Phân tích, đánh giá tác phẩm Dưới bóng hoàng lan hay nhất

1. Dàn ý phân tích, đánh giá tác phẩm Dưới bóng hoàng lan hay nhất:

1.1. Nội dung chính và chủ đề của văn bản:

– Nội dung chính: Truyện kể về cuộc viếng thăm của nhân vật chính, Thanh, đối với bà nội sau một thời gian dài ở tỉnh làm ăn. Cuộc viếng thăm này không chỉ là một cuộc trở về quê hương mà còn là một cơ hội để nhân vật thể hiện tình cảm và lòng biết ơn đối với gia đình và người thân.

– Chủ đề: Tác phẩm tập trung vào giá trị của tình cảm gia đình và quê hương trong cuộc sống của con người. Nó thể hiện sự ấm áp và thiêng liêng của tình yêu gia đình và tình bạn thân thiết.

1.2. Phân tích nội dung:

– Tâm trạng của nhân vật Thanh khi vừa trở về nhà: Cuộc viếng thăm gia đình mang đến cho Thanh một cảm giác bình yên và xúc động mạnh mẽ. Không gian khu vườn và ngôi nhà cũ khiến anh đắm chìm trong ký ức và cảm thấy ấm áp và xúc động.

– Tâm trạng của Thanh khi ở bên bà: Thanh tỏ ra vô cùng cảm động và mừng rỡ khi gặp lại bà nội. Sự tôn trọng và yêu thương bà hiện rõ qua cách anh tương tác và quan tâm đến bà.

– Cảm xúc của Thanh đối với Nga: Sự xuất hiện của Nga, người con thứ hai của Thanh, đem đến cho anh một niềm vui lớn. Anh cảm thấy thân thiết và yêu thương Nga, và những khoảnh khắc chia sẻ với Nga đánh thức những ký ức ngọt ngào về tuổi thơ.

– Tâm trạng của Thanh trong buổi sáng lên tỉnh: Khi rời khỏi gia đình để quay lại cuộc sống thường nhật, Thanh cảm thấy bâng khuâng và lưu luyến. Cảm giác này thể hiện sự gắn bó mạnh mẽ với gia đình và quê hương.

1.3. Đánh giá:

– Về nội dung: Tác phẩm tạo ra một bức tranh ấm áp về gia đình và quê hương. Nó thể hiện giá trị của tình cảm gia đình và tình thân thiết, làm cho độc giả cảm nhận được sự quý báu của những mối quan hệ này.

– Về nghệ thuật: Tác giả sử dụng ngôn từ tinh tế và mô tả chi tiết để tái hiện các tâm trạng và cảm xúc của nhân vật. Lối kể chuyện nhẹ nhàng và chân thực, cùng với việc xen kẽ quá khứ và hiện tại, tạo nên một câu chuyện cảm động và đáng nhớ. Giọng văn dịu dàng và tha thiết, tạo cảm giác gần gũi và ấm lòng đối với độc giả.

2. Phân tích, đánh giá tác phẩm Dưới bóng hoàng lan hay nhất:

Nhà văn Nguyễn Tuân đã có những bình phẩm tôn tửu về tác phẩm của Thạch Lam, nói rằng: “Lời văn Thạch Lam tươi đẹp, tràn đầy hình ảnh và tinh tế. Nó tỏa sáng qua từng tiết tấu nhẹ nhàng, bình dị và sâu sắc. Văn của Thạch Lam đọng với những suy tư sâu xa, nó chính là kết quả của một tâm hồn nhạy cảm và những trải nghiệm về cuộc sống.”

Cuốn truyện “Dưới bóng hoàng lan” của Thạch Lam không phải là một câu chuyện có cốt truyện phức tạp. Thay vào đó, nó là một bức tranh tĩnh lặng về những giá trị gia đình và quê hương, đậm chất thiêng liêng và ấm áp. Trong cuốn truyện này, không có một sự kiện lớn xảy ra, không có một cốt truyện phức tạp. Thay vào đó, chúng ta được dẫn vào cuộc sống bình dị của nhân vật chính, Thanh, và những mảng ký ức đẹp đẽ của anh về tuổi thơ và gia đình.

Khi Thanh trở về quê hương, tâm trạng của anh được miêu tả bằng những hình ảnh tinh tế và cảm xúc sâu sắc. Anh cảm nhận được sự bình yên và xúc động khi bước vào khu vườn quê nhà. Cảm giác của anh khi thấy ánh sáng chiếu qua lá cây, mùi hoa lan, và không gian yên tĩnh là một phần của ký ức và tình yêu đối với gia đình và quê hương. Anh biết ơn những khoảnh khắc bình dị này và tình yêu của gia đình.

