của pháp luật hoặc theo điều khoản trong hợp đồng giữa họ và tổ chức hoặc cá nhân đang thực hiện các hoạt động liên quan đến CTRXD.
– Khi di chuyển trên đường hoặc ở những nơi công cộng, người dân cần phải bỏ CTRXD vào thùng rác công cộng hoặc các địa điểm được cơ quan chức năng quy định.
– Giữ gìn vệ sinh ở cả nơi cư trú và các khu vực công cộng, sử dụng các thiết bị lưu trữ theo quy định; thực hiện việc thu gom và tập kết chất thải rắn xây dựng đúng thời gian và địa điểm quy định; không nên vứt, thải, đổ hoặc bỏ chất thải rắn xây dựng ra môi trường không đúng quy định; tham gia vào các hoạt động vệ sinh môi trường tại khu vực cư trú, đường phố, làng, thôn, và các khu vực công cộng do chính quyền địa phương hoặc các tổ chức xã hội tổ chức.
– Tuân thủ các điều khoản của hợp đồng dịch vụ thu gom, vận chuyển, và xử lý chất thải, cũng như các quy định về quản lý cung cấp dịch vụ thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải theo các quy định hiện hành liên quan.
– Dọn dẹp và duy trì vệ sinh môi trường tại khu đất sử dụng; bảo quản vệ sinh khu vực vỉa hè phía trước và xung quanh nhà, cơ sở hoặc trụ sở làm việc. Hạn chế việc vứt, thải, đổ, hoặc bỏ chất thải rắn xây dựng trước nhà, trên vỉa hè không có thùng rác, bên trong lòng lề đường, miệng hố ga, ao, hồ, sông, suối, kênh hoặc vào các nơi công cộng khác.
– Phối hợp cơ quan quản lý nhà nước trong công tác điều tra, khảo sát xây dựng cơ sở dữ liệu quản lý CTRXD (như khối lượng, thành phần chất thải,…);
– Chủ nguồn thải tự xử lý chất thải rắn xây dựng cần đảm bảo an toàn và bảo vệ môi trường. Trong trường hợp có sẵn hồ sơ bảo vệ môi trường, phải tuân thủ các quy định trong hồ sơ đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt, cũng như các quy định pháp luật liên quan đến quản lý chất thải.
– Theo dõi và báo cáo các vấn đề liên quan đến chất lượng cung cấp các dịch vụ thu gom, vận chuyển và xử lý CTRXD; các trường hợp vi phạm Quy định này sẽ được báo cáo đến UBND cấp huyện và UBND cấp xã. Các cá nhân và chủ nguồn thải trong lĩnh vực kinh doanh dịch vụ ăn uống phải đặt thùng rác tại mỗi bàn ăn hoặc bố trí các thùng chứa rác riêng để phục vụ cho cơ sở kinh doanh dịch vụ ăn uống.
– Tái chế, tái sử dụng chất thải, hạn chế sử dụng túi nilon khó phân hủy và các sản phẩm từ nhựa dùng một lần;
– Tham dự các chương trình tuyên truyền và đào tạo về bảo vệ môi trường và quản lý chất thải; tích cực tham gia vào các hoạt động thu gom rác và làm sạch môi trường do chính quyền địa phương và các tổ chức xã hội tổ chức; tham gia vào việc xây dựng các tuyến phố, đường, tổ dân phố, khu dân cư và tổ tự quản với mục tiêu tạo ra môi trường sống “Sáng – Xanh – Sạch – Đẹp”.
3. Quy định về quản lý chất thải rắn xây dựng:
3.1. Phân loại, tái chế, tái sử dụng, thu gom, chuyển giao chất thải rắn xây dựng:
– CTRXD phải được phân loại ngay tại nơi phát sinh thành các loại sau đây:
+ CTRXD có khả năng tái chế được như thủy tinh, sắt thép, gỗ, giấy, chất dẻo…;
+ CTRXD có thể được tái sử dụng;
+ CTRXD không tái chế, tái sử dụng được và phải đem đi chôn lấp;
+ CTRXD có yếu tố nguy hại được phân loại riêng và quản lý theo quy định tại Nghị định số 08/2022/NĐ-CP và các văn bản pháp luật hướng dẫn về quản lý CTNH.
