Kinh tế xã hội các nước Mĩ La tinh sau Thế chiến lần thứ hai

1. Kinh tế xã hội các nước Mĩ La tinh sau Thế chiến lần thứ hai:

Sau Thế chiến II, khu vực Mĩ Latinh đã trải qua nhiều biến đổi kinh tế xã hội quan trọng, ảnh hưởng đến phạm vi rộng lớn của cuộc sống và phát triển của các quốc gia trong khu vực. Những thay đổi này đã thể hiện sự phức tạp của tình hình kinh tế xã hội và những nỗ lực của các nước để phát triển và thúc đẩy sự cải thiện trong các lĩnh vực quan trọng.

– Kinh tế: Sau Thế chiến II, nhiều quốc gia Mĩ Latinh đã tập trung vào việc thúc đẩy phát triển kinh tế và công nghiệp hóa. Các chương trình công nghiệp hóa và hiện đại hóa nông nghiệp đã được triển khai để nâng cao năng suất và mang lại nguồn thu nhập ổn định cho dân cư. Nhiều quốc gia đã mở cửa cửa hàng và thúc đẩy thương mại quốc tế để hấp dẫn vốn đầu tư nước ngoài. Tuy nhiên, những biến đổi kinh tế này thường không đồng đều và gặp phải những thách thức về phân phối tài nguyên và thu nhập.

– Xã hội và văn hóa: Sự phát triển kinh tế cùng với các chính sách xã hội đã góp phần cải thiện điều kiện sống cho một phần dân cư ở Mĩ Latinh. Nhiều quốc gia đã tập trung vào việc nâng cao giáo dục và chăm sóc sức khỏe, giúp cải thiện chất lượng cuộc sống và tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển nhân lực. Tuy nhiên, vẫn còn tồn tại sự không bình đẳng xã hội và sự chênh lệch về thu nhập trong các quốc gia.

– Chính trị và ổn định: Sau Thế chiến II, một số quốc gia Mĩ Latinh đã chứng kiến sự biến đổi trong chính trị và hình thành các chế độ dân chủ. Tuy nhiên, cũng có những cuộc cách mạng và xung đột chính trị trong quá trình tìm kiếm sự ổn định và quyền lực. Các cuộc cách mạng xã hội và chính trị đã tác động lớn đến hình thức quản lý chính trị và tạo ra những thay đổi cấu trúc trong xã hội.

– Mối quan hệ quốc tế: Sau Thế chiến II, nhiều quốc gia Mĩ Latinh đã tìm kiếm cách thiết lập và duy trì mối quan hệ quốc tế đa dạng. Họ đã ký kết các hiệp ước thương mại và hợp tác kinh tế với các quốc gia khác trên thế giới, trong đó có Mĩ, châu Âu và các nước châu Á. Những mối quan hệ này đã ảnh hưởng đến việc đảm bảo nguồn tài trợ, vốn đầu tư và thúc đẩy sự phát triển kinh tế xã hội.

Tóm lại, giai đoạn sau Thế chiến II đã tạo ra sự biến đổi mạnh mẽ trong kinh tế xã hội của các nước Mĩ Latinh. Những biến đổi này bao gồm sự phát triển kinh tế, cải thiện điều kiện sống và môi trường xã hội, cùng với các thách thức về chính trị và ổn định. Quá trình này tiếp tục diễn ra và có sự ảnh hưởng lớn đến tương lai của khu vực này.

2. Những thành tựu và khó khăn ở các nước Mỹ Latinh sau Thế chiến 2:

2.1. Thành tựu:

Về kinh tế:

– Một số nước Mĩ Latinh trở thành nước công nghiệp mới.

– Trong những năm 50-70, tỉ lệ tăng trưởng kinh tế bình quân của các nước Mĩ Latinh là 5,5%. GDP năm 1960 là 69,4 tỉ USD; đến năm 1979, con số này tăng lên 599,3 tỉ USD…

Bước sang thập kỉ 90, nền kinh tế Mĩ-Latinh có chuyển biến tích cực hơn như tỉ lệ lạm phát được hạ xuống, đầu tư nước ngoài vào Mĩ-Latinh gia tăng (trên 70 tỉ USD năm 1994), đứng hàng đằng sau Đông Á.

 Đặc biệt, đối với Cuba, nước này đã xây dựng được một nền công nghiệp với cơ cấu ngành hợp lý và nền nông nghiệp với sản phẩm đa dạng.

