Khởi kiện tranh chấp đất đai trong gia đình

Tóm tắt câu hỏi:

Chào luật sư! Tôi có một trường hợp không biết có kiện được không nên nhờ Luật sư giải đáp thắc mắc giúp tôi, sự việc như sau: Ông bà tôi trước kia có cho ba tôi 2500m2, nhưng lúc đó ba tôi chỉ sử dụng 2000m2. Thời gian sau ba về lấy 500m2 trước kia, nhưng cô đã làm bằng khoán đất đứng tên cô hết số đất còn lại, ông đã mất lâu còn bà thì không ký chuyển nhượng quyền sử dụng đất cho cô. Nhưng cô bảo có giấy tờ chữ ký của bà và không trả lại đất cho ba tôi dù bà xác nhận là không hề cho cô. Luật sư cho tôi hỏi trường hợp này tôi phải làm thế nào mới lấy lại đất của ba được. Chân thành cám ơn!

Luật sư tư vấn:

Cám ơn bạn đã gửi câu hỏi của mình đến Ban biên tập – Phòng tư vấn trực tuyến của Công ty LUẬT DƯƠNG GIA. Với thắc mắc của bạn, Công ty LUẬT DƯƠNG GIA xin được đưa ra quan điểm tư vấn của mình như sau:

Trước tiên, bởi bạn không cung cấp thông tin cụ thể về thời gian bố bạn được ông bà bạn tặng cho thửa đất 2500m2 cũng như thời gian cô bạn sử dụng đất và làm bằng khoán đất nên tình huống của bạn sẽ được giải quyết trên cơ sở các quy định pháp luật hiện hành.

Thứ nhất, về quyền của bố bạn với thửa đất 2500m2:

Để thực hiện việc tặng cho quyền sử dụng đất, ông bà bạn phải được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất theo quy định tại Điều 168 Luật đất đai 2013:

“Điều 168. Thời điểm được thực hiện các quyền của người sử dụng đất

1. Người sử dụng đất được thực hiện các quyền chuyển nhượng, cho thuê, cho thuê lại, tặng cho, thế chấp, góp vốn quyền sử dụng đất khi có Giấy chứng nhận. Đối với trường hợp chuyển đổi quyền sử dụng đất nông nghiệp thì người sử dụng đất được thực hiện quyền sau khi có quyết định giao đất, cho thuê đất; trường hợp nhận thừa kế quyền sử dụng đất thì người sử dụng đất được thực hiện quyền khi có Giấy chứng nhận hoặc đủ điều kiện để cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất.

Trường hợp người sử dụng đất được chậm thực hiện nghĩa vụ tài chính hoặc được ghi nợ nghĩa vụ tài chính thì phải thực hiện xong nghĩa vụ tài chính trước khi thực hiện các quyền.

2. Thời điểm người thực hiện chuyển nhượng quyền sử dụng đất trong dự án đầu tư xây dựng kinh doanh nhà ở để bán hoặc cho thuê; chuyển nhượng quyền sử dụng đất đồng thời chuyển nhượng toàn bộ dự án đối với dự án đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng để chuyển nhượng hoặc cho thuê sau khi có Giấy chứng nhận và có đủ điều kiện theo quy định tại Điều 194 của Luật này.”

Trong trường hợp ông bà bạn đủ điều kiện để tặng cho quyền sử dụng đất, việc tặng cho phải được lập thành văn bản và phải được công chứng hoặc chứng thực theo quy định tại điểm a khoản 3 Điều 167 Luật đất đai 2013 mới có hiệu lực pháp luật:

“a) Hợp đồng chuyển nhượng, tặng cho, thế chấp, góp vốn bằng quyền sử dụng đất, quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất phải được công chứng hoặc chứng thực, trừ trường hợp kinh doanh bất động sản quy định tại điểm b khoản này.”

Như vậy, chỉ khi bố bạn nhận quyền sử dụng đất một cách hợp pháp khi thỏa mãn các điều kiện nêu trên thì mới phát sinh quyền đối với quyền sử dụng thửa đất 2500m2 nói trên. Trong trường hợp là chủ sở hữu hợp pháp đối với quyền sử dụng thửa đất, bố bạn có quyền khởi kiện vụ án dân sự đến Tóa án cấp có thẩm quyền theo quy định tại khoản 24 Điều 3 Luật đất đai 2013 và khoản 9 Điều 26 Bộ luật tố tụng dân sự 2015.

Khoản 24 Điều 3 Luật đất đai 2013:

“24. Tranh chấp đất đai là tranh chấp về quyền, nghĩa vụ của người sử dụng đất giữa hai hoặc nhiều bên trong quan hệ đất đai.”

“Điều 26. Những tranh chấp về dân sự thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án

9. Tranh chấp đất đai theo quy định của pháp luật về đất đai; tranh chấp về quyền sở hữu, quyền sử dụng rừng theo quy định của Luật bảo vệ và phát triển rừng.”

Bạn cũng cần lưu ý rằng, bố bạn có quyền khởi kiện cô bạn để đòi lại đất, nhưng phán quyết cuối cùng của Tòa án sẽ dựa trên quy định của pháp luật cũng như những căn cứ, bằng chứng ma hai bên được sự cung cấp. Do đó, gia đình bạn cần chuẩn bị những giấy tờ, văn bản có liên quan để có lợi thế trong quá trình giải quyết vụ việc tại Tòa án.

>>> Luật sư tư vấn pháp luật trực tuyến qua tổng đài: 1900.6568

Thứ hai, vì được xác định là tranh chấp đất đai theo quy định của Luật đất đai nên việc khởi kiện vụ án dân sự của ba bạn trong trường hợp này không bị hạn chế bởi thời hiệu theo quy định tại Điều 155 Bộ luật dân sự 2015:

“Điều 155. Không áp dụng thời hiệu khởi kiện

Thời hiệu khởi kiện không áp dụng trong trường hợp sau đây:

1. Yêu cầu bảo vệ quyền nhân thân không gắn với tài sản.

2. Yêu cầu bảo vệ quyền sở hữu, trừ trường hợp Bộ luật này, luật khác có liên quan quy định khác.

3. Tranh chấp về quyền sử dụng đất theo quy định của Luật đất đai.

4. Trường hợp khác do luật quy định.”

Như vậy, cho dù thực tế vụ việc đã xảy ra từ rất lâu thì bố bạn vẫn có quyền khởi kiện vụ án dân sự để được đảm bảo quyền và lợi ích của mình.