Bảo vệ quyền lợi của người thứ ba ngay tình khi giao dịch dân sự vô hiệu

Trong quy định của một giao dịch dân sự thông thường thì sẽ được xác định theo hai chủ thể giao dịch. Nhưng đối với những giao dịch dân sự có sự xuất hiện của người thứ ba dù là ngay tình hay không ngay tình thì giao dịch dân sự này đều dược xác định là vô hiệu. Bởi vì, người thứ ba trong giao dịch này hay trước đó được biết đến là người đại diện mà vượt quá phần việc mà được giao đại diện  thì sẽ trở thành người thứ ba trong giao dịch dân sự vô hiệu. Vậy pháp luật dân sự hiện hành quy định như thế nào trong việc bảo vệ quyền lợi của người thứ ba ngay tình khi giao dịch dân sự vô hiệu. Hãy cùng Luật Dương Gia tìm hiểu về nội dung này trong bài viết chi tiết dưới đây:

Tư vấn pháp luật trực tuyến miễn phí qua tổng đài: 1900.6568

Cơ sở pháp lý:

– Bộ luật Dăn sự năm 2015.

1. Giao dịch dân sự vô hiệu là gì?

Căn cứ để biết về giao dịch dân sự vô hiệu thì trước tiên chúng ta cần tìm hiểu về quy định của giao dịch dân sự là gì? Bởi vậy, theo quy định tại điều 116 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về giao dịch dân sự là: “Giao dịch dân sự là hợp đồng hoặc hành vi pháp lý đơn phương làm phát sinh, thay đổi hoặc chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự”. Từ quy định về giao dịch dân sự tại điều luật này có thể xác định kết quả của việc xác lập giao dịch dân sự là làm phát sinh, thay đổi hoặc chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự của chủ thể trong quan hệ pháp luật dân sự. Do đó, thì giao dịch dân sự còn được biết đến như là một sự kiện pháp lí làm phát sinh hậu quả pháp lí. Tuỳ từng giao dịch cụ thể mà làm phát sinh, thay đổi, chấm dứt quan hệ pháp luật dân sự.

Không những thế mà hành vi có ý thức của chủ thể nhằm đạt được mục đích nhất định được xác định là một gia dịch, cho nên giao dịch dân sự là hành vi mang tính ý chí của chủ thể tham gia giao dịch, với những mục đích và động cơ nhất định. Do vậy, cá thể xác định giao dịch dân sự vô hiệu khi không có một trong các điều kiện quy định tại Điều 117 Bộ luật Dân sự 2015, với các điều kiện cụ thể:

Một là, Chủ thể có năng lực pháp luật dân sự, năng lực hành vi dân sự phù hợp với giao dịch dân sự được xác lập;

Hai là, Chủ thể tham gia giao dịch dân sự hoàn toàn tự nguyện;

Ba là, Mục đích và nội dung của giao dịch dân sự không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội.

Bốn là, Hình thức của giao dịch dân sự là điều kiện có hiệu lực của giao dịch dân sự trong trường hợp luật có quy định.

Cuối cũng là  các trường hợp khác do Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định.

Như vậy, những quy định về điều kiện của giao dịch dân sự vô hiệu được nêu ở trên giúp chúng ta hiểu biết thêm về giao dịch dân sự vộ hiệu có ‎ý nghĩa vô cùng quan trọng trong việc thiết lập trật tự kỷ cương xã hội, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của cá nhân, pháp nhân và nhà nước; bảo đảm an toàn pháp l‎ý cho các chủ thể trong giao lưu dân sự.

2. Người thứ ba ngay tình được quy định như thế nào?

Các quy định về bảo vệ người thứ ba ngay tình đã được đề cập trong quy định của pháp luật Dân sự của Việt Nam từ Bộ luật Dân sự năm 1995, Bộ luật Dân sự năm 2005 và Bộ luật Dân sự hiện hành năm 2015. Tuy nhiên, cả ba Bộ luật này đều chưa ra được khái niệm thế nào là người thứ ba ngay tình. Theo Điều 180 Bộ luật Dân sự năm 2015, quy định về chiếm hữu ngay tình là “việc chiếm hữu mà người chiếm hữu có căn cứ để tin rằng mình có quyền đối với tài sản đang chiếm hữu”. Tại Điều 181 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định chiếm hữu không ngay tình là “việc chiếm hữu mà người chiếm hữu biết hoặc phải biết rằng mình không có quyền đối với tài sản đang chiếm hữu”.

Theo từ điển giải thích thuật ngữ luật học thì: “Người thứ ba ngay tình khi tham gia giao dịch dân sự vô hiệu là người được chuyển giao tài sản thông qua giao dịch mà họ không biết, không buộc phải biết tài sản đó do người chuyển giao cho họ thu được từ một giao dịch dân sự vô hiệu”.

Như vậy, có thể hiểu người thứ ba ngay tình trong pháp luật dân sự là người chiếm hữu tài sản nhưng không biết hoặc không thể biết rằng việc chiếm hữu tài sản của bản thân là không có bất kỳ căn cứ pháp luật. Họ không biết rằng họ đang thực hiện giao dịch với một người không có quyền định đoạt đối với tài sản đang được giao dịch. Có thể thấy người ngay tình hoàn toàn không có lỗi khi tham gia vào giao dịch. Vì vậy, pháp luật dân sự hiện hành đã đưa ra biện pháp để bảo vệ quyền lợi của người thứ ba ngay tình trong quá trình thực hiện giao dịch dân sự, trong trường hợp giao dịch dân sự dẫn đến vô hiệu không do lỗi của người thứ ba.

3. Bảo vệ quyền lợi của người thứ ba ngay tình khi giao dịch dân sự vô hiệu

Trên cơ sở quy định của pháp luật Dân sự vó nhắc đến việc bảo đảm quyền lợi chính đáng của người thứ ba ngay tình và sự ổn định trong các giao dịch dân sự của xã hội hiện nay, các quy định của pháp luật Việt Nam về bảo vệ người thứ ba ngay tình sửa đổi theo hướng ngày càng hoàn thiện hơn. Dựa theo đó, như quy định tại Điều 133 Bộ luật Dân sự năm 2015, người thứ ba ngay tình khi giao dịch dân sự vô hiệu được bảo vệ trong các trường hợp sau: “Điều 133. Bảo vệ quyền lợi của người thứ ba ngay tình khi giao dịch dân sự vô hiệu

1. Trường hợp giao dịch dân sự vô hiệu nhưng đối tượng của giao dịch là tài sản không phải đăng ký đã được chuyển giao cho người thứ ba ngay tình thì giao dịch được xác lập, thực hiện với người thứ ba vẫn có hiệu lực, trừ trường hợp quy định tại Điều 167 của Bộ luật này.

2. Trường hợp giao dịch dân sự vô hiệu nhưng tài sản đã được đăng ký tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền, sau đó được chuyển giao bằng một giao dịch khác cho người thứ ba ngay tình và người này căn cứ vào việc đăng ký đó mà xác lập, thực hiện giao dịch thì giao dịch đó không bị vô hiệu.