Về xã hội: Các nước đều tiến hành khôi phục độc lập, giành chủ quyền dân tộc, phát triển đất nước.

2.2. Khó khăn:

– Sự suy thoái nặng nề về kinh tế, lạm phát tăng, khủng hoảng trầm trọng, nợ nước ngoài chồng chất, dẫn đến nhiều biến động về chính trị.

– Trong thập kỉ 80, nhiều nước Mĩ-Latinh lâm vào tình trạng suy thoái kinh tế, lạm phát tăng nhanh, chính trị mất ổn định, tốc độ tăng trưởng giảm sút (1986 là 0,3%, 1989 là 0,5%). Nợ nước ngoài lên tới 410 tỉ USD (1989).

– Mâu thuẫn xã hội là vấn đề nổi cộm.

3. Chính sách bành trướng của Mĩ đối với khu vực Mĩ Latinh:

Chính sách bành trướng của Hoa Kỳ đối với khu vực Mĩ Latinh (hay còn gọi là Châu Mỹ Latinh) trong thế kỷ 19 và 20 đã đóng vai trò quan trọng trong việc xác định mối quan hệ và tương tác giữa hai khu vực này. Những chiến lược và hành động của Mĩ trong khu vực này thường có mục tiêu thúc đẩy lợi ích quốc gia và mở rộng sự ảnh hưởng của nước này tại Châu Mỹ Latinh.

Trong thế kỷ 19, Mĩ đã thực hiện Chính sách Monroe (Monroe Doctrine) năm 1823, tuyên bố rằng Châu Mỹ Latinh không phù hợp cho sự can thiệp của châu Âu và bất kỳ việc mở rộng thuộc địa mới nào từ phía châu Âu sẽ bị xem là vi phạm. Mục tiêu của Chính sách Monroe là đảm bảo an ninh và ổn định cho Mĩ Latinh và đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho Mĩ mở rộng ảnh hưởng trong khu vực.

Trong thập kỷ tiếp theo, Mĩ đã thực hiện nhiều hành động để kiểm soát và can thiệp vào chính trị các quốc gia ở Mĩ Latinh. Ví dụ, Chính sách Đại dương-Xích đạo (Big Stick Policy) của tổng thống Theodore Roosevelt thể hiện tư duy “cưỡi gậy to”, tức sẵn sàng sử dụng quân sự để bảo vệ lợi ích của Mĩ trong khu vực. Qua việc thúc đẩy mô hình quốc gia phát triển, Mĩ đã cố gắng kiểm soát các chính trị ổn định và bảo vệ lợi ích kinh tế trong khu vực.

Trong giai đoạn Chiến tranh Lạnh, Mĩ cũng can thiệp vào nhiều quốc gia ở Mĩ Latinh để ngăn chặn sự lan rộng của chủ nghĩa xã hội và chống lại sự ảnh hưởng của Liên Xô. Chính sách hỗ trợ (Truman Doctrine) và Chính sách không can thiệp (Eisenhower Doctrine) đã được áp dụng để duy trì sự ổn định và đảm bảo rằng các nước trong khu vực không bị chi phối bởi các thế lực ngoại bang.

Tuy nhiên, chính sách bành trướng của Mĩ đối với Mĩ Latinh cũng đã gặp phải sự phản đối và tranh cãi. Nhiều người cho rằng Mĩ đã can thiệp mạnh mẽ và áp đặt ý muốn của mình lên các quốc gia trong khu vực, gây ra sự xáo trộn chính trị và xã hội. Những hành động như việc ủng hộ các chế độ quân sự độc tài và can thiệp vào chính trị nội bộ của các nước đã tạo ra mối quan hệ phức tạp giữa Mĩ và Mĩ Latinh.

Tóm lại, chính sách bành trướng của Mĩ đối với khu vực Mĩ Latinh đã ảnh hưởng đáng kể đến mối quan hệ và tình hình chính trị trong khu vực. Những chiến lược và hành động này thể hiện sự nỗ lực của Mĩ để bảo vệ lợi ích quốc gia và mở rộng tầm ảnh hưởng trong một khu vực có sự quan tâm lớn đối với các vấn đề chính trị và kinh tế.

4. Tác động của chính sách bành trướng ở Mĩ đến Mĩ Latinh:

Chính sách bành trướng của Hoa Kỳ đối với khu vực Mĩ Latinh đã tạo ra tác động đa chiều và đặc biệt đối với các quốc gia trong khu vực. Những tác động này không chỉ ảnh hưởng đến mặt chính trị mà còn gây ra những thay đổi xã hội, kinh tế và văn hóa trong suốt một thời kỳ dài. Dưới đây là một số khía cạnh về tác động của chính sách bành trướng của Mĩ đối với Mĩ Latinh:

–  Ảnh hưởng chính trị: Chính sách bành trướng của Mĩ đã gây ra sự can thiệp mạnh mẽ vào chính trị nội bộ của nhiều quốc gia Mĩ Latinh. Việc ủng hộ các chế độ quân sự độc tài và can thiệp vào các cuộc bầu cử đã tạo ra sự bất ổn chính trị và dấy lên sự phản đối từ phía dân cư. Nhiều quốc gia phải đối mặt với các cuộc xung đột và cuộc cách mạng do sự can thiệp của Mĩ.

– Kinh tế và phát triển: Chính sách bành trướng của Mĩ đã có tác động đối với kinh tế của nhiều quốc gia Mĩ Latinh. Mĩ đã thúc đẩy mô hình phát triển kinh tế theo hướng tự do thị trường và quyền tư duy kinh doanh. Tuy nhiên, việc áp đặt các biện pháp kinh tế và thương mại cũng đã tạo ra sự không cân đối và thậm chí là tình trạng nợ nước đối với Mĩ.

– Xã hội và văn hóa: Chính sách bành trướng đã có tác động lớn đến xã hội và văn hóa của Mĩ Latinh. Sự can thiệp và ủng hộ cho các chế độ quân sự đôi khi đã dẫn đến việc vi phạm quyền con người và tự do ngôn luận. Điều này đã tạo ra sự bất mãn và phản kháng từ phía dân cư, và cũng đã tác động đến bản sắc văn hóa và giá trị của các quốc gia.

– Tình hình an ninh: Một số chính sách bành trướng đã dẫn đến sự xung đột và bất ổn trong khu vực Mĩ Latinh. Việc can thiệp quân sự và sự ủng hộ cho các chế độ quân sự đôi khi đã dẫn đến các cuộc xung đột biên giới và xung đột nội bộ, ảnh hưởng đến an ninh và ổn định của khu vực.

Trong tổng hợp, chính sách bành trướng của Mĩ đối với Mĩ Latinh đã tạo ra những tác động đa chiều và phức tạp. Mặc dù có những tác động tích cực như việc thúc đẩy phát triển kinh tế và hợp tác quốc tế, nhưng cũng có những tác động tiêu cực như sự can thiệp mạnh mẽ vào chính trị và xã hội của các quốc gia trong khu vực. Điều này đã góp phần định hình bức tranh phức tạp về mối quan hệ giữa Mĩ và Mĩ Latinh trong suốt thời kỳ lịch sử này.

5. Phong trào đấu tranh giành độc lập ở các nước Mỹ Latinh:

Sau Chiến tranh thế giới thứ hai, với ưu thế về kinh tế và quân sự, Mĩ đã tìm mọi cách để biến khu vực Mĩ La-tinh thành “sân sau” của mình và dựng lên các chế độ độc tài thân Mĩ. Không cam chịu cảnh áp bức, cuộc đấu trnah chống chế độ độc tài của nhân dân các nước Mĩ La-tinh lại bùng nổ và phát triển.

– Cách mạng Cu-ba thành công năm 1959 đánh dấu bước phát triển mới của phong tròa giải phóng dân tộc, từ đầu những năm 80 của thế kỉ XX, cao trào đấu tranh bùng nổ mạnh mẽ, đấu tranh vũ trang diễn ra ở nhiều nước, Mĩ La-tinh trở thành “Đại lục núi lửa”. Các chính quyền độc tài phản động ở nhiểu nước bị lật đổ, các chính phủ dân tộc dân chủ được thành lập. Trong đó nổi bật là các sự kiện ở Chi-lê và Ni-ca-ra-goa.

– Trong công cuộc xây dựng và phát triển đất nước, các nước Mĩ La-tinh đã thu được những thành tựu quan trong: củng cố độc lập chủ quyền, dân chủ hóa sinh hoạt chính trị, tiến hành cải cách kinh tế, thành lập các tổ chức liên minh khu vực về hợp tác và phát triển kinh tế.