Bố cục, tóm tắt nội dung Ngày cuối cùng của chiến tranh

1. Khái quát chung về Ngày cuối cùng của chiến tranh:

Tất cả các bí mật các nữ tu cất giấu trong ngôi Thánh đường, nơi cư ngụ của một Cô nhi viện từ miền Trung di tản vào vùng ven Sài Gòn thực sự khiến người đọc, người nghe ngỡ ngàng bởi điều này ngoài sức tưởng tượng của chúng ta. Nhưng cũng nhờ cái kết bất ngờ ấy, truyện ngắn “Ngày cuối cùng của chiến tranh” của nhà văn Vũ Cao Phan đã đọng lại nhiều dư vị nhói lòng và ám ảnh.

Với suy nghĩ bình thường, ta đã tưởng rằng trong căn nhà nguyện khả nghi lúc nào cũng đóng cửa kia đang dung dưỡng những kẻ ẩn náu – Và cũng như những người lính giải phóng, người đọc, người nghe hồi hộp dõi theo kết cục phía bên kia, những tàn quân buông súng đầu hàng cách mạng.

Nhà văn không để lộ chút sơ hở nào hòng đánh lạc hướng độc giả dự đoán về kết cục kia. Và ông đã thành công trong việc bình tĩnh dẫn dụ cho diễn biến câu chuyện đến chỗ cần thiết – Cuối cùng từ từ ánh sáng tình người đầy xúc động hắt ra từ uẩn khúc của cuộc chiến. Cuộc tiếp quản của một đơn vị quân giải phóng trong ngày 30/4 năm ấy đã mở ra một cảnh tượng khiến người kể chuyện, người chỉ huy dày dặn rơi nước mắt. Và những giọt nước mắt, câu chuyện đong đầy tình người ấy như một soi chiếu giá trị sâu sắc về góc khuất của cuộc chiến mà tới tận ngày hôm nay, nhân loại, chúng ta hãy còn nhắc nhớ.

2. Tóm tắt nội dung văn bản Ngày cuối cùng của chiến tranh:

Ngày cuối cùng của chiến tranh là một chuyện ngắn của nhà văn Vũ Cao Phan. Đây là một câu chuyện vô cùng cảm động và nhân văn về tình người. Mở đầu câu chuyện là những nghi ngờ giữa những người lính giải phóng chọn cô nhi viện làm nhiệm vụ và các ma sơ làm việc tại tu viện. Những người lính giải phóng quân nghi ngờ cô nhi viện và các ma sơ đang che dấu những tên địch, những kẻ phản loạn còn sót lại của cuộc chiến đang trên đường chạy trốn. Tuy nhiên kết thúc của câu chuyện đã khiến người đọc không khỏi bất ngờ. Đằng sau cánh cửa bí mật không phải là những kẻ thù hung hãn mà là những hình hài nhỏ bé đang run rẩy vì sợ hãi. Câu chuyện đong đầy tình người ấy như một soi chiếu giá trị sâu sắc về góc khuất của cuộc chiến mà tới tận ngày hôm nay, nhân loại, chúng ta hãy còn nhắc nhở.

3. Soạn bài ngày cuối cùng của chiến tranh:

Câu 1 (trang 66 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2): Câu chuyện xảy ra ở địa điểm nào?

A. Bên trong nhà thờ

B. Quanh nhà nguyện

C. Trên đài quan sát

D. Trong vườn cây

Trả lời: 

Chọn đáp án: A. Bên trong nhà thờ

Câu 2 (trang 66 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2): Trong phần (1) chuyện gì làm đảo lộn công việc của các chiến sĩ?

A. Các ma xơ ngắn cản không cho các chiến sĩ vào ở cùng trong ngôi trường 

B. Binh nhất Ruân, con chiên xứ đảo gốc Hải Hậu đi tìm phòng cầu nguyện 

C. Mối nghi ngờ Giám đốc Cô nhi viện đã giấu ai đó vào trong nhà nguyện

D. Tiểu đội trưởng Vinh đi kiểm tra rau dền, rau rệu quanh trường và gặp địch

Trả lời: 

Chọn đáp án: C. Mối nghi ngờ Giám đốc Cô nhi viện đã giấu ai đó vào trong nhà nguyện

Câu 3 (trang 66 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2): Tình huống nào ở cuối truyện khiến ma xơ Giám đốc Cô nhi viện phải xuất hiện?

A. Bọn trẻ trong nhà nguyện khóc khi các chiến sĩ giải phóng đập cửa

B. Nhà nguyện, nơi giấu các em bé có thể trúng bom đạn máy bay

C. Khi nghe được lệnh phá khóa, gọi hàng người trốn trong nhà nguyện

D. Khi nghe tin thành phố Sài Gòn đã được giải phóng 

Trả lời: 

Chọn đáp án: C. Khi nghe được lệnh phá khóa, gọi hàng người trốn trong nhà nguyện

Câu 4 (trang 66 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2): Lí do quan trọng nhất khiến các ma xơ giấu “ba đứa trẻ lai” trong nhà nguyện là gì?

A. Bảo vệ những đứa trẻ Mỹ lai

B. Chăm sóc những trẻ em mồ côi

C. Lo sợ bị quân giải phóng trả thù

D. Tránh chiến tranh, bom đạn

Trả lời: 

Chọn đáp án: A. Bảo vệ những đứa trẻ Mỹ lai

Câu 5 (trang 66 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2): Chi tiết nào trong phần kết thúc đã giải tỏa những lo lắng, nghi ngờ của bà Giám đốc cô nhi viện đối với các chiến sĩ Giải phóng?

