Vấn đề đóng bảo hiểm cho người nước ngoài làm việc tại Việt Nam. Người lao động nước ngoài ở Việt Nam có phải đóng bảo hiểm xã hội?
Vấn đề đóng bảo hiểm cho người nước ngoài làm việc tại Việt Nam. Người lao động nước ngoài ở Việt Nam có phải đóng bảo hiểm xã hội?
I. Cơ sở pháp lý:
– Luật bảo hiểm y tế sửa đổi bổ sung năm 2014;
II. Luật sư tư vấn:
Vấn đề đóng bảo hiểm cho người nước ngoài gồm ba vấn đề chính sau:
1. Bảo hiểm xã hội bắt buộc.
Bảo hiểm xã hội bắt buộc là loại hình bảo hiểm xã hội do Nhà nước tổ chức mà người lao động và người sử dụng lao động phải tham gia. Theo quy định của Luật Bảo hiểm xã hội 2014, đối tượng đóng BHXH bắt buộc bao gồm:
"Điều 2. Đối tượng áp dụng
1. Người lao động là công dân Việt Nam thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, bao gồm:
a) Người làm việc theo hợp đồng lao động không xác định thời hạn, hợp đồng lao động xác định thời hạn, hợp đồng lao động theo mùa vụ hoặc theo một công việc nhất định có thời hạn từ đủ 03 tháng đến dưới 12 tháng, kể cả hợp đồng lao động được ký kết giữa người sử dụng lao động với người đại diện theo pháp luật của người dưới 15 tuổi theo quy định của pháp luật về lao động;
b) Người làm việc theo
hợp đồng lao động có thời hạn từ đủ 01 tháng đến dưới 03 tháng;c) Cán bộ, công chức, viên chức;
…
2. Người lao động là công dân nước ngoài vào làm việc tại Việt Nam có giấy phép lao động hoặc chứng chỉ hành nghề hoặc giấy phép hành nghề do cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam cấp được tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc theo quy định của Chính phủ."
Như vậy, người nước ngoài làm việc tại Việt Nam mà có giấy phép lao động, chứng chỉ hành nghề hoặc giấy phép hành nghề do cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam cấp thì được tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc. Căn cứ theo quy định tại Điểm 1. 4 Khoản 1 Điều 5 Quyết định 959/QĐ-BHXH, mức đóng và trách nhiệm đóng của người lao động nước ngoài được thực hiện theo các quy định của Chính phủ. Tuy nhiên, từ khi Luật Bảo hiểm xã hội 2014 ra đời cho đến nay, Chính phủ chưa ban hành các quy định về vấn đề đóng BHXH cho người lao động nước ngoài. Do đó, vấn đề đóng BHXH cho người lao động nước ngoài vẫn là một vấn đề còn để ngỏ.
2. Bảo hiểm thất nghiệp
Bảo hiểm thất nghiệp là chế độ nhằm bù đắp một phần thu nhập của người lao động khi bị mất việc làm, hỗ trợ người lao động học nghề, duy trì việc làm, tìm việc làm trên cơ sở đóng vào Quỹ bảo hiểm thất nghiệp.
Luật việc làm 2013 quy định như sau:
"Điều 43. Đối tượng bắt buộc tham gia bảo hiểm thất nghiệp
1. Người lao động phải tham gia bảo hiểm thất nghiệp khi làm việc theo hợp đồng lao động hoặc hợp đồng làm việc như sau:
a) Hợp đồng lao động hoặc hợp đồng làm việc không xác định thời hạn;
b) Hợp đồng lao động hoặc hợp đồng làm việc xác định thời hạn;
c) Hợp đồng lao động theo mùa vụ hoặc theo một công việc nhất định có thời hạn từ đủ 03 tháng đến dưới 12 tháng.
Trong trường hợp người lao động giao kết và đang thực hiện nhiều hợp đồng lao động quy định tại khoản này thì người lao động và người sử dụng lao động của hợp đồng lao động giao kết đầu tiên có trách nhiệm tham gia bảo hiểm thất nghiệp.
2. Người lao động theo quy định tại khoản 1 Điều này đang hưởng lương hưu, giúp việc gia đình thì không phải tham gia bảo hiểm thất nghiệp
…
Điều 3. Giải thích từ ngữ
Trong Luật này, các từ ngữ dưới đây được hiểu như sau:
1. Người lao động là công dân Việt Nam từ đủ 15 tuổi trở lên, có khả năng lao động và có nhu cầu làm việc.
…"
Như vậy, theo quy định tại Luật việc làm 2013, người nước ngoài làm việc tại Việt Nam không được gọi là "người lao động" do đó không phải đóng bảo hiểm thất nghiệp
3. Bảo hiểm y tế
Bảo hiểm y tế là hình thức bảo hiểm bắt buộc được áp dụng đối với các đối tượng theo quy định của pháp luật để chăm sóc sức khỏe, không vì mục đích lợi nhuận do Nhà nước tổ chức thực hiện.
Quyết định 959/QĐ-BHXH quy định:
"Điều 17. Đối tượng tham gia BHYT
1. Nhóm do người lao động và đơn vị đóng, bao gồm:
1.1. Người lao động làm việc theo HĐLĐ không xác định thời hạn, HĐLĐ có thời hạn từ đủ 3 tháng trở lên, người lao động là người quản lý doanh nghiệp, quản lý điều hành Hợp tác xã hưởng tiền lương, làm việc tại các cơ quan, đơn vị, tổ chức quy định tại Khoản 3 Điều 4;
…
Điều 18. Mức đóng, trách nhiệm đóng BHYT của các đối tượng
1. Đối tượng tại Điểm 1.1, 1.2, Khoản 1 Điều 17: mức đóng hằng tháng bằng 4,5% mức tiền lương tháng, trong đó người sử dụng lao động đóng 3%; người lao động đóng 1,5%. Tiền lương tháng đóng BHYT là tiền lương tháng đóng BHXH bắt buộc quy định tại Điều 6.
…
>>> Luật sư tư vấn pháp luật bảo hiểm xã h qua tổng đài: 1900.6568
Luật bảo hiểm y tế sửa đổi bổ sung năm 2014 quy định:
"Điều 12. Đối tượng tham gia bảo hiểm y tế
1. Nhóm do người lao động và người sử dụng lao động đóng, bao gồm:
a) Người lao động làm việc theo hợp đồng lao động không xác định thời hạn, hợp đồng lao động có thời hạn từ đủ 3 tháng trở lên; người lao động là người quản lý doanh nghiệp hưởng tiền lương; cán bộ, công chức, viên chức (sau đây gọi chung là người lao động);
b) Người hoạt động không chuyên trách ở xã, phường, thị trấn theo quy định của pháp luật.
…"
Như vậy, người lao động làm việc theo hợp đồng lao động không xác định thời hạn, hợp đồng lao động có thời hạn từ đủ 3 tháng trở lên là đối tượng bắt buộc phải tham gia bảo hiểm y tế. Do đó, người nước ngoài làm việc tại Việt nam phải đóng BHYT với mức đóng là: người sử dụng lao động đóng 3%; người lao động đóng 1,5%.
