Soạn bài Xà bông con vịt – Ngữ văn 11 Chân trời sáng tạo

1. Đọc văn bản Xà bông con vịt – Ngữ văn 11 Chân trời sáng tạo:

1.1. Ông Trần Chánh Chiếu muốn gián tiếp nhắn nhủ điều gì với Cai Tuất?

– Ông Trần Chánh Chiếu có thể muốn bày tỏ sự quan ngại về sự mải mê của Cai Tuất trong việc theo đuổi tiền bạc và danh vọng tạm thời. Ông hiểu rằng cuộc sống có thể dẫn dắt con người vào những tham vọng vật chất, nhưng ông muốn Cai Tuất hiểu rằng có những giá trị tinh thần và tình cảm gia đình quan trọng hơn cả.

– Thông điệp của ông có thể là lời khuyên cho Cai Tuất, nói rằng đừng để mất mát trong cuộc đua sau danh vọng và tiền bạc làm mất đi tình thân, mất đi những giá trị đích thực trong cuộc sống. Ông có thể muốn nhắc nhở Cai Tuất về sự quan trọng của tình gia đình, tình thân, và khả năng trân trọng những điều này, bởi vì chúng mới thực sự có giá trị và đáng quý.

1.2. Nhân vật, sự việc được nói đến trong bài có phải người thực, việc thực không? 

Nhân vật, sự việc được nói đến ở đây (ông Lê Văn Cửu, Huỳnh Đình Điểu, khách sạn Nam Kỳ, Công ty Cổ phần “Nam Kỳ Minh Tân công nghệ”..) có phải người thực, việc thực không? 

– Nhân vật, sự việc được nói đến ở đây là người thực, việc thực.

Doanh nhân Huỳnh Đình Điển là một người có thực, xuất thân từ làng Thành Phố, tổng Hòa Lạc Hạ, tỉnh Gò Công, nay thuộc thị xã Gò Công, tỉnh Tiền Giang. Ông là một nhà kinh doanh và cũng là người yêu nước.

Ngoài ra, nhân vật Trần Chánh Chiếu, người sinh năm 1867 tại quận Vân Tập, chợ Rạch Giá, cùng năm sinh với nhà chí sĩ cách mạng Phan Bội Châu, cũng là một người có thực và đóng vai trò quan trọng trong phong trào Minh Tân đất Nam Kỳ. Phong trào này nhằm duy tân đất nước và phát triển công thương nghiệp, cùng với việc mở rộng trường học và cải thiện phong tục. Mục tiêu cuối cùng của phong trào này là đánh đổ thực dân Pháp.

Tóm lại, tất cả những thông tin về nhân vật và sự việc được đề cập trong trang 95 đều có căn cứ và là sự thật trong bối cảnh lịch sử và văn hóa của Việt Nam.

2. Nội dung chính bài Xà bông con vịt – Ngữ văn 11 Chân trời sáng tạo:

Trong văn bản, có đề cập đến Cai Tuất và một số nhân sĩ yêu nước khác đã mở xưởng sản xuất xà bông “Con vịt” nhằm thúc đẩy việc sử dụng hàng hóa sản xuất trong nước, nhằm tạo dựng sự đoàn kết và lòng yêu nước trong tâm hồn người Việt. Tuy nhiên, họ đã phải đối mặt với sự đàn áp từ phía thực dân Pháp. Cai Tuất và các nhân sĩ này biết rằng việc mở xưởng sản xuất xà bông “Con vịt” sẽ gây ra sự phản đối từ phía thực dân Pháp, nhưng họ đã quyết tâm làm điều đúng đắn và ý nghĩa vì quốc gia của họ. Tấm lòng yêu nước của họ vượt qua sợ hãi và đe dọa từ thực dân Pháp. Trong tình hình khó khăn, khi thực dân Pháp đe dọa sẽ chiếm đoạt sản phẩm của xưởng sản xuất, Cai Tuất và những người yêu nước khác đã quyết định thà đốt cháy xưởng xà bông của mình để không để cho sản phẩm rơi vào tay thực dân. Hành động này thể hiện sự hy sinh, sự kiên định trong lòng yêu nước, và sự tương thân tương ái của họ đối với đồng bào và đất nước. Tóm lại, văn bản này không chỉ kể về sự khó khăn và đối mặt với thực dân Pháp mà Cai Tuất và các nhân sĩ yêu nước phải trải qua trong việc sản xuất bông “Con vịt,” mà còn thể hiện tinh thần yêu nước và hy sinh cao cả của họ trong việc bảo vệ tài sản quốc gia và lòng tự do của người dân Việt Nam.

