Khái niệm hạch toán độc lập là gì? Hạch toán phụ thuộc là gì?

1. Hạch toán phụ thuộc là gì?

Hạch toán phụ thuộc là chế độ tài chính của chi nhánh hoàn toàn phụ thuộc và công ty mẹ. Chi nhánh chỉ tập hợp chứng từ, cuối tháng gửi về công ty chính để kê khai và quyết toán thuế.

2. Hạch toán độc lập là gì? 

Hạch toán độc lập là chế độ tài chính của chi nhánh hoàn toàn độc lập với công ty mẹ. Mọi nghiệp vụ kinh tế phát sinh tại chi nhánh được ghi sổ kế toán tại đơn vị, tự kê khai và quyết toán thuế. Chi nhánh này có con dấu, mã số thuế (13 số).

Hạch toán phụ thuộc tiếng Anh là: Dependent accounting

Hạch toán độc lập tiếng Anh là: Independent accounting

3. So sánh giữa hạch toán độc lập và hạch toán phụ thuộc:

Giống nhau:

– Do công ty mẹ tổ chức bộ máy nhân sự;

– Vốn kinh doanh của công ty, hiệu quả sản xuất kinh doanh của chi nhánh là của công ty say khi nộp thuế;

– Hoạt động theo chủ trương, hoặc theo ủy quyền của công ty;

– Kê khai thuế GTGT độc lập với công ty.

Khác nhau:

Thuế thu nhập doanh nghiệp

Chi nhánh phụ thuộc: chuyển số liệu, chứng từ doanh thu, chi phí về công ty. Công ty kết hợp số liệu của các chi nhánh khác cùng công ty và hoạt động của công ty để hạch toán và thực hiện nghĩa vụ thuế thu nhập doanh nghiệp.

Chi nhánh hạch toán độc lập: xác định chi phí tính thuế và thu nhập tính thuế, chịu tách nhiệm kê khai và nộp thuế thu nhập doanh nghiệp không kể liên quân gì đến hiệu quả kinh doanh của công ty cũng như các chi phí khác trong cùng công ty.

Kế toán

Chi nhánh phụ thuộc: số liệu trong sổ sách là một phần của số sách công ty. Đơn vị kế toán của công ty bao gồm bộ phận kế toán các chi nhánh.

Chi nhánh hạch toán độc lập: hạch toán đầy đủ sổ sách, báo cáo tài chính… phòng kế toán hay bộ phận kế toán ở chi nhánh hạch toan độc lập là một đơn vị kế toán theo Luật kế toán.

4. Chi nhánh hạch toán phụ thuộc có được dự thầu không?

Tóm tắt câu hỏi:

Kính chào Luật Dương Gia! Kính nhờ các luật sư tư vấn cho tôi trường hợp về đấu thầu như sau: Công ty A có chi nhánh hạch toán phụ thuộc là Chi nhánh B. Chi nhánh B mua hồ sơ mời thầu và tham gia đấu thầu. Khi thực hiện Hồ sơ dự thầu có giấy ủy quyền của Công ty A cho chi nhánh B thực hiện các công việc trong quá trình tham gia dự thầu và ký kết hợp đồng với Chủ đầu tư khi trúng thầu (ủy quyền Chi nhánh được dùng con dấu và tài khoản của chi nhánh để thực hiện). Trong Hồ sơ dự thầu của Chi nhánh lập, ngoài Báo cáo tài chính của Công ty A, các tài liệu cung cấp về năng lực khác là của Chi nhánh B. Vậy chi nhánh B tham dự thầu có hợp pháp không, có được ký hợp đồng với chủ đầu tư nếu trúng thầu không? Kính mong các luật sư giải đáp!

Luật sư tư vấn:

Về điều kiện để tham gia đấu thầu được quy định tại Điều 5, Luật Đấu thầu 2023 cụ thể như sau:

1. Nhà thầu, nhà đầu tư là tổ chức có tư cách hợp lệ khi đáp ứng đủ các điều kiện sau đây:

a) Đối với nhà thầu, nhà đầu tư trong nước: là doanh nghiệp, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã, tổ hợp tác, đơn vị sự nghiệp công lập, tổ chức kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài đăng ký thành lập, hoạt động theo quy định của pháp luật Việt Nam. Đối với nhà thầu, nhà đầu tư nước ngoài: có đăng ký thành lập, hoạt động theo pháp luật nước ngoài;

b) Hạch toán tài chính độc lập;

c) Không đang trong quá trình thực hiện thủ tục giải thể hoặc bị thu hồi giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp, giấy chứng nhận đăng ký hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã, tổ hợp tác; không thuộc trường hợp mất khả năng thanh toán theo quy định của pháp luật về phá sản;

d) Có tên trên Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia trước khi phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư;

