Lái xe gây thiệt hại tính mạng cho người khác khi không có lỗi, không vi phạm luật giao thông đường bộ.
Tóm tắt câu hỏi:
Xin chào Luật sư Dương Gia. Luật sư cho em hỏi một vài vấn đề như sau: Ba em là tài xế (chạy mướn). Lúc trước tết ba em có lái xe tải đi giao hàng cho khách, trên đường đi giao hàng thì có một người đàn ông lái xe trong tình trạng say xỉn đâm vào bánh xe sau của chiếc xe tải và tử vong tại chỗ. Ba em lái xe đúng luật giao thông không say xỉn, không chạy quá tốc độ, có đầy đủ mọi loại giấy tờ. Vậy luật sư cho em hỏi là ba em phải chịu những hình phạt nào, mức bồi thường cụ thể ra sao. Và nếu người nhà nạn nhân đòi nhiều tiền quá mà gia đình em không đủ khả năng chi trả thì có bị ở tù hay tội nặng thêm không? Em cám ơn luật sư.
Luật sư tư vấn:
Cám ơn bạn đã gửi câu hỏi của mình đến Ban biên tập – Phòng tư vấn trực tuyến của Công ty LUẬT DƯƠNG GIA. Với thắc mắc của bạn, Công ty LUẬT DƯƠNG GIA xin được đưa ra quan điểm tư vấn của mình như sau:
Ba em phải chịu những hình phạt nào, mức bồi thường cụ thể ra sao?
Theo thông tin bạn cung cấp, ba bạn lái xe ô tô thuê, lúc trước tết ba bạn lái xe tải đi giao hàng cho khách nghiêm chỉnh chấp hành luật giao thông: không uống rượu bia, không chạy quá tốc độ, có đủ các loại giấy tờ khi lái xe theo quy định pháp luật. Tuy nhiên, trên đường lái xe, có một người đàn ông do sử dụng chất kích thích là rượu trong tình trạng say, đã đâm vào bánh xe sau của xe tải và tử vong tại chỗ.
Căn cứ vào Điều 604 “Bộ luật dân sự năm 2015” quy định về căn cứ phát sinh trách nhiệm bồi thường thiệt hại:
“1. Người nào do lỗi cố ý hoặc lỗi vô ý xâm phạm tính mạng, sức khoẻ, danh dự, nhân phẩm, uy tín, tài sản, quyền, lợi ích hợp pháp khác của cá nhân, xâm phạm danh dự, uy tín, tài sản của pháp nhân hoặc chủ thể khác mà gây thiệt hại thì phải bồi thường.
2. Trong trường hợp pháp luật quy định người gây thiệt hại phải bồi thường cả trong trường hợp không có lỗi thì áp dụng quy định đó”.
Trong trường hợp này được xác định như sau:
+ Thứ nhất, đã có thiệt hại xảy ra đó là gây tử vong cho cá nhân khác
+ Thứ hai, xét về lỗi, trong trường hợp này, ba của bạn là người thực hiện đúng các quy định luật giao thông đường bộ, lái xe trong tình trạng hoàn toàn tỉnh táo. Như vậy, ba của bạn không có lỗi ở đây.
+ Thứ ba, mối quan hệ nhân quả giữa thiệt hại và hành vi vi phạm: Do ba bạn không có lỗi, và không có hành vi vi phạm pháp luật nào trong trường hợp này, vì vậy không có mối liên hệ nào giữa thiệt hại gây ra với hành vi vi phạm.
Tuy nhiên, căn cứ tại Điều 623 “Bộ luật dân sự 2015” về Bồi thường thiệt hại do nguồn nguy hiểm cao độ gây ra, quy định: Nguồn nguy hiểm cao độ bao gồm phương tiện giao thông vận tải cơ giới, hệ thống tải điện, nhà máy công nghiệp đang hoạt động, vũ khí, chất nổ, chất cháy, chất độc, chất phóng xạ, thú dữ và các nguồn nguy hiểm cao độ khác do pháp luật quy định.
Như vậy, chiếc xe ô tô ba bạn điều khiển là nguồn nguy hiểm cao độ và bạn là chủ sở hữu nguồn nguy hiểm cao độ đó.
