Yếu tố chính trị là toàn bộ các yếu tố tạo nên đời sống chính trị của xã hội ở từng giai đoạn lịch sử nhất định
Yếu tố chính trị là toàn bộ các yếu tố tạo nên đời sống chính trị của xã hội ở từng giai đoạn lịch sử nhất định, bao gồm môi trường chính trị, hệ thống các chuẩn mực chính trị, chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng và quá trình tổ chức thực hiện chúng; các quan hệ chính trị và ý thức chính trị; hoạt động của hệ thống chính trị; cùng với đó là nền dân chủ xã hội và bầu không khí chính trị – xã hội. Yếu tố chính trị có ảnh hưởng mạnh mẽ tới hiệu quả của hoạt động thực hiện pháp luật của các chủ thể pháp luật, đặc biệt là các cá nhân, cơ quan nhà nước có thẩm quyền áp dụng pháp luật.
Thứ nhất, môi trường chính trị – xã hội của đất nước ta trong những năm qua luôn ổn định, phát triển bền vững chính là điều kiện thuận lợi đối với hoạt động thực hiện pháp luật, vì nó củng cố ý thức và niềm tin chính trị của cán bộ, đảng viên, và quần chúng nhân dân đối với sự lãnh đạo của đảng, gia tăng lập trường chính trị – tư tưởng của các cá nhân có thẩm quyền áp dụng pháp luật. Thực tiễn lịch sử chứng minh rằng, trong thập kỷ cuối cùng của thế kỷ XX, khi mà Liên Xô và các nước xã hội chủ nghĩa ở Đông Âu suy thoái, tan rã, một bộ phận không nhỏ các bộ, đảng viên, nhân dân có sự hoang mang, dao động về tư tưởng, tâm lý; nhưng nhờ môi trường chính trị ổn định dưới sự lãnh đao của Đảng cộng sản Việt Nam nên chúng ta đã vượt qua thử thách một cách thành công.
Thứ hai, Cương lĩnh chính trị, đường lối lãnh đạo của Đảng đã có ảnh hưởng rất quan trọng tới hoạt động thực hiện pháp luật. Ở nước ta, sự vận hành của hệ thống pháp luật trên các phương diện xây dựng, thực hiện và áp dụng pháp luật luôn được đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng cộng sản Việt Nam. Đảng ta nhận thức sâu sắc rằng muốn xây dựng được bộ máy nhà nước trong sạch, vững mạnh, vận hành trên cơ sở các nguyên tăc, quy định của pháp luật thì vấn đề thực hiện pháp luật một cách nhất quán, nghiêm minh từ phía cán bộ, đảng viên và nhân dân luôn được đặt lên vị trí hàng đầu. Muốn cho pháp luật được tôn trọng và thưc hiện nghiêm túc thì cán bộ đảng viên phải là những người đi trước, gương mẫu thực hiện và có “năng lực tổ chức và vận động nhân dân thực hiện đường lối của đảng pháp luật của nhà nước, công tâm, thạo việc, tận tụy với dân, biết phát huy sức dân”. Chính vì vậy, đảng ta luôn quan tâm và chỉ đạo sâu sát đối với các mặt hoạt động pháp luật trong đó có thực hiện pháp luật.
Ví dụ: Việc thực hiện pháp luật của cán bộ công chức nhà nước ta cũng ngày càng được quan tâm và thực hiện tốt, điều này đã được quy định cụ thể trong Luật cán bộ, công chức năm 2008. Quy định cụ thể những gì cán bộ, công chức được làm và không được làm. Như vậy Đảng ta luôn quan tâm đến vấn đề pháp luật đối với mọi lĩnh vực, đặc biệt trong lĩnh vực chính trị hiện nay.
>>> Luật sư
Thứ ba, ý thức chính trị cũng có ảnh hưởng không nhỏ đến hoạt động thực hiện pháp luật. Nó phản ánh các quan hệ chính trị, kinh tế, xã hội giữa các giai cấp, các dân tộc và các quốc gia cũng như thái độ của các giai cấp đối với quyền lực nhà nước, thể hiện trực tiếp và tập trung nhất lợi ích giai cấp (hệ tư tưởng chính trị). Ở nước ta, hệ tư tưởng chính trị thể hiện trong cương lĩnh, đường lối chính trị của Đảng cũng như trong các chính sách, pháp luật của nhà nước dựa trên nền tảng của chủ nghĩa Mác – Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, giữ vai trò chủ đạo trong đời sống tinh thần của xã hội, vì lợi ích của đông đảo các giai cấp, tầng lớp nhân dân lao động. Trong hoạt động thực hiện pháp luật, ý thức thể hiện, trước hết, ở việc các chủ thể có chức năng áp dụng pháp luật quán triệt, thấm nhuần nhiệm vụ chính trị của mình, lãnh đạo, chỉ đạo thường xuyên, sâu sát quá trình thực hiện, áp dụng pháp luật, giữ nghiêm kỷ cương, phép nước. Điều đó sẽ giúp cho hoạt động thực tiễn pháp luật thật sự đạt chất lượng, hiệu quả cao, khơi dậy ý thức, trách nhiệm chính trị của các chủ thể khác trong thực hiện pháp luật.
Thứ tư, tính chất, mức độ của nền dân chủ xã hội cũng ảnh hưởng quan trọng tới hoạt động thực hiện pháp luật. Trong điều kiện xã hội có nền dân chủ rộng rãi, thông tin đa dạng, phong phú, nhiều chiều, các tầng lớp xã hội có thể thẳng thắn công khai, cởi mở bày tỏ chính kiến, quan điểm của mình đối với vấn đề pháp luật và các cơ quan pháp luật, sẵn sàng sử dụng quyền chủ thể của mình trong thực hiện pháp luật hoặc yêu cầu các cơ quan pháp luật trợ giúp, bảo vệ lợi ích hợp pháp, chính đáng của mình. Ngược lại, trong trường hợp xã hội thiếu dân chủ, thông tin nghèo nàn, thậm chí bị bưng bít thì bầu không khí chính trị xã hội bị ngột ngạt, gò bó; như thế các công dân không dám nói thật suy nghĩ của mình.
