Giá trị tài sản ròng là gì? Phân loại và cách tính giá trị?

1. Giá trị tài sản ròng là gì?

Giá trị tài sản ròng, hay còn được gọi là giá trị ròng (Net Worth), là một chỉ số tài chính quan trọng, phản ánh tổng giá trị thực tế của tất cả các loại tài sản mà một cá nhân, tổ chức hoặc doanh nghiệp sở hữu, sau khi đã trừ đi toàn bộ các khoản nợ phải trả. Hiểu đơn giản, giá trị tài sản ròng là số tiền còn lại nếu toàn bộ tài sản được chuyển đổi thành tiền mặt và tất cả các nghĩa vụ nợ được thanh toán đầy đủ.

Trong cấu trúc giá trị tài sản ròng, tài sản được chia thành hai nhóm chính: tài sản tài chính và tài sản phi tài chính, mỗi nhóm lại có những đặc điểm và vai trò riêng biệt:

• Tài sản tài chính: Đây là nhóm tài sản mà giá trị của chúng không phụ thuộc trực tiếp vào bản chất vật chất mà dựa vào các quyền và nghĩa vụ tài chính được gắn liền với chúng. Các tài sản tài chính thường mang lại thu nhập, lợi nhuận hoặc khả năng thanh khoản cao, gồm hai loại chính:

+ Tài sản đầu tư: Là các tài sản được mua nhằm mục đích sinh lời trong tương lai. Những ví dụ phổ biến bao gồm cổ phiếu, trái phiếu, chứng chỉ quỹ, tiền gửi ngân hàng và các loại tài sản đầu tư tài chính khác. Đây là nhóm tài sản thường được các nhà đầu tư quan tâm vì tiềm năng sinh lời cao.

+ Tài sản thanh toán: Là những tài sản có tính thanh khoản cao, được sử dụng trực tiếp để chi trả các giao dịch tài chính hàng ngày bao gồm tiền mặt, tiền gửi ngân hàng, séc và các tài sản tương đương tiền.

• Tài sản phi tài chính: Khác với tài sản tài chính, tài sản phi tài chính có giá trị chủ yếu dựa trên bản chất vật chất của chúng, không liên quan đến các quyền và nghĩa vụ tài chính. Nhóm tài sản này thường gắn liền với nhu cầu sinh hoạt và sản xuất. Ví dụ tiêu biểu bao gồm nhà cửa, xe cộ, đất đai, máy móc và các thiết bị sản xuất. Những tài sản này không chỉ mang lại giá trị sử dụng lâu dài mà còn có thể trở thành nguồn đảm bảo tín dụng hoặc đầu tư dài hạn.

Trong báo cáo tài chính, giá trị tài sản ròng đóng vai trò quan trọng trong việc thể hiện tình hình tài chính thực tế của một tổ chức hoặc cá nhân. Giá trị tài sản ròng cung cấp thông tin rõ ràng về tổng tài sản và nghĩa vụ nợ, từ đó hỗ trợ việc phân tích khả năng thanh khoản, độ bền vững tài chính và hiệu quả quản lý tài sản.

2. Phân loại tài sản ròng:

Trong lĩnh vực chứng khoán, tài sản ròng được chia thành hai loại chính là tài sản ngắn hạn và tài sản dài hạn. Hai loại này có vai trò và đặc điểm khác nhau, phản ánh tính chất cũng như cách sử dụng trong hoạt động kinh doanh và đầu tư của doanh nghiệp. 

2.1. Tài sản ngắn hạn:

Tài sản ngắn hạn, hay còn gọi là tài sản lưu động, là những tài sản có chu kỳ sử dụng dưới một năm hoặc một chu kỳ kinh doanh tính đến thời điểm lập báo cáo tài chính. Đặc điểm nổi bật của tài sản ngắn hạn là tính linh hoạt và khả năng thay đổi nhanh chóng để đáp ứng nhu cầu sản xuất kinh doanh liên tục.