– Các loại CTRXD được tái chế, tái sử dụng theo các mục đích sau:
+ Đất và đất bùn thải không chứa các yếu tố độc hại từ các hoạt động như đào, nạo vét lớp đất mặt, hay đào cọc móng sẽ được ưu tiên sử dụng để làm đất bồi cho việc trồng cây hoặc san lấp để tạo mặt bằng, nhằm tăng giá trị của đất tại các khu vực phù hợp với quy hoạch sử dụng đất đã được phê duyệt;
+ Đất đá và các vật liệu xây dựng như gạch, ngói, vữa, bê tông, cũng như các vật liệu kết dính đã hết thời hạn sử dụng được tái sử dụng và tái chế để sản xuất vật liệu xây dựng hoặc vật liệu san lấp cho các công trình xây dựng. Các loại đất đá và vật liệu này cũng có thể được sử dụng cho mục đích chôn lấp trong các bãi chôn lấp chất thải rắn xây dựng;
+ CTRXD có khả năng tái chế được tái chế, tái sử dụng và quản lý như chất thải rắn công nghiệp thông thường.
– Ở các khu vực nông thôn, vùng sâu, và vùng xa nơi chưa có hệ thống thu gom chất thải, các hộ gia đình và cá nhân khi thực hiện các hoạt động xây dựng, cải tạo, hoặc phá dỡ công trình xây dựng, phải tái sử dụng chất thải hoặc đổ chúng vào địa điểm được Ủy ban nhân dân xã phê duyệt, và không được tự ý xả chất thải ra môi trường.
– Các hộ gia đình và cá nhân ở vùng nông thôn, cũng như các chủ đầu tư xây dựng, có thể tự xử lý CTRXD tại khu vực đất ở, đất vườn và các khu vực đất được sử dụng cho việc thực hiện dự án, hoặc có thể chuyển giao cho các đối tượng sau:
+ Chủ cơ sở sản xuất sử dụng trực tiếp làm nguyên liệu sản xuất hoặc san lấp mặt bằng được phép hoạt động theo quy định của pháp luật;
+ Chủ thu gom, vận chuyển, xử lý đủ điều kiện theo quy định của pháp luật.
– Các hộ gia đình và cá nhân tại đô thị khi thực hiện các hoạt động xây dựng, cải tạo, hoặc phá dỡ công trình xây dựng, phải xử lý chất thải phát sinh một cách phù hợp. Nếu chất thải không thể tái sử dụng làm vật liệu xây dựng hoặc san lấp mặt bằng, đất và bùn phải được thu gom và chuyển giao cho các đối tượng có trách nhiệm xử lý theo quy định tại Điều trên.
3.2. Cơ sở thu gom chất thải rắn xây dựng:
Chủ cơ sở thu gom CTRXD có trách nhiệm đảm bảo các yêu cầu sau đây:
– Cần có đủ thiết bị và phương tiện để thực hiện việc thu gom và vận chuyển chất thải, đảm bảo tuân thủ các tiêu chuẩn kỹ thuật và an toàn theo quy định.
– Việc thu gom và vận chuyển CTRXD phải đảm bảo tuân thủ các yêu cầu kỹ thuật và quy trình quản lý theo quy định, bằng cách chuyển đến cơ sở xử lý hoặc các công trình khác để tái sử dụng. Phải chịu trách nhiệm khi có sự cố xảy ra trong quá trình thu gom và vận chuyển.
– Hoạt động kinh doanh theo quy định của pháp luật.
– Giá dịch vụ thu gom và vận chuyển được xác định dựa trên sự thỏa thuận giữa chủ nguồn thải và chủ cơ sở cung cấp dịch vụ, được ghi nhận trong hợp đồng thu gom và vận chuyển.
– Phải có sổ theo dõi quản lý việc thu gom, vận chuyển CTRXD, nội dung gồm:
+ Số chuyến xe thực hiện dịch vụ thu gom, vận chuyển trong ngày/tháng của từng chủ nguồn thải;
+ Thông tin chung về chủ nguồn thải;
+ Địa điểm tiếp nhận xử lý (cơ sở xử lý; các cơ sở tái chế, tái sử dụng CTRXD);
+ Giá dịch vụ thu gom, vận chuyển;
+ Khối lượng, loại chất thải được thu gom, vận chuyển;
+ Các thông tin khác nếu cần thiết khi thu gom, vận chuyển CTRXD.