3. Trả lời câu hỏi bài Xà bông con vịt – Ngữ văn 11 Chân trời sáng tạo:

Câu 1 (trang 99, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):

Tóm tắt câu chuyện và xác định đề tài, chủ đề của văn bản trên.

Trả lời:

Câu chuyện kể về Cai Tuất và một số nhân sĩ yêu nước khác đã thành lập một xưởng sản xuất xà bông có tên là “Con Vịt” nhằm khuyến khích người Việt sử dụng hàng hóa sản xuất trong nước. Xưởng sản xuất này đã tạo ra việc làm cho nhiều người và làm cho cuộc sống trở nên sôi động và phát triển hơn. Khi những lô hàng xà bông đầu tiên của Cai Tuất xuất xưởng, niềm hạnh phúc lan tỏa khắp nơi. Ông nhận được sự khen ngợi từ Trần Chánh Chiêu về sản phẩm và được ông hứa hẹn sẽ thúc đẩy phát triển của nó trong tương lai. Tuy nhiên, niềm vui này chưa kéo dài được lâu. Một số người đại diện của thực dân Pháp xuất hiện và bắt đầu áp đặt các biện pháp đối địch, khiến cho các xưởng sản xuất như của ông Tuất gặp khó khăn và không thể tiếp tục hoạt động. Trước tình hình này, ông Tuất cảm thấy tuyệt vọng và đau đớn khi phải chứng kiến xưởng sản xuất của mình đóng cửa. Tuy nhiên, ông quyết định không để cho thực dân Pháp lấy đi những sản phẩm của người Việt. Thay vào đó, ông đã quyết định tự mình đốt cháy xưởng sản xuất của mình.

Câu 2 (trang 99, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):

Kẻ mẫu bảng dưới đây vào vở và liệt kê một số nội dung, chi tiết thuộc loại yếu tố xác định (phi hư cấu) hoặc yếu tố không xác định (có thể hư cấu) được sử dụng trong các đoạn của văn bản:

Đoạn	Nội dung, chi tiết	Yếu tố xác định (phi hư cấu)	Yếu tố không xác định (có thể hư cấu)
Một
Hai
Ba
Tư

Trả lời:

Đoạn	Nội dung, chi tiết	Yếu tố xác định (phi hư cấu)	Yếu tố không xác định (có thể hư cấu)
Một	– Cai Tuất có tài lựa chọn chó tốt cả vùng Sầm Giang  – chọn chó khôn cần lưu ý “Mắt to, phá trên chân mày điểm sậm màu…. đốm đầu thì nuôi, đốm đuôi thì…” – Giu-béc Chiếu nhờ điền chủ Dương nói với Cai Tuất câu ca dao “Tham chi đồng bạc con cò/ Bỏ cha, bỏ mẹ theo phò Lang Sa – Phong trào Minh Tân trên đất Mỹ Tho – Nam Kỳ thuộc Pháp	x	x           x       x
Hai	– Lê Văn Cửu, một trong tám người gốc gác dân Mỹ Tho, là sáng lập viên Công ty Cổ phần “Nam Kỳ Minh Tân công nghệ” – ông Huỳnh Đình Điển, chủ khách sạn Nam Kỳ – Minh Tân là phong trào yêu nước, kết nối giữa phong trào Đông Du và phong trào Duy Tân. Mục đích cuối cùng là đánh đuổi thực dân Pháp, giành độc lập, tự do cho Tổ quốc	x     x           x
Ba	– Điền chủ Dương là chủ nhà máy xay xát gạo lớn bậc nhứt ở Long Hưng – “Nam Kỳ thương cuộc” do ông Trần Văn Thạnh ở Chợ gạo thành lập: “,,, lập sở nhà máy xay lúa, lập hãng ăn lúa gạo (để trực tiếp xuất khẩu) hoặc là lựa con dân đứa nào thông thái thì cho nó qua bên Tây học bác vật…” (Lục Tỉnh tân văn) – Chủ tỉnh Mỹ Tho phát lịnh từ tòa Bố đàn áp, bắt bớ và tịch thu các cơ sở của Minh Tân	x               x	x
Tư	Cai Tuất châm lửa đốt những thùng dầu bao quanh thành chiến lũy. Rừng lửa trùm mất hút bọn thực dân Pháp và lũ tay sai		x

Câu 3 (trang 99, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):

Phân tích tính cách của Cai Tuất, cho biết sự kết hợp giữa hư cấu và phi hư cấu đã có tác dụng thế nào trong việc thể hiện tính cách của nhân vật này.