Trong quá trình vận hành, tài sản ngắn hạn thường xuyên biến động và thay đổi hình thái, từ tiền mặt, nguyên liệu thô đến thành phẩm hoặc các khoản phải thu, tạo điều kiện để doanh nghiệp duy trì sự liên tục trong sản xuất và kinh doanh. Hơn nữa, vì chi phí đầu tư cho tài sản ngắn hạn thường không quá lớn và có khả năng thu hồi dễ dàng, nhóm tài sản này có thể nhanh chóng thích ứng với những biến động từ môi trường kinh doanh và kết quả hoạt động của doanh nghiệp.

Các thành phần của tài sản ngắn hạn bao gồm:

• Vốn bằng tiền và các khoản tương đương tiền: Bao gồm tiền mặt, tiền gửi ngân hàng và tiền đang chuyển. Đây là những tài sản có tính thanh khoản cao nhất.

• Các khoản đầu tư tài chính ngắn hạn: Ví dụ như đầu tư vào cổ phiếu ngắn hạn hoặc các công cụ tài chính có kỳ hạn dưới một năm.

• Các khoản phải thu ngắn hạn: Gồm các khoản phải thu từ khách hàng, phải thu nội bộ hoặc từ các giao dịch khác.

• Hàng tồn kho: Bao gồm nguyên vật liệu, hàng hóa hoặc các sản phẩm đang trên đường vận chuyển, đóng vai trò quan trọng trong chuỗi cung ứng.

• Các tài sản ngắn hạn khác: Như ký quỹ, ký cược ngắn hạn hoặc các khoản chi phí trả trước (ví dụ chi phí tạm ứng).

2.2. Tài sản dài hạn:

Tài sản dài hạn là các tài sản có giá trị lớn (thường từ 10 triệu đồng trở lên) và chu kỳ sử dụng trên một năm. Khác với tài sản ngắn hạn, tài sản dài hạn có tính chất ổn định hơn nhưng lại thiếu tính linh động, khó chuyển đổi thành tiền mặt nhanh chóng và thường có rủi ro biến động giá trị cao.

Các thành phần chính của tài sản dài hạn bao gồm:

• Các khoản phải thu dài hạn: Đây là những khoản phải thu có thời hạn trên một năm, như phải thu từ khách hàng, phải thu nội bộ hoặc các khoản vốn kinh doanh tại đơn vị trực thuộc.

• Tài sản cố định: Phản ánh giá trị còn lại của các tài sản cố định tại thời điểm báo cáo, bao gồm:

+ Tài sản cố định hữu hình: Máy móc, thiết bị, phương tiện vận tải và cơ sở hạ tầng.

+ Tài sản cố định thuê tài chính: Là tài sản được thuê dài hạn nhưng quyền sử dụng thuộc về doanh nghiệp.

+ Tài sản cố định vô hình: Các giá trị phi vật chất như bản quyền, thương hiệu, và bằng sáng chế.

• Bất động sản đầu tư: Bao gồm đất đai, nhà cửa hoặc công trình được đầu tư với mục đích kinh doanh, chẳng hạn như cho thuê hoặc đầu cơ giá trị.

• Tài sản dở dang dài hạn: Phản ánh các khoản chi phí liên quan đến sản xuất kinh doanh hoặc xây dựng cơ bản chưa hoàn thành. Gồm:

+ Chi phí sản xuất kinh doanh dở dang dài hạn: Là chi phí sản xuất bị tạm dừng trên một năm, thường xảy ra ở các dự án bất động sản hoặc các dự án có tiến độ triển khai chậm.

+ Chi phí xây dựng cơ bản dở dang dài hạn: Bao gồm các khoản chi phí liên quan đến mua sắm tài sản cố định, đầu tư xây dựng cơ bản hoặc sửa chữa lớn nhưng chưa hoàn thành hoặc chưa được bàn giao.

• Các khoản đầu tư tài chính dài hạn: Phản ánh tổng giá trị các khoản đầu tư dài hạn sau khi trừ đi các khoản dự phòng rủi ro, bao gồm:

+ Đầu tư vào công ty con, công ty liên doanh hoặc liên kết.

+ Đầu tư chứng khoán dài hạn, góp vốn vào các đơn vị khác hoặc nắm giữ tài sản tài chính đến ngày đáo hạn.

• Tài sản dài hạn khác: Gồm các chi phí trả trước dài hạn, tài sản thuế thu nhập hoãn lại hoặc các tài sản dài hạn chưa được phân loại vào các chỉ tiêu khác.