đ) Bảo đảm cạnh tranh trong đấu thầu theo quy định tại Điều 6 của Luật này;

e) Không đang trong thời gian bị cấm tham dự thầu theo quyết định của người có thẩm quyền, Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, cơ quan khác ở Trung ương, Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quy định tại khoản 3 Điều 87 của Luật này;

g) Không đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự;

h) Có tên trong danh sách ngắn đối với trường hợp đã lựa chọn được danh sách ngắn;

i) Đối với nhà thầu nước ngoài, phải liên danh với nhà thầu trong nước hoặc sử dụng nhà thầu phụ trong nước, trừ trường hợp nhà thầu trong nước không đủ năng lực tham gia vào bất kỳ phần công việc nào của gói thầu.”

Trường hợp người nộp thuế có đơn vị trực thuộc hạch toán độc lập thì đơn vị trực thuộc nộp hồ sơ khai thuế thu nhập doanh nghiệp phát sinh tại đơn vị trực thuộc cho cơ quan thuế quản lý trực tiếp đơn vị trực thuộc.

Theo thông tin bạn cung cấp thì chi nhánh B là chi nhánh hạch toán phụ thuộc công ty A. Do vậy, chi nhánh B đã không đáp ứng về điều kiện là chi nhánh có hạch toán tài chính độc lập.

Ngoài ra, theo quy định tại Điều 84 Luật Dân sự 2015 có quy định:

“Điều 84. Chi nhánh, văn phòng đại diện của pháp nhân

1. Chi nhánh, văn phòng đại diện là đơn vị phụ thuộc của pháp nhân, không phải là pháp nhân.

2. Chi nhánh có nhiệm vụ thực hiện toàn bộ hoặc một phần chức năng của pháp nhân.

3. Văn phòng đại diện có nhiệm vụ đại diện trong phạm vi do pháp nhân giao, bảo vệ lợi ích của pháp nhân.

4. Việc thành lập, chấm dứt chi nhánh, văn phòng đại diện của pháp nhân phải được đăng ký theo quy định của pháp luật và công bố công khai.

5. Người đứng đầu chi nhánh, văn phòng đại diện thực hiện nhiệm vụ theo uỷ quyền của pháp nhân trong phạm vi và thời hạn được uỷ quyền.

6. Pháp nhân có quyền, nghĩa vụ dân sự phát sinh từ giao dịch dân sự do chi nhánh, văn phòng đại diện xác lập, thực hiện.”

Vì vậy, chi nhánh không phải là pháp nhân, không thể tham gia các quan hệ pháp luật một cách độc lập được, người đứng đầu văn phòng đại diện, chi nhánh thực hiện nhiệm vụ theo uỷ quyền của pháp nhân trong phạm vi và thời hạn được uỷ quyền.

Có tư cách pháp nhân và hạch toán độc lập là điều kiện tiên quyết để tham dự thầu. Chi nhánh B không có hạch toán tài chính độc lập và là chi nhánh thuộc công ty A. Từ hai lý do trên, có thể xác định chi nhánh B không thể tham gia đấu thầu độc lập được. Do không đủ điều kiện để tham gia đấu thầu mà Chi nhánh B vẫn tiến hành thì sẽ không hợp pháp.

5. Chế độ của người lao động làm việc trong chi nhánh hạch toán độc lập:

Tóm tắt câu hỏi:

Xin nhờ các Luật sư tư vấn giúp tôi về một số vấn đề sau: Công ty tôi là một doanh nghiệp công ích 100% vốn nhà nước do UBND tỉnh thành lập, hoạt động không vì lợi nhuận. Công ty lập thành nhiều chi nhánh trong đó có một số chi nhánh hạch toán độc lập, thực hiện các nhiệm vụ công ty giao (tư vấn thiết kế, xây lắp). Toàn bộ lao động của các chi nhánh này đều do công ty tuyển dụng và được công ty ký hợp đồng không thời hạn như NLĐ khác trong toàn công ty. Vậy tôi xin hỏi:

1. NLĐ tại các chi nhánh hạch toán độc lập có được hưởng đầy đủ các chế độ: Các loại Bảo hiểm bắt buộc theo quy định, tiền thưởng lễ tết, công tác phí, học phép …như NLĐ tại các chi nhánh HT phụ thuộc trong công ty không?

2. Hiện nay với sản lượng công ty giao cho chi nhánh thì thu nhập của người lao động tại chi nhánh chỉ bằng khoảng 60% so với các lao động cùng loại hợp đồng, (cùng trình độ chuyên môn, cùng hệ số lương,…), vậy tôi xin hỏi NLĐ tại các chi nhánh HTĐL có được hưởng tiền lương sản phẩm như các lao động khác hay không (lương sản phẩm là phần quỹ lương còn lại sau khi đã trả đủ lương hàng tháng theo quy định).

