Đóng vai nhạc sĩ Văn Cao kể lại sự ra đời của Tiến quân ca

1. Đóng vai nhạc sĩ Văn Cao kể lại sự ra đời của Tiến quân ca hay nhất:

Có lẽ, bài hát “Tiến quân ca” hay còn được người dân Việt Nam biết đến với tên gọi thân thuộc là bài hát Quốc Ca đã quá quen thuộc và gần gũi nhưng chưa chắc mọi người đã nẵm rõ được sự ra đời của bài hát ấy như thế nào. Nhân ngày kỷ niệm Cách mạng tháng 8 thành công, tôi – Văn Cao xin được kể lại với các độc giả về hoàn cảnh sáng tác ra bài hát Tiến Quân ca.

Phải nói rằng bài hát Tiến quân ca được tôi sáng tác, cho ra đời trong một bối cảnh lịch sử hết sức đặc biệt, đó là khi đất nước sắp bước sang một thời kì mới. Bài hát Tiến quân ca là một bài hát đã đánh dấu một bước ngoặt lớn trong cuộc đời tôi – tôi đã tìm thấy lí tưởng sống. Trong cuộc sống, đã có lúc tôi tưởng rằng mình không còn ước mơ, khát vọng của tuổi trẻ. Cuộc sống chìm trong nỗi buồn và thất vọng về bản thân. Và giữa lúc tôi muốn từ bỏ tất cả: Thơ ca, hội họa, âm nhạc thì một người bạn thân của tôi xuất hiện. Anh ấy đã giúp cuộc đời tôi sang ngã rẽ khác.

Người bạn của tôi đã giới thiệu tôi với Vũ Qúy, một người anh từ lâu luôn dõi theo con đường nghệ thuật của tôi. Sau buổi nói chuyện hôm ấy với anh Vũ Quý, tôi đã tìm thấy con đường mới cho mình, con đường cách mạng. Lúc đó, thật sự tôi rất muốn, rất háo hức nhận một khẩu súng và được tham gia vào đội vũ trang. Thế nhưng anh Vũ Quý lại giao cho tôi nhiệm vụ là sáng tác nghệ thuật. Thú thật với các độc giả đang lắng nghe tôi nói, trước đây tôi cũng có những sáng tác viết về lòng yêu nước chắc các bạn cũng nghe qua như Đống Đa, Thăng Long hành ca khúc,… nhưng viết về cách mạng thì tôi chưa từng thử sức.

Tôi chưa từng được cầm súng, cũng chưa từng được gặp các chiến sĩ cách mạng trong khóa chính quân để xem họ hát như thế nào. Nhưng với tất cả lòng nhiệt huyết của tuổi trẻ, của một chàng trai yêu nước, trên căn gác nhỏ ở phố Nguyễn Thượng Hiền – Hà Nội, tôi thấy mình như được sống ở một khu rừng nào đó trên kia Việt Bắc. Và kết quả làm tôi vô cùng bất ngờ, lần đầu tiên vào ngày 17 tháng 8 ăm 1945, khi diễn ra cuộc mít tinh của công chức Hà Nội, bài hát Tiến quân ca do chính tôi sáng tác đã được hàng ngàn người hòa nhịp cất cao tiếng hát trước Quảng trường Nhà hát Lớn. Hôm đó, bài hát Tiến quân ca đã nổ như một trái bom. Nước mắt tôi trào ra. Ở cánh tay áo mọi người, những băng cờ đỏ sao vàng thay cho những băng vàng của chính phủ Trần Trọng Kim. Trong một lúc những tờ truyền đơn in bài Tiến quân ca được phát cho từng người trong hàng ngũ công chức dự mít tinh. Tôi đứng lẫn vào đám đông quần chúng trước Nhà hát Lớn. Tôi đã nghe giọng hát quen thuộc của anh Ph.D qua loa phóng thanh. Anh là người đã buông lá cờ đỏ sao vàng trên kia xuống cướp loa phóng thanh để hát. Đến với bất ngờ lần thứ hai, trong cuộc mít tinh ngày 19.8 hàng ngàn người và các em thiếu nhi cùng hát Tiến quân ca. Hàng chục ngàn giọng hát cất lên, thét lên như hét vào mặt bọn đế quốc với sự hào hùng chiến thắng của cách mạng. 