Như vậy, việc phân loại tài sản ròng thành tài sản ngắn hạn và dài hạn không chỉ giúp doanh nghiệp và nhà đầu tư quản lý tài sản một cách hiệu quả mà còn hỗ trợ phân tích tài chính chuyên sâu, từ đó xây dựng chiến lược kinh doanh và đầu tư phù hợp.

3. Cách tính giá trị tài sản ròng:

Giá trị tài sản ròng (Net Asset Value) được tính bằng cách lấy tổng giá trị các loại tài sản mà một cá nhân, doanh nghiệp hoặc tổ chức sở hữu trừ đi tổng các khoản nợ phải trả. Công thức cụ thể như sau:

Giá trị tài sản ròng = Tổng các loại tài sản – Tổng các khoản nợ phải trả

Trong đó:

(1) Tổng giá trị tài sản là giá trị cộng gộp của tất cả các loại tài sản thuộc sở hữu của doanh nghiệp, bao gồm cả tài sản ngắn hạn và dài hạn. Các số liệu này được tính toán và thể hiện rõ ràng trong báo cáo tài chính, cụ thể như sau:

• Tài sản ngắn hạn;

• Tài sản dài hạn;

• Các khoản đầu tư tài chính: Bao gồm cả ngắn hạn và dài hạn, như đầu tư cổ phiếu, trái phiếu hoặc góp vốn vào các đơn vị kinh doanh khác.

(2) Tổng nợ phải trả:

Tổng nợ phải trả là toàn bộ các khoản nghĩa vụ tài chính mà doanh nghiệp cần thanh toán, bao gồm cả nợ ngắn hạn và nợ dài hạn. Các khoản này thường chiếm tỷ trọng lớn trong cơ cấu tài chính của doanh nghiệp và được phân chia như sau:

• Nợ ngắn hạn: Đây là các khoản nợ có thời hạn thanh toán dưới một năm, phản ánh những nghĩa vụ tài chính cần được giải quyết trong chu kỳ kinh doanh ngắn hạn. Bao gồm:

+ Tiền lương, tiền công phải trả cho người lao động.

+ Các khoản thuế phải nộp cho cơ quan nhà nước.

+ Nợ vay ngân hàng ngắn hạn để phục vụ nhu cầu vốn lưu động.

+ Các khoản nợ phải trả khác như nợ nhà cung cấp hoặc chi phí phải trả.

• Nợ dài hạn: Là các khoản nghĩa vụ tài chính có thời hạn thanh toán trên một năm, thường liên quan đến các chiến lược đầu tư hoặc tài trợ dài hạn. Bao gồm:

+ Các khoản vay dài hạn từ ngân hàng hoặc tổ chức tín dụng.

+ Nợ đối tác kinh doanh dài hạn hoặc các khoản trái phiếu doanh nghiệp phát hành.

+ Các nghĩa vụ tài chính liên quan đến hợp đồng thuê tài sản dài hạn hoặc dự án đầu tư dài hạn.

Công thức tính giá trị tài sản ròng giúp đánh giá khả năng tài chính thực tế của doanh nghiệp hoặc cá nhân tại một thời điểm cụ thể. Giá trị tài sản ròng dương cho thấy tài sản lớn hơn nợ phải trả, phản ánh sức mạnh tài chính và khả năng tự chủ vốn. Ngược lại, nếu giá trị tài sản ròng âm, điều đó cho thấy nợ phải trả vượt quá tài sản, báo hiệu rủi ro tài chính và tiềm năng mất khả năng thanh toán.

Bằng cách hiểu rõ cấu trúc của tổng tài sản và tổng nợ phải trả, các nhà quản lý và nhà đầu tư có thể phân tích chính xác hơn tình hình tài chính và đưa ra các quyết định chiến lược phù hợp.

THAM KHẢO THÊM:

• Tài sản cố định là gì? Phân loại và quy định về khấu hao tài sản cố định?
• Tài sản là gì? Các loại tài sản theo Bộ luật dân sự năm 2015?
• Tài sản đảm bảo là gì? Điều kiện để trở thành tài sản đảm bảo?