Nhóm công ty liên kết là gì? Nhóm công ty liên kết hoạt động như thế nào?

1. Nhóm công ty là gì?

Pháp luật doanh nghiệp sử dụng thuật ngữ nhóm công ty dùng để nhằm mục đích chỉ tập hợp các công ty có mối quan hệ với nhau thông qua sở hữu cổ phần, phần vốn góp hoặc liên kết khác. Nhóm công ty hiện nay tại Việt Nam tồn tại dưới hai dạng tên gọi là tập đoàn kinh tế hoặc tổng công ty.

Hiện nay, tuy chưa có quy định rõ ràng nhưng trên thực tế chỉ tồn tại tập đoàn kinh tế là nhóm công ty tư nhân hoặc nhà nước còn tổng công ty là nhóm công ty nhà nước.

Nhóm công ty được hiểu cơ bản chính là một tập hợp hai hay nhiều công ty, tương tác và có mối quan hệ lâu dài về kinh tế, công nghệ, thị trường, loại trừ sự cạnh tranh lẫn nhau, cùng nhau hướng tới mục tiêu tăng cường tích tụ, tập trung vốn và tối đa hóa lợi nhuận

2. Lợi ích các công ty con được hưởng sau khi sát nhập công ty:

Lợi ích các công ty con được hưởng sau khi sát nhập công ty đó là nâng cao vị thế cũng như sức mạnh trong việc đối phó với bất lợi nhờ việc sát nhập của công ty mẹ, của tập đoàn trong thị trường.

Lợi ích các công ty con được hưởng sau khi sát nhập công ty đó là nâng cao sức mạnh cũng như khả năng cạnh tranh cũng như  mở rộng tỷ lệ chiếm lĩnh thị trường với các đối thủ lớn khác.

Lợi ích các công ty con được hưởng sau khi sát nhập công ty đó là nâng cao nguồn vốn cũng như nhân lực cho việc quản lý của công ty mẹ với các công ty con một cách thường xuyên và chủ động, giúp  nắm bắt chính xác những và đưa ra phương hướng cho định hướng công ty.

3. Các loại liên kết giữa các công ty con trong nhóm công ty:

Tập đoàn kinh tế hiện nay sẽ bao gồm các công ty con liên kết với nhau dựa trên số cổ phần riêng các công ty con nắm giữ trong tập đoàn. Các công ty con không có tư cách pháp lý riêng.

Tổng công ty hiện nay sẽ bao gồm tập hợp nhiều công ty con sát nhập thành môt công ty mới với quyền và nghĩa vụ cũng như tư cách pháp lý đều được áp dụng chung

Tổ hợp công ty chính là tổ hợp các công ty mẹ con theo tỷ lệ sở hữu nguồn vốn  điều lệ và tỷ lệ cổ phần và quyền lực bổ nhiệm các thành viên trong hội đồng quản trị

4. Đặc điểm pháp lý liên quan đến nhóm công ty:

– Xu thế liên kết giữa các công ty nhỏ là xu hướng tất yếu trong xu thế hiện tại, bởi các công ty đều biết khi tập hợp các công ty nhỏ thành tổng công ty, tập đoàn, nhóm công ty sẽ góp phần quan trọng và giúp nâng cao sức mạnh của từng công ty trong tập đoàn

– Các thành viên công ty con trong tập hợp của một nhóm có thể liên kiện theo một vài cách khác nhau có thể kể đến cụ thể như: liên kết ngang hàng, liên kết dọc và liên kết hỗn hợp tổng thể.

– Mỗi công ty trong nhóm sẽ đều có trụ sở riêng, tên riêng, hoạt động dựa trên những liên kết chặt chẽ về lợi ích chung cũng như cách đối phó với những tình huống bất lợi sẽ có thể xảy ra trong thực tiễn.

– Nhóm công ty sẽ có cùng chung một tài sản chung, mỗi một công ty trong nhóm đều sẽ là một chủ thể có tư cách pháp nhân riêng, tên riêng nhằm mục đích để có thể từ đó phân biệt các công ty trong nhóm với nhau.

5. Nhóm công ty liên kết là gì?

Nhóm công ty liên kết được hiểu cơ bản chính là nhóm gồm hai hoặc nhiều công ty có liên quan thông qua sở hữu chung nhưng được coi là một thực thể vì mục đích liên quan đến thuế thu nhập. Nhóm công ty liên kết phổ biến ở Mỹ.

Một nhóm công ty liên kết bao gồm một công ty mẹ và một hoặc nhiều công ty con. Công ty mẹ thì sẽ cần phải sở hữu ít nhất 80% cổ phần của công ty con và hợp nhất báo cáo tài chính của công ty con.

6. Cách thức hoạt động của nhóm công ty liên kết:

Các nhóm công ty liên kết khi thực hiện việc liên kết với nhau sẽ được yêu cầu nộp tờ khai thuế hợp nhất. Một bất lợi của mô hình nhóm công ty liên kết đó chính là nhóm công ty liên kết sẽ ngăn cản các công ty lớn tách thành các công ty nhỏ hơn nhằm mục đích phân bổ thu nhập của họ, giảm thiểu tối đa thuế.