Trong tác phẩm, cũng có sự xuất hiện của Nga, một người bạn từ thời thơ ấu, và mối tình nảy nở giữa họ. Mặc dù không có cốt truyện phức tạp, nhưng cảm xúc của Thanh đối với Nga được miêu tả một cách tự nhiên và ngọt ngào. Sự ngại ngùng và tình cảm thương yêu của Thanh đối với Nga được thể hiện qua những chi tiết tinh tế như việc dắt Nga đi thăm vườn hoa và cách anh cầm lấy tay của Nga.

Khi Thanh bước vào nhà và gặp lại bà, anh như bùng cháy trong cảm xúc. Mặc dù đã lớn lên và đi xa, nhưng trước tình yêu thương và sự chăm sóc của bà, Thanh lại trở thành một đứa trẻ bé nhỏ. Điều này thể hiện qua sự đối lập giữa dáng vẻ thẳng thắn của Thanh và cái lưng còng của bà. Tuy nhiên, sự khác biệt này không làm cho Thanh cảm thấy xa cách; thay vào đó, nó mang lại cho anh cảm giác an toàn và che chở. Mỗi lần trở về nhà, Thanh cảm thấy yên bình và thư thái, vì anh biết rằng ở đây, bà luôn đợi anh và yêu thương anh không kiềm nén. Ngôi nhà và khu vườn đó trở thành một nơi mát mẻ và an lành, nơi bà chờ đợi để yêu thương Thanh. Dù đã trưởng thành, trong mắt bà, Thanh vẫn là đứa bé ngày nào. Bà vẫn quan tâm từng chi tiết nhỏ, như phải “phải chiếc phất trần lên đầu giường,” “sửa chiếu và xếp lại gối.” Những hành động này tạo ra một môi trường ấm áp và quen thuộc cho Thanh. Khi Thanh nhớ lại ký ức thời thơ ấu dưới bóng cây hoàng lan, anh cảm thấy tâm hồn mình trở nên nhẹ nhàng như sau một buổi tắm suối.

Cảm xúc của Thanh còn được khuấy động hơn khi anh nhận được tình yêu thương từ bà. Khi bà đi vào phòng, anh giả vờ ngủ để bà không biết anh đã thức. Bà đến gần và bắt đầu “săn sóc buông màn, nhìn cháu và xua đuổi muỗi.” Tình thương và quan tâm của bà là điều không thể nào đo bằng từ. Thanh nằm yên, không dám di chuyển, chờ đợi cho đến khi bà rời đi. Tình yêu thương này khiến Thanh cảm thấy xúc động gần như đến mức khóc. Tình cảm này không chỉ phản ánh tình cảm gia đình mà còn thể hiện sự nhạy cảm và tinh tế của Thanh.

Ngoài tình cảm gia đình, tác phẩm cũng thể hiện tình cảm thuần khiết và ngọt ngào của Thanh và Nga. Mặc dù không có cốt truyện phức tạp, nhưng cảm xúc của Thanh đối với Nga được miêu tả tự nhiên và ngọt ngào. Thanh cảm thấy mình trở về với ký ức thơ ấu khi nhìn thấy Nga dưới bóng hoàng lan. Anh không ngần ngại và vui vẻ khi Nga xuất hiện, thậm chí có lúc anh nhầm tưởng Nga là em ruột của mình. Cảm xúc này càng trở nên rõ ràng khi họ đi dưới bóng hoàng lan, và Thanh cảm nhận mùi hương của cây hoàng lan, gợi lên những ký ức đáng nhớ về quá khứ. Trong những khoảnh khắc ấy, Thanh cảm thấy có điều gì đó dịu dàng và ngọt ngào trong tâm hồn, giống như sau khi tắm suối.

Có lẽ, cảm xúc bâng khuâng và lưu luyến của nhân vật Thanh được thể hiện rõ nhất khi anh chuẩn bị rời tỉnh quê. Thay vì ra khỏi ngôi nhà ngay lập tức, Thanh quay lại nhìn cây hoàng lan và các cây khác trong vườn. Trong khoảnh khắc đó, anh cảm thấy một tình cảm kỳ lạ, nửa vui nửa buồn. Anh biết rằng căn nhà vẫn đứng đó, vẫn giữ hình dáng thân quen của bà, luôn mong đợi sự trở về của mình. Thanh cũng không quên Nga, và anh biết rằng cô ấy vẫn sẽ đợi chờ anh, nhưng tình cảm đã từng tồn tại giữa họ sẽ luôn còn mãi trong ký ức.