3.3. Vận chuyển, xử lý chất thải rắn xây dựng:
– Vận chuyển CTRXD
+ CTRXD cần được vận chuyển đến điểm tập kết hoặc cơ sở xử lý đã được đầu tư xây dựng theo quy hoạch xây dựng được cấp có thẩm quyền phê duyệt, hoặc các cơ sở tái chế, công trình khác để tái chế và tái sử dụng theo quy định của pháp luật. Đối với các khu vực nông thôn, sâu, và xa, việc vận chuyển phải được thực hiện đến các vị trí đã được Uỷ ban nhân dân xã chấp thuận;
+ CTRXD phải được vận chuyển đảm bảo an toàn giao thông và tuân thủ các quy định của cơ quan có thẩm quyền về phân luồng giao thông tại địa phương;
+ Các phương tiện vận chuyển CTRXD phải đáp ứng các tiêu chuẩn kỹ thuật và an toàn, đã được kiểm định và được cấp phép lưu hành bởi các cơ quan chức năng theo quy định;
+ Trong quá trình vận chuyển, phương tiện vận chuyển phải đảm bảo không làm rò rỉ, rơi vãi chất thải, gây phát tán bụi, mùi.
– Xử lý CTRXD
+ Trong trường hợp xử lý chất thải rắn xây dựng (CTRXD) tại nguồn: (i) Đối với các nguồn thải không yêu cầu hồ sơ bảo vệ môi trường, cần thực hiện quy trình và biện pháp xử lý phù hợp, an toàn, và bảo vệ môi trường; (ii) Đối với các dự án có hồ sơ bảo vệ môi trường, việc xử lý phải tuân theo các quy định được nêu trong hồ sơ bảo vệ môi trường; (iii) Khuyến khích việc tự xử lý CTRXD tại nơi phát sinh bằng các biện pháp phù hợp, đảm bảo các yêu cầu về an toàn và môi trường;
+ Đối với cơ sở xử lý CTRXD: (i) Cơ sở xử lý phải được xây dựng theo quy hoạch xây dựng đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt; (ii) Các công nghệ xử lý có thể bao gồm nghiền, sàng, sản xuất vật liệu xây dựng, chôn lấp và các công nghệ khác; (iii) Công nghệ xử lý CTRXD cần phải phù hợp với quy mô, công suất và điều kiện kinh tế – xã hội của địa phương, đồng thời đảm bảo các yêu cầu về bảo vệ môi trường và hiệu quả kinh tế – xã hội.
– Trách nhiệm của chủ xử lý CTRXD
+ Hoạt động kinh doanh theo quy định của pháp luật;
+ Đầu tư xây dựng và trang bị đầy đủ các trang thiết bị, phương tiện và nhân lực cần thiết để đáp ứng khả năng tiếp nhận CTRXD, đồng thời đảm bảo tuân thủ các yêu cầu về bảo vệ môi trường theo quy định.
+ Nhận và xử lý CTRXD)từ các chủ thu gom, vận chuyển dựa trên hợp đồng đã ký kết và có phiếu ghi lại khối lượng và thành phần của CTRXD được vận chuyển hàng ngày, với xác nhận từ bên giao;
+ Phải có sổ theo dõi hoạt động xử lý CTRXD, bao gồm các thông tin sau: Thông tin tổng quan về các chủ thu gom và vận chuyển CTRXD; số lượng/ dung tích/ số lần vận chuyển chất thải từng chủ thu gom và vận chuyển; loại chất thải rắn xây dựng được tiếp nhận.
Các văn bản pháp luật được sử dụng trong bài viết:
– Luật Bảo vệ môi trường năm 2020;
– Nghị định số 08/2022/NĐ-CP ngày 10 tháng 01 năm 2022 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật Bảo vệ môi trường;
– Thông tư số 02 /2022/TT-BTNMT ngày 10 tháng 01 năm 2022 của Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường quy định chi tiết một số điều của Luật Bảo vệ môi trường.
THAM KHẢO THÊM:
