Hịch tướng sĩ là một áng văn chính luận xuất sắc nhằm kêu gọi khích lệ cũng như cổ động tinh thần yêu nước làm tự tôn dân tộc của các tướng sĩ và binh sĩ. Cùng Luật Dương Gia soạn bài Hịch tướng sĩ của Trần Quốc Tuấn - Ngữ văn 8 qua những chia sẻ sau nhé.
Mục lục bài viết
1. Tóm tắt tác phẩm:
Trước tình hình quân địch hung tàn Trần Quốc Tuấn đã viết bài hình nhằm động viên các tướng sĩ kiên cường đứng lên chống giặc ngoại xâm. Mở đầu bài thịt Trần Quốc Tuấn đã nêu lên những tấm gương trung thần nghĩa sĩ được sử sách nước nhà ghi lại. Không những vậy Trần Quốc Tuấn còn chỉ rõ tội ác của quân giặc, tố cáo sự hống hách và bày tỏ nỗi căm phẫn, hận thù khi chưa xóa sổ chúng ra khỏi bờ cõi nước nhà.Không dừng lại ở đó Trần Quốc Tuấn còn nêu lên mối ân tình giữa chủ soái và các tướng sĩ. Chưa dừng lại ở đó ngày còn phân tích phải trái đúng sai định hướng cho hàng ngũ quân sĩ và khẳng định những hành động mà các chiến sĩ nên làm.
2. Trước khi đọc:
Câu hỏi (trang 92 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 – Chân trời sáng tạo):
Bạn hãy sưu tầm tư liệu, hình ảnh, phim tài liệu, giai thoại,… để chia sẻ với các thành viên trong lớp về chủ đề:
Câu 1: Hào khí Đông A của quân dân nhà Trần trong ba lần kháng chiến chống quân xâm lược Mông – Nguyên.
Hào khí Đông A của quân dân nhà Trần trong ba lần kháng chiến chống quân Mông Nguyên được thể hiện qua những chi tiết sau:
Hào khí Đông A chính là sự kết tinh của những lòng yêu nước và tinh thần anh dũng của người dân thời Trần.
Câu 2: Tài và đức của Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn
Tài và đức của Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn được thể hiện rõ rệt Qua ba lần đánh tan quân Nguyên Mông. Tài và đức của Trần Quốc Tuấn còn thể hiện rõ qua sự phụng sự hết lòng với bốn đời vua Trần là Thái Tông, Thánh Tông, Nhân Tông và Anh Tông. Ngoài ra Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn còn là một người rất mưu trí và tài giỏi đưa ra những chiến lược đánh tan quân xâm lược một cách thành công mỹ mãn.
3. Đọc chi tiết văn bản:
a. Những điểm chung của các nhân vật lịch sử được nêu ở phần 1 là gì?
Tao có thể thấy những nhân vật lịch sử được nêu ở phần 1 có một điểm chung đó chính là trung với chủ với đất nước không ngại hy sinh thân mình và quyết không đầu hàng trước sức mạnh của quân thù.
Điểm chung lớn nhất của những nhân vật lịch sử đó chính là tinh thần quyết tâm chiến đấu và chiến thắng, giành lại độc lập cho dân tộc Việt Nam.
b. Tác giả đã sử dụng những từ ngữ hình ảnh câu văn nào để bày tỏ tình cảm của bản thân đối với đất nước được thể hiện trong phần 2.
Tác giả đã bày tỏ tình cảm của bản thân qua những chi tiết sau:
Khi nói về già xâm lược thì Trần Quốc Tuấn sử dụng những từ ngữ với một thái độ khinh thường và căm thù : “lưỡi cú diều”, “thân dê chó”.
Đồng thời tác giả còn sử dụng câu văn so sánh thể hiện sự canh cánh lo lắng về đất nước Trước sức mạnh hung tàn của quân giặc: “Thật khác nào như đem thịt mà nuôi hổ đói, sao cho khỏi để tai vạ về sau!”
c. Giọng điệu ở phần 3 là người trên nói với kẻ dưới hay là lời người đồng cảnh ngộ?
Giọng điệu ở phần 3 của Trần Quốc Tuấn vừa là lời của người trên nói với cả dưới cũng vừa là lời của những người Đồng cảnh ngộ tâm sự với nhau.
4. Trả lời câu hỏi sau khi đọc:
Câu 1:
| Luận điểm | Lí lẽ và bằng chứng cụ thể |
| Tết Trung Thành nghĩa sĩ được ghi trong sử sách nước ngoài đều là những tấm gương vượt lên các tầm thường, không chỉ hết lòng phò tá quân vương mà còn ra sức bảo vệ đất nước bảo vệ bờ cõi Việt Nam | Những tấm gương trung thần nghĩa sĩ: Kỷ Tín, Do Vu, Dự Nhượng, Kính Đức, Cảo Khanh, Vương Công Kiên, Nguyễn Văn Lập, Cốt Đãi Ngột Lang, Xích Tu Tư. |
| Để bảo vệ được lãnh thổ Việt Nam chúng ta cần phải đánh bại quân giặc và trừ tay vạ về sau | Trần Quốc Tuấn đã vạch rõ ngược ngạo, tàn ác và tham lam của quân giặc. |
| Cần phải nhìn chủ nhục để biết lo, thấy nước nhục để biết nghĩ. Để biết chăm lo luyện binh, không quản ngày đêm khổ luyện để đánh tan quân giặc. | Trần Quốc Tuấn đã chỉ rõ ra là những thú vui tiêu khiển và sự giàu có cũng không thể nào chống lại quân giặc. Nếu để nước nhục thì sẽ chịu tiếng xấu muôn đời về sau. Để có thể đạt được những thắng lợi thì cần phải luyện binh đánh giặc . |
| Muốn đánh tan được Quân già phải luyện theo binh thư yếu lược. | Bình thường yếu lược là Binh Pháp do của Trần Quốc Tuấn chọn lọc từ các nhà hợp lại thành một quyển. Dựa vào đỏ thằng chủ trước sự xâm lược của quân Mông Nguyên hùng mạnh, Trần Quốc Tuấn đã coi giặc là kẻ thù Không đội trời chung. Nếu bình sĩ không rửa nhục cho chủ không rửa nhục cho đất nước thì muôn đời sẽ sống trong a thẹn không cầu mặt mũi nào đứng trong trời đất nữa. |
Câu 2:Chỉ ra một số yếu tố biểu cảm được sử dụng trong văn bản Hịch tướng sĩ (chú ý đến giọng văn bản, hình ảnh so sánh, ẩn dụ, cấu trúc điệp, tương phản,…). Theo bạn, các yếu tố biểu cảm này có tác dụng gì?
Giọng điệu trong văn bản Hịch Tướng Sĩ:
Giọng điệu tha thiết khi cần thể hiện lòng chung với chủ với nước của tác giả.
Giảm điệu mang tính khuyên bảo và răn đe khi nói lý lẽ với các tướng sĩ phần rõ đúng sai và những điều nên làm.
Trần Quốc Tuấn đã sử dụng hình ảnh so sánh so sánh việc để quân giặc ngang nhiên ở lại đất nước Đại Việt là không khác nào đem thịt nuôi hổ đói.
Sử dụng biện pháp tu từ ẩn dụ coi quân giặc là cú diều, dê chó. Điều đó thể hiện sự khinh thường và căm hận quân thù của Trần Quốc Tuấn.
Câu 3: Hãy chỉ ra mục đích viết của từng phần và mục đích viết của văn bản theo sơ đồ sau (làm vào vở):
Mục đích phần 1:Nỗi nhục khi mất nước đồng thời khích lệ làm căm thù quân giặc của những người binh sĩ, chiến sĩ.
Mục đích phần 2: Khích lệ làm Trung Quân Ái Quốc và làm Ân Nghĩa thủy chung của những người cùng cảnh ngộ trên chiến trường khốc liệt.
Mục đích phần 3: Cổ động và khích lệ ý chí lập công dân xả thân vì nước.
Mục đích phần 4: Khích lệ làm tự trọng và liêm sỉ ở mỗi người lính khi nhận rõ được cái sai của mình và thấy rõ được những điều đúng đắn mà bản thân cần phải làm.
Câu 4: Cách sắp xếp các luận điểm có tác dụng như thế nào trong việc thực hiện mục đích của văn bản Hịch tướng sĩ?
Chúng ta có thể thấy cách sắp xếp các luận điểm trong Hịch tướng sĩ đều thực hiện một mục đích đó chính là khích lệ nhiều mặt để tập trung vào một hướng.
Khích lệ từ ý chí lập công danh, lòng tự trọng cá nhân, tự tôn dân tộc đến lòng căm thù giặc, nghĩa tình cốt nhục,tinh thần trung quân ái quốc,…Để cuối cùng khích lệ được làm yêu nước và tinh thần bất khuất, quyết chiến quyết thắng kẻ thù xâm lược của dân tộc Việt Nam.
Câu 5: Qua văn bản, Trần Quốc Tuấn đã thể hiện quan điểm như thế nào về trách nhiệm của các tướng sĩ với đất nước trong việc chống quân Mông – Nguyên xâm lược?
Qua văn bản Hịch tướng sĩ Trần Quốc Tuấn đã thể hiện được một quan điểm về trách nhiệm của các tướng sĩ đối với đất nước trong việc chống lại quân thù xâm lược. Phải có lòng trung quân, ái quốc khi thấy giặc ngang nhiên, hống hách thì phải biết nhục mà cố gắng luyện binh để đánh tan quân giặc, xóa sạch chúng ra khỏi bờ cõi nước nhà.
Câu 6: Theo bạn, hào khí Đông A đã thể hiện như thế nào trong văn bản Hịch tướng sĩ?
Khí Đông A của quân dân nhà Trần chính là lòng yêu nước và chí khí hào hùng, không quản khó khăn và gian nan để giành lại đất nước .
Bản Hịch tướng sĩ là bản hùng ca oai phong lẫm liệt thể hiện chí khí hào hùng của những chiến sĩ nhà Trần. Hịch Tướng Sĩ của Trần Quốc Tuấn đã thành công trong việc thể hiện làm căm thù dọc Sục Sôi Đồng thời nêu cao được ý chí quyết chiến quyết thắng, sẵn sàng xả thân để bảo vệ bờ cõi nước nhà.
Câu 7: Văn bản Hịch tướng sĩ gợi cho bạn suy nghĩ gì về tình yêu nước? Hãy thực hiện một sản phẩm sáng tạo (tranh minh họa, áp phích, clip ngắn,…) để thể hiện suy nghĩ của mình.
Văn bản Hịch Tướng Sĩ của Trần Quốc Tuấn đã gửi cho em nhiều suy nghĩ về tình yêu đối với đất nước. Có thể thấy tình yêu đất nước vốn đã có từ ngàn đời xa xưa, nó đã như một truyền thống đẹp đẽ của dân tộc Việt Nam. Chúng ta có thể thấy được tình yêu nước qua từng thời kỳ từng chặng đường đấu tranh chống giặc ngoài xanh bảo vệ đất nước của toàn thể đồng bào dân tộc Việt Nam. Như Bác Hồ đã từng viết trong văn bản tinh thần yêu nước của nhân dân ta “Dân ta có một lòng nồng nàn yêu nước. Đó là một truyền thống quý báu của ta.” Đối với em tình yêu đất nước luôn tồn tại vĩnh cửu ở một phần trong trái tim, Từ đó không ngừng thôi thúc bản thân phải cố gắng học tập thật tốt để xứng đáng làm cháu ngoan của bác Hồ. là một người công dân đích thực của đất nước Việt Nam.
5. Đánh giá chung về tác phẩm:
Hịch tướng sĩ của Trần Quốc Tuấn đã thành công chinh phục trái tim nhiều độc giả. Trần Quốc Tuấn đã rất khéo léo trong việc liệt kê những vị anh hùng tài ba, oanh dũng đồng thời tố cáo tội ác mà quân giặc gây ra. Từ đó kích lệ tinh thần chiến đấu của các chiến sĩ. Với lối diễn đạt ngôn ngữ tài tình, Trần Quốc Tuấn đã thể hiện được tình cảm chân thành của mình dành cho đất nước Việt Nam.