3. Khi giao việc cho chi nhánh hạch toán độc lập thì công ty vẫn yêu cầu lập hợp đồng kinh tế giữa chi nhánh và công ty, sau khi nghiệm thu thì chi nhánh vẫn phải xuất hóa đơn cho công ty, điều này làm thất thoát 10% chi phí (VAT), vậy tôi xin hỏi: Hợp đồng kinh tế như trên có cần thiết không và có giá trị pháp lý không? Cùng một công ty thì có nhất thiết phải xuất hóa đơn không?

Kính mong các luật sư tư vấn giúp để chúng tôi đảm bảo hoạt động sản xuất kinh doanh theo đúng các quy định của pháp luật, đảm bảo đầy đủ quyền lợi cho NLĐ trong toàn công ty. Trân trọng cám ơn và mong sớm được hồi đáp.

Luật sư tư vấn:

NLĐ tại các chi nhánh hạch toán độc lập có được hưởng đầy đủ các chế độ: Các loại Bảo hiểm bắt buộc theo quy định, tiền thưởng lễ tết, công tác phí, học phép …như NLĐ tại các chi nhánh hạch toán phụ thuộc trong công ty không? 

* Về việc tham gia bảo hiểm xã hội:

Căn cứ Điều 2 Luật bảo hiểm xã hội năm 2014 quy định đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội như sau:

“Điều 2. Đối tượng áp dụng

1. Người lao động là công dân Việt Nam thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, bao gồm:

a) Người làm việc theo hợp đồng lao động không xác định thời hạn, hợp đồng lao động xác định thời hạn, hợp đồng lao động theo mùa vụ hoặc theo một công việc nhất định có thời hạn từ đủ 03 tháng đến dưới 12 tháng, kể cả hợp đồng lao động được ký kết giữa người sử dụng lao động với người đại diện theo pháp luật của người dưới 15 tuổi theo quy định của pháp luật về lao động;

…”

Theo quy định trên, người lao động làm việc với hợp đồng lao động từ đủ 03 tháng trở lên thì sẽ được tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc.

* Về chế độ tiền lương, tiền thưởng, công tác phí,,,

Căn cứ Điều 90 “Bộ luật lao động năm 2019” quy định tiền lương như sau:

“Điều 90. Tiền lương

1. Tiền lương là khoản tiền mà người sử dụng lao động trả cho người lao động để thực hiện công việc theo thỏa thuận.

Tiền lương bao gồm mức lương theo công việc hoặc chức danh, phụ cấp lương và các khoản bổ sung khác.

Mức lương của người lao động không được thấp hơn mức lương tối thiểu do Chính phủ quy định.

2. Tiền lương trả cho người lao động căn cứ vào năng suất lao động và chất lượng công việc.

3. Người sử dụng lao động phải bảo đảm trả lương bình đẳng, không phân biệt giới tính đối với người lao động làm công việc có giá trị như nhau.”

Nếu là người lao trong công ty thì sẽ được thanh toán tiền lương, tiền thưởng và các chế độ khác như bình thường, không có sự phân biệt giữa chi nhánh hạch toán độc lập và chi nhánh hạch toán phụ thuộc.

Hiện nay với sản lượng công ty giao cho chi nhánh thì thu nhập của người lao động tại chi nhánh chỉ bằng khoảng 60% so với các lao động cùng loại hợp đồng, (cùng trình độ chuyên môn, cùng hệ số lương,…), vậy tôi xin hỏi NLĐ tại các chi nhánh hạch toán độc lập có được hưởng tiền lương sản phẩm như các lao động khác hay không (lương sản phẩm là phần quỹ lương còn lại sau khi đã trả đủ lương hàng tháng theo quy định).

Trước tiên bạn phải xem lại trong hợp đồng lao động giữa người lao động và công ty có ghi rõ việc hưởng các chế độ này hay không? Nếu trong hợp đồng lao động ghi rõ là người lao động được hưởng lương theo chế độ chính sách hiện hành thì người lao động tại các chi nhánh vẫn được hưởng chung quỹ lương sản phẩm như người lao động trong các phòng ban hoặc các chi nhánh hạch toán phụ thuộc khác mà không có sự phân biệt ở đây.

Về việc xuất hóa đơn của chi nhánh hạch toán độc lập.

Về hóa đơn bán hàng hóa thì đối với chi nhánh hạch toán độc lập vẫn tiến hành xuất hóa đơn bán hàng hóa như bình thường.