Thuyết minh về quy tắc, luật lệ trong một trò chơi: Ném còn

1. Thuyết minh về quy tắc, luật lệ trong trò chơi ném còn hay nhất:

Ném còn là trò chơi dân gian phổ biến của đồng bào các dân tộc Tày, Nùng ở Tuyên Quang. Vào các dịp lễ hội, đặc biệt là Tết, trò chơi này được tổ chức với hy vọng đem lại một năm mới bội thu và cuộc sống đầy đủ.  

Theo quan niệm của người dân tộc Tày, Nùng thì quả còn tượng trưng cho hồn núi, hồn sông, hồn đất và hồn nước. Chính vì vậy, quả còn bao giờ cũng được làm bằng vải màu đỏ, màu đen, màu xanh và màu trắng. Trước khi lễ hội ném còn diễn ra, các cô gái khéo tay đã chuẩn bị những quả còn với nhiều múi vải màu xanh đỏ sặc sỡ được ghép nối với nhau. Bên trong quả còn, họ nhồi thóc, hạt vừng, hạt cải, hạt bông. Những loại hạt này thể hiện khát vọng sinh sôi này nở. Thường quả còn chỉ có khoảng 4 – 8 múi nhưng với những người khéo tay thì có thể may quả còn với 12 múi với 12 màu. Qủa còn được may thêm các tua vải nhiều màu sắc trang trí và giúp định hướng quả còn khi bay. Các tua rua này còn biểu trưng cho những tia nắng, tia mưa cầu mong một năm mới mưa thuận, gió hòa, mùa màng bội thu.

Trò chơi ném còn thường được tổ chức tại những bãi trống, bằng phẳng. Ở giữa sân người ta chôn một cây còn được làm từ thân tre mai có chiều cao khoảng 20 – 30 m tùy theo phong tục của từng vùng miền. Ngọn cây còn được uốn thành hình vòng cung có dán giấy đỏ, hồng tâm để người dân có thể tung còn vào vòng tròn đó. Đồng bào Tày, Nùng quan niệm rằng khung còn một mặt dán giấy đỏ (biểu trưng cho mặt trời), mặt kia dán giấy vàng (biểu trưng cho mặt trăng). Người chơi đứng đối mặt nhau qua cây còn. Quả còn ném thường hướng về đầu nguồn sông, hay suối chính hướng về các bản làng của người dân tộc Thái. Người tung quả còn bay cao mang đi những điều không may, đau ốm và cái héo úa của cây trái. Sau khi lên trời thì quả còn rơi xuống, người đón còn đón lấy cái may mắn, tốt đẹp về phúc, lộc, thọ cho một năm mới thịnh vượng. Chính vì thế khi ném còn, người ném cố ném cao để vượt qua vòng tròn tượng trưng cho mặt trời xua đi mọi điều bất hạnh và người đón còn sẽ đón còn để không rơi xuống đất. Người tung, người bắt rồi tung trở lại, ai cũng được tung và ai cũng được bắt. Qủa còn bay đi, bay lại như rồng uốn, lượn quanh như một vũ điệu mới, tươi vui và tràn đầy hạnh phúc ấm no. Đối với người Tày, trước khi kết thúc hội thì thầy mo sẽ rạch quả còn thiêng để lấy hạt bên trong và tung lên cho mọi người hứng lấy vận may. Người Tày tin rằng hạt giống này sẽ đem lại may mắn, mùa màng bội thu nhờ được truyền hơi ấm của các nam thanh nữ tú trong bản. 

Trò chơi ném còn không chỉ có giá trị văn hóa mà nó còn mang tính thể thao, rèn luyện sức khỏe, sự tinh tế, khéo léo khi tung và bắt quả còn. Nó kết hợp các động tác toàn thân, đem lại cảm giác sảng khoái tinh thần và tạo cơ hội giao lưu, tỏ tình cũng như tăng cường sự đoàn kết và vui vẻ. Chính vì vậy, trò chơi này không chỉ thu hút sự tham gia của thanh niên mà còn được yêu thích bởi những người lớn tuổi nhờ không khí sôi động và sự cổ vũ nhiệt tình của mọi người. 

2. Thuyết minh về quy tắc, luật lệ trò chơi ném còn dành cho học sinh giỏi: 

Không ai biết chính xác từ bao giờ trò chơi ném còn bắt đầu và cũng không rõ vì sao nó trở thành một trò chơi dân gian hấp dẫn đến vậy đối với cộng đồng dân tộc Thái. Tuy nhiên, có một điều chắc chắn là ném còn đã trở thành một phần không thể thiếu trong các lễ hội và ngày Tết của người Thái trong không khí náo nhiệt, vui tươi. 

Ném còn là trò chơi dân gian có từ lâu đời của dân tộc Thái. Phụ nữ Thái thường làm quả còn bằng những mảnh vải vụn cắt thành những ô vuông có cạnh khoảng 18 cm, gấp chéo thành 4 góc vào nhau. Bên trong quả còn nhồi bằng hạt bông, hạt thóc biểu thị của sự mong cầu sinh sôi, nảy nở. Dây còn được khâu bằng vải, dài khoảng nửa sải tay, một đầu đính vào điểm tâm giao của hình vuông quả còn. Tua còn được cắt bằng vải vụn, đủ màu sắc, sau đó đính vào 4 góc quả còn và đính so le điểm trên dây còn, tao thành biểu tượng như hình con rồng bay. Tiếng Thái gọi là “con cuống” mang niềm tin gửi gắm vào con rồng bay lên đem lại sự phồn thịnh, hạnh phúc. Thường quả còn chỉ có khoảng 4 – 8 múi nhưng với người khéo tay thì họ có thể may 12 múi gồm 12 màu. 