Theo Nghị quyết 03/2006/NQ-HĐTP hướng dẫn áp dụng một số quy định của “Bộ luật dân sự 2015” về Bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng thì, người chiếm hữu, sử dụng trái pháp luật nguồn nguy hiểm cao độ phải bồi thường thiệt hại do nguồn nguy hiểm cao độ gây ra, nếu chủ sở hữu, người được chủ sở hữu giao chiếm hữu, sử dụng hợp pháp không có lỗi trong việc để nguồn nguy hiểm cao độ bị chiếm hữu, sử dụng trái pháp luật (đã tuân thủ các quy định về bảo quản, trông giữ, vận chuyển, sử dụng nguồn nguy hiểm cao độ theo đúng các quy định của pháp luật).
Từ quy định trên, trong trường hợp này của ba bạn, ba bạn là người chiếm hữu chiếc xe, mặc dù ba bạn không có lỗi khi điều khiển xe tham gia giao thông nhưng có tai nạn xảy ra khi người khác đâm vào xe của bạn nên ba bạn phải bồi thường thiệt hại cho người này ngay cả khi bạn không có lỗi. Về mức bồi thường thiệt hại, hai bên nên thỏa thuận với nhau về mức bồi thường thiệt hại trong trường hợp này.
Xét trường hợp có phải chịu trách nhiệm hình sự trong trường hợp này hay không?
Theo Điều 202 Bộ luật hình sự sửa đổi, bổ sung năm 2009 quy địn về Tội vi phạm quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường bộ như sau:
“1. Người nào điều khiển phương tiện giao thông đường bộ mà vi phạm quy định về an toàn giao thông đường bộ gây thiệt hại cho tính mạng hoặc gây thiệt hại nghiêm trọng cho sức khoẻ, tài sản của người khác, thì bị phạt tiền từ năm triệu đồng đến năm mươi triệu đồng, cải tạo không giam giữ đến ba năm hoặc phạt tù từ sáu tháng đến năm năm.
2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ ba năm đến mười năm:
a) Không có giấy phép hoặc bằng lái xe theo quy định;
b) Trong tình trạng có sử dụng rượu, bia mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn vượt quá mức quy định hoặc có sử dụng các chất kích thích mạnh khác mà pháp luật cấm sử dụng;
c) Gây tai nạn rồi bỏ chạy để trốn tránh trách nhiệm hoặc cố ý không cứu giúp người bị nạn;
d) Không chấp hành hiệu lệnh của người đang làm nhiệm vụ điều khiển hoặc hướng dẫn giao thông;
đ) Gây hậu quả rất nghiêm trọng.
3. Phạm tội gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng thì bị phạt tù từ bảy năm đến mười lăm năm.
4. Vi phạm quy định về an toàn giao thông đường bộ mà có khả năng thực tế dẫn đến hậu quả đặc biệt nghiêm trọng nếu không được ngăn chặn kịp thời, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến một năm hoặc phạt tù từ ba tháng đến hai năm.
5. Người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ một năm đến năm năm”.
>>> Luật sư tư vấn pháp luật trực tuyến qua tổng đài: 19006568
Với quy định này, khi phương tiện giao thông vi phạm các quy định về giao thông gây thiệt hại đến tính mạng hoặc gây thiệt hại nghiêm trọng cho sức khoẻ, tài sản của người khác, sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
Trong trường hợp của ba bạn, là người chấp hành đúng luật giao thông đường bộ, không sử dụng rượu, bia hay các chất kích thích khác…và hoàn toàn không có lỗi thì trong trường hợp này không cấu thành tội phạm. Khi cơ quan điều tra xác minh vụ việc này, ba bạn phải chứng minh được mình không có lỗi trong trường hợp này, và chấp hành nghiêm chỉnh luật giao thông đường bộ lái xe trong tình trạng hoàn toàn tỉnh táo, và là người có đủ năng lực hành vi dân sự.
Nếu người nhà nạn nhân đòi nhiều tiền quá mà gia đình em không đủ khả năng chi trả thì có bị ở tù hay tội nặng thêm không?
Như đã phân tích nêu trên, trong trường hợp này, ba bạn vẫn phải bồi thường thiệt hại, tuy nhiên giữa các bên cần có sự thỏa thuận về mức thiệt hại trong trường hợp này. Trong trường hợp người nhà nạn nhân yêu cầu mức bồi thường thiệt hại mà gia đình bạn không đủ hả năng chi trả, ba bạn có thể làm đơn khởi kiện đến Tòa án nhân dân cấp huyện, nơi người đã thiệt mạng cư trú trước đây để yêu cầu Tòa xác định về mức bồi thường trong trường hợp này.
