Cháy lan sang những nhà khác có phải bồi thường không?

1. Cháy lan sang những nhà khác có phải bồi thường không? 

Thời gian gần đây, tình hình cháy nổ diễn ra vô cùng phổ biến và để lại hậu quả vô cùng nghiêm trọng đến người và tài sản. Với những vụ cháy có mức độ nghiêm trọng thì không chỉ gây tổn hại đối với những tài sản của các ngôi nhà bị cháy nổ mà còn lan ra gây ảnh hưởng đến những ngôi nhà bên cạnh. Điều này càng làm cho người dân trở nên lo ngại hơn với công tác phòng cháy chữa cháy tại các khu vực dân cư đông đúc hoặc những nơi được tổ chức làm cơ sở kinh doanh trên thực tế.  Hiện nay, theo quy định của Luật phòng cháy chữa cháy thì cháy được hiểu là trường hợp xảy ra cháy không kiểm soát được về tốc độ, cũng như mức độ thiệt hại của sự kiện này. Khi xảy ra việc cháy dẫn đến thiệt hại về người tài sản và cũng ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường sống của con người. Những chất nguy hiểm về cháy nổ được xác định bao gồm những chất lỏng, chất khí, chất rắn hoặc bao gồm cả hàng hóa vật tư dễ xảy ra cháy nổ.

Đối với trường hợp cháy nhà nhưng bị lan sang nhà hàng xóm nếu xảy ra thiệt hại về tài sản thì trách nhiệm bồi thường do chất cháy gây ra bắt buộc sẽ phải được thực hiện. Để có thể yêu cầu bồi thường thiệt hại đối với việc cháy nhà lan sang nhà hàng xóm thì phải tìm được rõ nguyên nhân, liệu có liên quan đến chất nổ, chất cháy hoặc chất độc, chất phóng xạ hoặc bất kỳ những nguồn nguy hiểm cao độ nào khác hay không. Pháp luật dân sự đã quy định về những trường hợp bồi thường thiệt hại do nguồn nguy hiểm cao độ gây ra được thể hiện cụ thể tại Điều 601 Bộ luật Dân sự 2015 cụ thể với những nội dung: 

– Nguồn nguy hiểm cao độ được xác định bao gồm các phương tiện giao thông vận tải cơ giới hoặc hệ thống tải điện nhà máy công nghiệp đang trong quá trình hoạt động, những vũ khí nguy hiểm hoặc chất nổ, chất cháy, chất độc, chất phóng xạ tồn tại trên thực tế, ngoài ra liên quan đến nguồn nguy hiểm cao độ khác mà đã được pháp luật quy định. Chủ sở hữu nguồn nguy hiểm cao độ và có trách nhiệm trong việc vận hành, sử dụng, cũng như bảo quản, trông giữ, vận chuyển nguồn nguy hiểm cao độ mà pháp luật đã quy định;

 – Cũng trong quy định tại điều này thì chủ sở hữu nguồn nguy hiểm cao độ có trách nhiệm bồi thường thiệt hại do nguồn nguy hiểm cao độ gây ra; xét đến trường hợp chủ sở hữu đã chuyển giao cho người khác chiếm giữ, sử dụng thì cá nhân người đang chiếm hữu, sử dụng phải sẽ phải bồi thường, trừ trường hợp có thỏa thuận khác giữa chủ sở hữu đối với người đang chiếm hữu hoặc sử dụng;

– Liên quan đến yếu tố lỗi trong việc bồi thường thiệt hại đối với một nguy hiểm cao độ thì chủ sở hữu, người chiếm hữu sử dụng nguồn nguy hiểm cao độ vẫn phải có trách nhiệm bồi thường thiệt hại kể cả khi không có lỗi trừ những trường hợp dưới đây: 

+ Thứ nhất, nếu xác định được lỗi của người bị thiệt hại là lỗi cố ý gây ra vấn đề trên thì sẽ không phải chịu trách nhiệm bồi thường;

+ Thứ hai, khi thiệt hại xảy ra trong trường hợp bất khả kháng hoặc những tình thế cấp thiết, trừ trường hợp pháp luật quy định khác; 

– Trong quá trình xem xét của cơ quan có thẩm quyền nếu nhận thấy nguồn nguy hiểm cao độ bị chiếm hữu, sử dụng trái pháp luật thì người đang chiếm hữu, sử dụng nguồn nguy hiểm cao độ trái pháp luật sẽ phải chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại đối với những cá nhân tổ chức bị thiệt hại. Khi chủ sở hữu, người chiếm hữu, sử dụng nguồn nguy hiểm cao độ có lỗi trong việc để nguồn nguy hiểm cao độ bị chiếm hữu, sử dụng trái pháp luật thì không thể tránh khỏi việc liên đới bồi thường thiệt hại.

Với quy định nêu trên trường hợp cháy nhà dẫn đến việc lan đám cháy sang nhà hàng xóm mà gây thiệt hại đến tài sản của người khác thì chủ nhà sẽ phải chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại, trừ hai trường hợp đó là thiệt hại xảy ra hoàn toàn do lỗi cố ý của người bị thiệt hại hoặc thiệt hại xảy ra trong những trường hợp bất khả kháng hoặc tình thế cấp thiết từ trường hợp pháp luật có quy định khác.