Và như vậy, bài hát Tiến quân ca đã ra đời như thế. Bài hát ra đời trong thời buổi bình minh mới của dân tộc Việt Nam. Bài hát không chỉ là niềm tự hào của riêng cá nhân tôi mà còn là niềm tự hào của cả dân tộc Việt Nam. Mỗi khi nhắc lại kỉ niệm này tôi lại bồi hồi và vô cùng xúc động.

2. Đóng vai nhạc sĩ Văn Cao kể lại sự ra đời của Tiến quân ca ngắn gọn:

Chắc hẳn, trong mỗi chúng ta không còn xa lại với tác phẩm Tiến Quân ca hay còn được gọi là Quốc ca của Việt Nam. Bài hát quá đỗi quen thuộc và gần gũi với tất cả mọi người dân Việt Nam từ già trẻ, gái trai,… Hôm nay, tôi xin được kể cho các độc giả nghe câu chuyện về sự ra đời của tác phẩm Tiến Quân ca.

Thời điểm tác phẩm Tiến Quân ca được ra đời, tôi đang là một cậu nhóc thanh niên, tuổi của nhiều ước mơ và khát vọng. Ấy vậy, so với cùng trang lứa, thời điểm đó không không có một chút khát vọng hay bất kể ước mơ gì của tuooit thanh niên. Tôi luôn buồn chán và thất vọng về cuộc đời. Đúng lúc bản thân đang cảm thấy tuyệt vọng nhất, tôi đã gặp được Vũ Quý thông qua người bạn thân Ph.D. Khi gặp Vũ Quý tôi mong muốn được tham gia chiến khu cùng các anh em cầm súng giết giặc. Nhưng có lẽ Vũ Quý theo dõi sự nghiệp sáng tác nghệ thuật của tôi nên giao cho tôi sáng tác nghệ thuật để cổ vũ tinh thần cho quân đội cách mạng thay vì cầm súng ra chiến trường.

Khi bắt tay viết bài hát Tiến quân ca, tôi chưa từng một lần được gia nhập đội vũ trang; tôi chưa được ra chiến khu và cũng chưa từng gặp chiến sĩ cách mạng trong khóa quân chính ấy. Nhưng tại căn gác nhỏ ở phố Nguyễn Thượng Hiền, tôi lại hình dung đó là chiến khu, là khu rừng nào đó trên Việt Bắc và cứ thế lời ca ra đời, con chữ tự nhiên hiện ra dưới ngòi bút. Tại căn gác nhỏ đó Ph.D đã chứng kiến sự ra đời của Tiến quân ca, và Vũ Quý là người đầu tiên biết đến bài hát này.

Bài hát Tiến quân ca ra đời được chào đón rất nồng nhiệt. Bài hát được công bố lần đầu trong ngày 17-8-1945, khi diễn ra cuộc mít tinh của công chức Hà Nội. Lần thứ hai bài hát Tiến quân ca của tôi xuất hiện là trong cuộc mít tinh vào ngày 19-8, hàng ngàn người và các em thiếu nhi cùng cất lời ca, thét lên tiếng căm thù vào mặt bọn đế quốc với sự hào hùng chiến thắng của cách mạng.

Bài hát Tiến quân ca của tôi đã ra đời như thế đấy. Sau đó, bài hát được chọn làm Quốc ca Việt Nam cho đến ngày nay. Bài hát là niềm tự hào không phải của riêng tôi mà là của cả dân tộc Việt Nam.