Trả lời:

Tính cách của Cai Tuất đã được phác thảo qua một loạt chi tiết:

– Cai Tuất được tôn trọng và ngưỡng mộ rộng rãi ở vùng Sầm Giang, không chỉ vì khả năng tuyệt vời trong việc lựa chọn chó, mà còn vì tính cách hòa đồng và không tỏ ra kiêng kỵ. Ông không giữ bí mật công việc và thậm chí còn chia sẻ kỹ thuật cho hàng xóm.

– Người này không quá quan tâm đến việc tiêu thụ thịt chó, một loài động vật thường được xem là trung thành với chủ nhân. Thay vào đó, ông ưa thích thịt trâu, biểu tượng của cuộc sống nông dân. Ông tự hào về khả năng nuôi dạy chó mực trong nhà mình.

– Tính cách vui vẻ, hóm hỉnh của ông được thể hiện qua sự hạnh phúc khi xây dựng xưởng sản xuất xà bông “Con Vịt” để tạo việc làm cho nhiều người khác.

– Ông là một người tốt, luôn quan tâm đến cuộc sống của mọi người và muốn cải thiện nó. Điều này được thể hiện qua việc ông xây dựng xưởng sản xuất để tạo công việc và cải thiện đời sống của cộng đồng.

Tác giả đã sử dụng sự kết hợp giữa yếu tố hư cấu và phi hư cấu để phác thảo tính cách của nhân vật Cai Tuất một cách đa chiều và sâu sắc hơn. Điều này giúp nhân vật trở nên phong phú và thú vị, đồng thời tạo ra những tình huống đặc biệt để thể hiện tính cách và quan điểm của ông.

Câu 4 (trang 99, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):

Bình luận về cách lựa chọn hành động của Cai Tuất ở cuối văn bản. Tác phẩm giúp bạn hiểu thêm điều gì về ý thức và khát vọng tự cường dân tộc của danh nhân Việt Nam vào đầu thế kỉ XX?

Trả lời:

– Cách lựa chọn hành động của Cai Tuất ở cuối văn bản thể hiện sự cao thượng và tinh thần quyết tâm vượt qua khó khăn của ông. Ông đã đánh đổi sự nghiệp và cuộc sống của mình bằng việc châm lửa đốt xưởng sản xuất xà bông “Con Vịt” để không để cho sản phẩm của người Việt rơi vào tay thực dân Pháp. Hành động này chứng tỏ ông là một người có tấm lòng yêu nước và sẵn sàng hy sinh vì quê hương.

– Tác phẩm giúp hiểu thêm về ý thức và khát vọng tự cường dân tộc của danh nhân Việt Nam vào đầu thế kỷ XX. Những người như Cai Tuất đại diện cho tinh thần yêu nước, đoàn kết và sẵn sàng hy sinh để bảo vệ quyền tự do và độc lập của dân tộc. Họ không chấp nhận sự áp bức và lệ thuộc, và sẵn sàng đối mặt với mọi khó khăn để bảo vệ giá trị và tình yêu quê hương.

Câu 5 (trang 99, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):

Những dấu hiệu nào giúp bạn nhận biết văn bản Xà bông “Con Vịt” thuộc thể loại truyện kí.

Trả lời:

Văn bản “Xà bông ‘Con Vịt’” thuộc thể loại truyện kí được nhận biết thông qua các dấu hiệu sau:

– Lối kể chuyện rất thực tế và chi tiết, mô tả cụ thể về các sự kiện và hành động của nhân vật. Tác giả sử dụng ngôn ngữ sinh động để mô tả các tình huống trong câu chuyện, giúp độc giả hình dung rõ ràng.

– Văn bản mang tính cảm động và sâu sắc về mặt tâm lý. Nó không chỉ kể về những sự kiện bên ngoài mà còn khám phá tâm hồn, suy tư và cảm xúc của nhân vật. Điều này giúp độc giả cảm nhận sâu sắc về cuộc sống và con người.

– Đề tài chủ yếu xoay quanh cuộc sống và con người. Tác phẩm đi sâu vào miêu tả số phận của những con người trong xã hội phong kiến cổ điển, với những khía cạnh về cuộc sống, tình cảm và nhân quả.