Trò chơi ném còn thường được tổ chức tại bãi đất bằng phẳng và được chơi theo hai cách. Cách thứ nhất là thanh niên nam nữ chưa vợ, chưa chồng thì chơi theo tục tỏ tình, giao duyên. Tục này thường diễn ra vào dịp xên bản, xên mường ngày xuân. Trai gái ăn mặc chỉnh tề với trang phục truyền thống. Nam đứng một bên, nữ đứng một bên. Đầu tiên, quả còn được tung ngẫu hứng, không có chủ đích, sau dần dần đôi nào phải lòng nhau tự khắc ném cho nhau. Thông thường, các chàng trai sẽ để lại một vật làm tin. Sau lễ hội, chàng trai sẽ quay lại nhà cô gái để xin lại vật đã gửi làm tin, là cái cớ để hai người gặp gỡ, tìm hiểu nhau. Thông qua hội tung còn thì nhiều đôi phải lòng nhau để trở thành vợ chồng của nhau. 

Cách thứ hai gọi là “tọt con vong” nghĩa là tung còn vòng. Ở giữa sân bãi, người ta chôn một cây tre cao khoảng 20 – 30 m. Đầu trên cao của cây tre có gắn một cái vòng tròn đường kính khoảng 50 – 70 cm theo phương thẳng đứng. Sau đó, người ta khâu chắc vào mép vòng những mảnh vải màu xanh, đỏ, vàng,… Về hình thức chơi, mỗi đội sẽ có lần lượt một người đứng tung quả còn nếu lọt qua tâm vòng thì sẽ được tính điểm. Tổ trọng tài theo dõi và chấm điểm. Đội nào nhiều điểm nhất thì giành chiến thắng. 

Khi ném còn, người chơi đứng đối mặt qua cây còn. Người tung quả còn bay cao mang đi những điều không may, đau ốm và cái héo úa của cây trái. Sau khi lên trời thì quả còn rơi xuống, quả còn đón lấy cái may mắn, tốt đẹp về phúc, lộc, thọ cho một năm mới thịnh vượng. Với người Thái, trò chơi ném còn đưa tới thông điệp mong muốn âm – dương hòa hợp, cầu mong con cái trong nhà đông đúc. Do đó, những người Thái hiếm muộn thường rất hào hứng thi ném còn để cầu tự. 

Trò chơi ném còn vừa mang tính văn hóa vừa mang lại sức khỏe, rèn luyện sự tinh tế, khéo léo khi tung, khi bắt. Không khí sôi động và sự hấp dẫn của trò chơi khiến ném còn trở thành một phần quan trọng trong các lễ hội và ngày Tết của các cộng đồng dân tộc. 

3. Dàn ý thuyết minh về quy tắc, luật lệ trong trò chơi ném còn: 

I. Mở bài:

+ Giới thiệu về đối tượng cần thuyết minh: Quy tắc, luật lệ trò chơi Ném còn.

II. Thân bài:

• Chuẩn bị:

+ Địa điểm, số lượng người chơi: Để bắt đầu trò chơi, địa điểm được chọn lựa thường là sân, đất bãi rộng rãi, bằng phẳng. Mỗi đội thường gồm 2 phe là nam và nữ rồi đứng thành hai hàng đối diện. Như vậy thì trò chơi có thể bắt đầu được rồi.

• Dụng cụ: 

+ Cây tre cao từ 15 – 20 m tùy theo phong tục từng địa phương. Trên đỉnh cây tre treo một vòng tròn có đường kính 30 – 40 cm. 

+ Qủa còn được làm bằng những mảnh vải vụn cắt thành những ô vuông có cạnh khoảng 18 cm, gấp chéo thành 4 góc vào nhau. Bên trong quả còn nhồi bằng hạt bông, hạt thóc biểu thị của sự mong cầu sinh sôi, nảy nở. Dây còn được khâu bằng vải, dài khoảng nửa sải tay, một đầu đính vào điểm tâm giao của hình vuông quả còn. Tua còn được cắt bằng vải vụn, đủ màu sắc, sau đó đính vào 4 góc quả còn và đính so le điểm trên dây còn, tao thành biểu tượng như hình con rồng bay. 

• Cách chơi: 

+ Chia thành hai đội nam và nữ đứng đối diện nhau. Đầu tiên, quả còn được tung ngẫu hứng, không có chủ đích, sau dần dần đôi nào phải lòng nhau tự khắc ném cho nhau.

III. Kết bài:

+ Khẳng định lại quy tắc, ý nghĩa trong trò chơi ném còn. 

THAM KHẢO THÊM:

• Thuyết minh về trò chơi rồng rắn lên mây hay và ý nghĩa
• Thuyết minh về trò chơi nhảy bao bố hay và ý nghĩa nhất
• Thuyết minh về luật chơi và ý nghĩa của trò chơi đẩy gậy