3. Đóng vai nhạc sĩ Văn Cao kể lại sự ra đời của Tiến quân ca ấn tượng:

“Tiến quân ca” được xem là Quốc ca của nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam kể từ năm 1946 khi Việt Nam còn là chính thể Dân Chủ Cộng Hòa. Mùa đông năm 1944, tôi gặp Vũ Quý là một cán bộ Việt minh ở ga Hàng Cỏ. Vũ Quý đề nghị tôi thoát ly hoạt động cách mạng và nhiệm vụ đầu tiên là sáng tác một bài hành khúc cho đội quân Việt Minh. Lúc đó, tôi đã viết bài hát Tiến quân ca trong nhiều ngày tại căn gác số 45 Nguyễn Thượng Hiền. Tôi có viết lại trong một ghi chép tháng 7 năm 1976 như sau: “…Tôi chỉ đang làm một bài hát. Tôi chưa được biết chiến khu, chỉ biết những con đường Phố Ga, đường Hàng Bông, đường Bờ Hồ theo thói quen tôi đi. Tôi chưa gặp các chiến sĩ cách mạng của chúng ta, trong khóa quân chính đầu tiên ấy, và biết họ hát như thế nào. Ở đây đang nghĩ cách viết một bài hát thật giản dị cho họ có thể hát được…”.

Khi bài hát viết xong, tôi đã gặp và hát cho Vũ Quý nghe. Vũ Quý rất hài lòng, giao cho tôi tự tay viết bài hát lên đá in. Và lần đầu tiên Tiến quân ca được in trên trang văn nghệ của báo Độc Lập tháng 11 năm 1944 bằng bản in đá do chính Văn Cao viết. Nguyễn Đình Thi khi nghe Văn Cao hát bài hát này, đã vô cùng xúc động và đề nghị mỗi người viết một bài hát nữa về mặt trận Việt Minh. Sau đó Nguyễn Đình Thi viết được bài Diệt phát xít, tôi viết thêm bài Chiến sĩ Việt Nam, cả hai bài hát này đều phổ biến rộng rãi trong công chúng.

Ngày 13 tháng 8 năm 1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chính thức duyệt Tiến quân ca làm quốc ca của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Ngày 17 tháng 8 năm 1945, trong cuộc mít tinh của nhân dân Hà Nội trước Nhà hát lớn, bài Tiến quân ca đã được cất lên. Cũng tại quảng trường Nhà hát lớn, ngày 19 tháng 8 năm 1945, trong cuộc mít tinh lớn, dàn đồng ca của Đội Thiếu niên Tiền phong đã hát bài Tiến quân ca chào lá cờ đỏ sao vàng.

Ngày 2 tháng 9 năm 1945, Tiến quân ca chính thức được cử hành trong ngày Tuyên ngôn độc lập tại Quảng trường Ba Đình bởi Ban nhạc Giải phóng quân do Đinh Ngọc Liên chỉ huy. Trước ngày biểu diễn, nhạc sĩ Đinh Ngọc Liên và nhạc sĩ Nguyễn Hữu Hiếu đã bàn với tôi thống nhất sửa hai chữ trong Tiến quân ca, cụ thể là rút ngắn độ dài của nốt rê đầu tiên ở chữ “Đoàn” và nốt mi ở giữa chữ “xác” làm cho bản nhạc khoẻ khoắn hơn.

Năm 1946, Quốc hội khóa I đã quyết định chọn Tiến quân ca làm quốc ca. Trong bản Hiến pháp đầu tiên của nước Việt Nam, tại điều 3 ghi rõ: “Quốc ca là bài Tiến quân ca”. Năm 1955, kỳ họp thứ 5 Quốc hội khoá I đã quyết định mời tác giả tham gia sửa một số chỗ về phần lời của quốc ca.

Cho đến nay, bài hát có sửa đổi đôi ba chữ (Đoàn quân Việt Minh đi- bản gốc thành Đoàn quân Việt Nam đi như hiện nay) nhưng cơ bản vẫn là bài Tiến quân ca đã được Quốc hội khoá 1 thông qua là Quốc ca. Bài Quốc ca cùng với lá Quốc kỳ, cờ đỏ sao vàng, là biểu tượng đẹp và khó phai mờ đối với người Việt Nam.