2. Nguyên tắc thực hiện việc bồi thường thiệt hại khi cháy lan sang nhà khác:

Bồi thường thiệt hại đối với trường hợp cháy lan sang những nhà khác là nằm trong trường hợp bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng. Chính vì vậy, để đảm bảo sự công bằng đối với các cá nhân, tổ chức liên quan đến việc bồi thường thiệt hại thì tại Điều 585 Bộ luật Dân sự năm 2015 đã quy định về nguyên tắc cần phải tuân thủ như sau:

– Khi xảy ra sự kiện cháy nổ thì thiệt hại thực tế phải được tiến hành bồi thường toàn bộ và kịp thời. Các bên có thể tự thỏa thuận được với nhau liên quan đến mức bồi thường, hình thức bồi thường hoặc có thể sử dụng tiền, hiện vật hoặc thực hiện một số công việc khác để bù trừ trách nhiệm trong việc bồi thường. Hiện nay phương thức bồi thường được áp dụng đối với các cá nhân, tổ chức có thể là một lần hoặc nhiều lần, trừ trường hợp  pháp luật có quy định khác;

– Căn cứ vào yếu tố lỗi thì người phải chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại có thể sẽ được giảm mức bồi thường nếu không có lỗi hoặc lỗi vô ý và thiệt hại quá lớn so với khả năng kinh tế của mình;

 – Mức bồi thường cũng phải được xem xét sao cho phù hợp với thực tế, còn trong trường hợp nếu mức bồi thường không còn phù hợp với thực tế nữa thì bên bị thiệt hại hoặc bên gây thiệt hại có thể yêu cầu tòa án ở cơ quan nhà nước có thẩm quyền tiến hành thay đổi mức bồi thường;

– Đối với trường hợp khi bên bị thiệt hại có lỗi cho người gây thiệt hại thì sẽ không được bồi thường và thiệt hại do lỗi của mình tác động gây nên tình trạng này;

– Nếu phát hiện ra việc cháy nổ và sự kiện này có thể gây ảnh hưởng trực tiếp đến tài sản của mình nhưng đây có quyền và lợi ích bị xâm phạm lại không áp dụng các biện pháp cần thiết hợp lý để ngăn chặn hạn chế thiệt hại cho chính mình thì sẽ không được bồi thường.

3. Quy định mức bồi thường thiệt hại trong việc cháy lan sang những nhà khác: 

– Như đã biết, việc bồi thường thiệt hại đối với trường hợp cháy nhà lan sang nhà hàng xóm phải được tiến hành một cách kịp thời và diễn ra toàn bộ. Nguyên tắc này được đặt ra để đảm bảo cho việc ngăn chặn hạn chế và khắc phục thiệt hại gây ra đối với việc cháy nổ. Các bên có thể dựa vào thiệt hại trên thực tế tiến hành thỏa thuận và thống nhất mức bồi thường thiệt hại. Theo pháp luật dân sự thì các bên sẽ phải bồi thường về tài sản cũng như về sức khỏe hoặc tính mạng nếu có thiệt hại xảy ra. Hiện nay đối với thiệt hại về tài sản thì cần phải bồi thường bao gồm các vấn đề sau:

+ Thứ nhất, liên quan đến tài sản bị mất hoặc bị hủy hoại hư hỏng do việc cháy nổ diễn ra;

+ Thứ hai, liên quan đến lợi ích gắn liền với việc sử dụng khai thác tài sản bị mất hoặc bị giảm sút;

+ Thứ ba, để có thể khắc phục hạn chế hoặc ngăn chặn những thiệt hại xảy ra do cháy thì cần chi trả một khoản chi phí hợp lý hiện thành hoạt động này; 

+ Thứ tư, đối với các thiệt hại khác sau đó quy định thì cá nhân cũng phải chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại về tài sản.

– Trong trường hợp xác định nếu có thiệt hại về sức khỏe của con người thì cần chi phí như sau:

+ Liên quan đến việc cứu chữa, bồi dưỡng, phục hồi sức khỏe cho các cá nhân bị ảnh hưởng do cháy hoặc những chức năng bị mất, giảm sút của người bị thiệt hại thì cá nhân, tổ chức có trách nhiệm bồi thường phải chi trả những chi phí hợp lý cho vấn đề này;

+ Nếu người bị thiệt hại ảnh hưởng nghiêm trọng đến thu nhập thực tế có thể là bị mất hoàn toàn hoặc bị giảm sút thì khi tiến hành bồi thường thiệt hại về sức khỏe cũng phải kể đến những nguồn thu nhập này;

+ Trường hợp người bị thiệt hại ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe mà cần người chăm sóc trong thời gian điều trị thì những chi phí hợp lý và mức thu nhập thực tế bị mất của người chăm sóc người bị thiệt hại cũng nằm trong danh sách yêu cầu bồi thường;

+ Bên cạnh đó, những thiệt hại khác do luật quy định cũng phải tuân thủ. 

– Hiện nay, mức độ thiệt hại về tính mạng của con người là nghiêm trọng nhất đối với trường hợp xảy ra cháy nổ. Tính mạng của con người nếu bị xâm phạm thì sẽ phải thực hiện việc bồi thường theo đúng quy định như chi phí hợp lý cho quá trình mai táng cá nhân này; với những người bị thiệt hại có nghĩa vụ cấp dưỡng đối với các cá nhân khác thì tiền cấp dưỡng cho những đối tượng này cũng phải được chi trả hỗ trợ; ngoài ra, còn kể đến những thiệt hại khác do luật quy định.

Văn bản pháp luật được sử dụng:

Bộ luật Dân sự năm 2015.