Hình ảnh cây hoàng lan là một yếu tố quan trọng trong văn bản, và nó mang nhiều ý nghĩa. Cây hoàng lan có thể được hiểu là biểu tượng của vườn nhà, nhưng cũng có thể đại diện cho bà – người có tình yêu thương và che chở như cây hoàng lan tỏa hương thơm và ánh sáng. Cả bà và cây hoàng lan đều gắn liền với những ký ức và trải nghiệm của Thanh. Hoàng lan đã chứng kiến sự trưởng thành của anh và Nga, giống như bà đã chứng kiến sự trưởng thành và thay đổi trong cuộc sống của Thanh. Vì vậy, hình ảnh cây hoàng lan không chỉ là một chi tiết mô tả mà còn chứa đựng sâu sắc những cảm xúc và ý nghĩa của nhân vật.

Bằng ngôn từ tinh tế, lối kể chuyện nhẹ nhàng, giọng văn tha thiết và dịu dàng, tác giả Thạch Lam đã tạo nên một bức tranh sâu lắng về tình cảm gia đình, quê hương và kỷ niệm tuổi thơ. Tác phẩm này đưa người đọc trở lại thời thơ ấu tươi đẹp với hình ảnh một người bà ấm áp và ngôi nhà quê thân thuộc. Nó cũng là một lời nhắc nhở ôn lại những giá trị đơn giản và thiêng liêng của cuộc sống, cũng như tình cảm đáng quý giữa con và cha mẹ, và những người thân yêu chờ đón sự trở về của mình.

3. Phân tích, đánh giá tác phẩm Dưới bóng hoàng lan chọn lọc:

Thạch Lam, một trong những tên tuổi hàng đầu của văn xuôi Việt Nam, đã để lại một dấu ấn đáng kể trong văn học Việt Nam, và trong số các tác phẩm của ông, “Dưới bóng hoàng lan” được coi là một tác phẩm đặc biệt. Không giống như những truyện thông thường, tác phẩm này không đi sâu vào một câu chuyện cụ thể. Thay vào đó, nó đưa ra nhiều suy tư và tạo ra một không gian thời gian tĩnh lặng để người đọc suy ngẫm.

Câu chuyện xoay quanh một chàng trai mồ côi cha mẹ, thường trở về quê nhà trong những ngày nghỉ. Lần trở về này, anh đã cách xa quê hương hai năm. Cuộc sống ồn ào của thành phố đã khiến Thanh quên đi hình bóng của bà, người bà già tóc bạc phơ đang sống cuối đời với mong chờ trong lòng. Khi anh ngồi xuống và thể hiện sự trở về bằng tiếng gọi nhẹ “bà ơi,” một cái bóng nhẹ từ bên trong bật ra và rơi xuống bàn một cách nhẹ nhàng. Thanh nhìn vào đó và mỉm cười, “Bà mày đâu.”

Mỗi khi Thanh trở về ngôi nhà quen thuộc, anh luôn cảm thấy một sự lạ lùng, nhưng không phải là xa cách mà là hồi hộp và sự cảm động quá đỗi. Dù mọi thứ trong ngôi nhà đều trông giống như trước, không gian trải qua thời gian tĩnh lặng. Phong cảnh quen thuộc, gian nhà tĩnh mịch và bà với mái tóc bạc phơ vẫn đứng đó như một bức tranh không thay đổi. Trong không gian này, Thanh tìm thấy sự thay đổi trong lòng mình. Khu vườn xưa hiện ra trước mắt anh, con đường Bát Tràng rêu phủ, với những ánh sáng lọt qua tán cây, và bức tường hoa thấp dẫn thẳng đến nhà. Mùi hương của lá non phảng phất trong không khí. Tất cả những hình ảnh này làm cho chàng trai trở nên hưng phấn và rung động, mặc dù mọi thứ đã quá quen thuộc với anh. Thanh cảm thấy như thời gian ngoài kia đang ngừng trôi, và không gian này mang đến sự bình yên và tĩnh lặng. Cảnh tượng này khiến anh thấy như mình đang trở lại với một kỷ niệm ngọt ngào và thiêng liêng.