Tuy nhiên có một lợi thế là các công ty trong nhóm đó chính có thể sử dụng các khoản lỗ thông thường của họ để nhằm mục đích có thể bù đắp thu nhập thường xuyên của nhau. Vì các khoản lỗ có thể được sử dụng cho các mục đích trên, nên thông thường có thể chấp nhận nếu một trong các công ty con kinh doanh không thành công để từ đó sẽ giúp giảm bớt gánh nặng thuế của những người khác trong nhóm.

Ví dụ về nhóm công ty liên kết:

Tập đoàn X trên thực tế chính là công ty mẹ của công ty A và D. Tập đoàn X sở hữu hơn 80% cổ phiếu của cả A và D. Trong khi X và A hiện đang phát triển mạnh, D bán máy nhắn tin và điện thoại quay. D có một khoản lỗ lớn hàng năm. Tập đoàn X và công ty A sử dụng các khoản lỗ của D nhằm mục đíc để bù đắp lợi nhuận của chính họ và kết quả là toàn bộ nhóm sẽ chỉ cần phải trả thuế thấp hơn.

Nhóm công ty liên kết về bản chất chính là một khái niệm quan trọng trong các quy định pháp luật về kiểm soát tập trung kinh tế ở Việt Nam. Điều này có nguyên nhân từ việc khái niệm này được sử dụng để nhằm mục đích có thể tính ngưỡng thông báo tập trung kinh tế có liên quan (ví dụ cụ thể như thị phần, doanh thu, hoặc tổng tài sản). Tuy nhiên, Nghị Định 35/2020/NĐ-CP lại có cách định nghĩa không rõ ràng thế nào là nhóm công ty liên kết. Cụ thể, Nghị Định 35/2020/NĐ-CP định nghĩa một nhóm công ty liên kết là nhóm các công ty cùng chịu sự kiểm soát, chi phối của “một hoặc nhiều công ty” trong nhóm hoặc có bộ phận điều hành chung.

7. Các hình thức liên kết trong mô hình nhóm công ty:

Các nhóm công ty hiện nay có thể liên kết với nhau theo nhiều hình thức cụ thể như sau:

– Các nhóm công ty hiện nay có thể liên kết với nhau theo nhiều hình thức liên kết cứng là liên kết dựa trên việc năm giữ vốn.

– Các nhóm công ty hiện nay có thể liên kết với nhau theo nhiều hình thức liên kết mềm là liên kết về công nghệ, thị trường; hoặc thương hiệu; là việc liên kết thông qua các hợp đồng hợp tác; liên kết về khoa học kĩ thuật, công nghệ, sản xuất kinh doanh nhằm thực hiện mục tiêu phát triển; hay mục tiêu cuối cùng là lợi nhuận.

– Các nhóm công ty hiện nay có thể liên kết với nhau theo nhiều hình thức liên kết theo chiều ngang: diễn ra giữa các công ty hoạt động trong cùng một ngành bằng việc tham gia cổ phần góp vốn lẫn nhau hoặc các thỏa thuận nhằm phân chia thị trường; kiêm soát sự gia nhập nhóm của các công ty bên ngoài. Ví dụ như sự liên kết giữa doanh nghiệp sản xuất bánh kẹo với doanh nghiệp sản xuất đường.

– Các nhóm công ty hiện nay có thể liên kết với nhau theo nhiều hình thức liên kết theo chiều dọc: đây được hiểu là mô hình liên kết các công ty hoạt động trong cùng một dây chuyền công nghệ sản xuất mà trong đó mỗi công ty đảm nhận một; hoặc một số công đoạn của dây chuyền sản xuất đó. Liên kết các công ty hoạt động trong cùng một chuỗi giá trị ngành như các công ty cung ứng vật liệu; sản xuất, vận tải, bán hàng,…

– Các nhóm công ty hiện nay có thể liên kết với nhau theo nhiều hình thức liên kết hỗn hợp đa ngành; đa lĩnh vực: đây được hiểu là sự kết hợp giữa liên kết dọc và liên kết ngang. Liên kết với nhau theo nhiều hình thức liên kết hỗn hợp đa ngành; đa lĩnh vực chính loại liên kết các doanh nghiệp hoạt động trong nhiều ngành; nghề và lĩnh vực có mối quan hệ và không có mối quan hệ về công nghệ; quy trình sản xuất;… nhưng nó lại có mối quan hệ chặt chẽ về tài chính.

8. Đặc điểm của liên kết trong mô hình nhóm công ty:

– Thứ nhất: liên kết trong nhóm công ty được hình thành từ sự kết hợp của các công ty có tư cách pháp nhân độc lập. Các công ty liên kết trong nhóm công ty có hình thức của công ty cổ phần hoặc công ty trách nhiệm hữu hạn.

– Thứ hai: liên kết trong nhóm công ty được hình thành dựa trên tính tự nguyện của các công ty trong nhóm. Các công ty độc lập; nhân danh chính mình để thực hiện hành vi liên kết. Tuy nhiên, hiện nay, trong một số trường hợp nhất định bởi vì những điều kiện cạnh tranh cũng ảnh hưởng tới tính tự nguyện liên kết.

– Thứ ba: các công ty liên kết với nhau theo loại hình mang lại lợi ích cho các công ty.