A. Bà cúi xuống, đôi tay gầy guộc run rẩy lần tìm chiếc chìa khóa nhà nguyện

B. Và bất ngờ đổ ụp dưới chân tôi, bà nấc lên

C. Mới chỉ qua một đêm, ma xơ đã gầy rộc hẳn đi

D. Người chiến sĩ nói: Lấy sữa trong ba lô pha cho các cháu mau đi!

Trả lời: 

Chọn đáp án: A. Bà cúi xuống, đôi tay gầy guộc run rẩy lần tìm chiếc chìa khóa nhà nguyện

Câu 6 (trang 66 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2): Trong phần (1) những người lính Giải phóng và các ma xơ ở trong tình huống nào? Tình huống đó có vai trò như thế nào trong việc xây dựng cốt truyện 

Trả lời: 

Họ gặp nhau trong tình huống nghi ngờ ma xơ đang giấu một ai đó trong nhà nguyện. Tình huống này giúp câu chuyện trở nên li kì hấp dẫn hơn. Người lính Giải phóng nghi ngờ ma xơ Giám đốc che giấu ai đó trong nhà nguyện – những người có khả năng gây nguy hiểm cho sự an toàn và tính mạng của Quân Giải phóng. Mối ngờ vực này làm đảo lộn công việc, nhiệm vụ của đơn vị Quân Giải phóng được cấp trên giao phó.

Câu 7 (trang 66 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2): Tìm những chi tiết trong phần (2) của văn bản miêu tả tâm trạng của người lính Giải phóng trong đêm cuối cùng của chiến tranh.

Trả lời: 

– Tâm trạng của những người lính Giải phóng trong đêm cuối cùng của chiến tranh: “một đêm bức bối và hồi hộp lạ thường”.

+ Pháo cứ rền lên từng đợt … căng lên hết nối.

+ Chúng tôi lắng theo bước chân … nhiệm vụ được giao.

+ Khuya mọi thứ có dịu đi … ai muốn chợp mắt.

– Tâm trạng bồi hồi lạ thường, bức bối, đêm xuống nhưng không ai buồn ngủ.

Câu 8 (trang 67 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2): Tìm những chi tiết miêu tả thái độ của ma xơ Giám đốc Cô nhi viện lúc được yêu cầu mở cửa nhà nguyện. Nêu nhận xét về nhân vật này.

Trả lời: 

– Những bước chân run lẩy bẩy như khựng lại, đôi tay gầy guộc run lẩy rẩy lần tìm chiếc chìa khóa nhà nguyện.

– Thái độ sợ hãi, lo lắng như sắp mất một thứ gì đó quan trọng.

– Chi tiết miêu tả thái độ của ma xơ Giám đốc Cô nhi viện: “Ma xơ giám đốc bống như từ đâu đó hiện ra …. Chúng đâu có tội, chúng không có tội”.

→ Ma xơ có hành động hướng thiện, bác ái, chăm lo cho trẻ em mồ côi, không sợ nguy hiểm tính mạng khi giấu giếm, chăm nuôi, bảo vệ những đứa trẻ lai; dè dặt, nghi ngờ, thận trọng và hiểu lầm Quân Giải phóng. Tất cả là do tình thế chiến tranh đã chia lìa lòng người, khiến hai bên nghi kị lẫn nhau. Bà là nhân vật có lòng thương người, bà hiểu được tình cảnh bấy giờ ra sao và bà quyết giữ những đứa trẻ lại cho dù có phải mất mạng. Tuy trong phần 2 bà có chút nói dối nhưng lời nói ấy chỉ mong sao các anh lính không kiểm tra nhà nguyện và những đứa trẻ kia an toàn.

Câu 9 (trang 67 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2): Nhận xét về phần kết thúc của truyện ngắn Ngày cuối cùng của chiến tranh

Trả lời: 

Phần kết truyện vô cùng sâu sắc và đẩy tính nhân văn. Phần kết thể hiện sự cảm thương, trân trọng của người trung úy với ma xơ và lũ trẻ con lai. Truyện tạo dựng được tình huống hiểu lầm gay cấn, hồi hộp, căng thẳng. Truyện kết thúc một cách bất ngờ, ngoài dự đoán của người đọc, giải tỏa mọi căng thẳng. Kết thúc truyện giàu ý nghĩa, không chỉ giải tỏa mối ngờ vực giữa hai phía (Quân Giải phóng và ma xơ Cô nhi viện) mà còn khẳng định phẩm giá tốt đẹp của cả hai phía: khẳng định lòng bác ái, sự can đảm của các ma xơ Cô nhi viện, khẳng định Quân Giải phóng là đội quân nhân nghĩa.

=> Kết thúc truyện thật là ngoài sự tưởng tượng của nhiều người bởi nếu như vào những người khác thì có lẽ tính mạng của những đứa con lai kia sẽ mất chứ không phải là được cho sữa uống, đây có thể lòng thương người của người lính Việt Nam, khi chứng kiến sự hốc hác, gầy guộc, run rẩy của những đứa trẻ, người chỉ huy dày dặn đã rơi nước mắt. Và những giọt nước mắt, câu chuyện đong đầy tình người ấy như một soi chiếu giá trị sâu sắc về góc khuất của cuộc chiến mà tới tận ngày hôm nay, nhân loại, chúng ta hãy còn nhắc nhớ