Hình ảnh của cây hoàng lan đóng vai trò quan trọng trong tác phẩm, mang theo nhiều ý nghĩa. Nó có thể là biểu tượng cho ngôi nhà và cảm giác quê hương, nhưng cũng có thể đại diện cho bà – người bà già giàu tình yêu và che chở, giống như cây hoàng lan tỏa hương thơm và ánh sáng. Cả bà và cây hoàng lan đều đánh dấu sự thay đổi và thời gian trong cuộc đời của Thanh. Hình ảnh này không chỉ là một phần của mô tả mà còn chứa đựng sâu sắc nhiều cảm xúc và ý nghĩa.

Quê hương luôn nằm sâu trong tâm hồn của Thanh, là nơi mang đến cho anh sự bình yên và sự thanh thản. Đối với một số người, việc trở về quê hương có thể chỉ là một nghĩa vụ, nhưng đối với Thanh, mỗi khoảnh khắc trở về quê hương đều là một khoảnh khắc anh tìm thấy sự yên bình nhất trong cuộc đời mình. Rời xa cuộc sống ồn ào và náo nhiệt của thành phố, Thanh luôn mong muốn được trở về quê hương, nơi mang đến cho anh cảm giác hạnh phúc. Những hình ảnh về bà và cô bé Nga hàng xóm luôn hiện về trong ký ức của anh. Cô bé Nga tươi tắn và vô tư, và khi cô ấy nói nhẹ, “Những ngày em đến đây hái hoa, em nhớ anh quá,” có lẽ Thanh đang tự hỏi liệu đó có phải là tình yêu hay chưa. Những từ ngữ đơn giản và thân thiện của họ trong tác phẩm của Thạch Lam đem lại sự ấm áp và chân thành.

Khi Thanh và Nga dạo chơi dưới bóng hoàng lan, anh cảm nhận lại ký ức về cô bé Nga, với đôi chân xinh đẹp và tay bắt mắt. Thậm chí, Thanh còn không thể kiềm lại nụ cười khi nhớ về cô bé. Dắt Nga thăm vườn hoa, mái tóc của Nga toả ra mùi hương hoàng lan, và khi cô bé nói, Thanh không thể tìm ra lời để trả lời, chỉ cầm một cành hoa trong tay để Nga tìm. Những phút ngây ngô này đã biến thành tình yêu. Trước khi Nga phải rời đi, Thanh nắm lấy tay cô bé và để nó trong tay mình. Trong khoảnh khắc đó, Thanh cảm thấy sự dịu dàng trong tâm hồn mình.

Nhưng điều đặc biệt trong tác phẩm của Thạch Lam không phải là việc anh viết về những sự kiện vô nghĩa. Thay vào đó, ông tạo nên những dấu chấm hỏi sâu sắc về cuộc đời và hoàn cảnh của mình. Mặc dù không hiện rõ, nỗi buồn trong “Dưới bóng hoàng lan” thể hiện một sự đau thương, một nỗi đau thầm lặng, và sự tiên cảm về cuộc sống của tác giả và tình hình đất nước vào những năm sau đó.

Thật sự, nỗi đau buồn này tồn tại mặc dù không thể nhận thấy. Khi đến cổng, Thanh dừng lại một chút để nhìn cây hoàng lan và các cây khác trong vườn. Bác Nhân nhanh nhảu đưa va ly cho Thanh, và Thanh nói nhẹ: “Nhớ chuyển lời chào đến cô Nga nhé.” Mối tình này không biểu đạt bằng lời nói, không có lễ tiễn, và không gặp nhau lần cuối. Tất cả như là những mảnh trời xanh tan tác. Thanh nhìn bóng chàng lay động giữa bể trời xanh trong lòng.

Hơn nữa, tác phẩm thể hiện tính thơ qua những hình ảnh biểu tượng đầy trữ tình, đặc biệt là hình ảnh của cây hoàng lan. Cây hoàng lan này có thể hiểu là hình ảnh của cây trong vườn của Thanh, nhưng cũng có thể hiểu đó là hình ảnh của người bà của anh. Bà yêu thương cháu mình một cách nhiệt tình, đặc biệt khi anh mồ côi mẹ và cha. Bà như cây hoàng lan, luôn che chở cho Thanh mỗi khi anh trở về nhà, quay về khu vườn đong đầy ký ức. Bà luôn im lặng che chở và mang bóng mát vào cuộc sống của anh. Bà chính là cây hoàng lan, bảo vệ mối tình đầu tiên của Thanh và Nga. Cây hoàng lan là nhân chứng cho tuổi thơ của cả hai và cũng là bà, đã theo dõi cháu lớn lên từng ngày trong tình yêu thương của mình.

Tác phẩm khiến người đọc nhớ về quê hương và những ký ức đáng quý của tuổi thơ, đem đến hình ảnh ấm áp và thân thuộc của quê hương.