Xử lý khi đánh đập gây thương tích cho thành viên gia đình

1. Đánh đập gây thương tích cho thành viên gia đình có bị coi là hành vi bạo lực gia đình không?

Hiện nay, pháp luật có quy định cụ thể về hành vi bạo lực gia đình. Bạo lực gia đình được xem là những hành vi của các thành viên trong gia đình cố ý gây tổn hại hoặc có khả năng gây tổn hại về thể chất và tinh thần, gây tổn hại về tình dục và kinh tế đối với các thành viên khác trong gia đình. Căn cứ theo quy định tại Điều 3 của Luật phòng chống bạo lực gia đình năm 2022, bạo lực gia đình được thực hiện dưới nhiều hành vi khác nhau, có thể kể đến những hành vi bạo lực gia đình như sau:

– Hành vi ngược đãi hoặc hành hạ, hành vi đánh đập hoặc đe dọa, hoặc thực hiện các hành vi cố ý xâm phạm đến tính mạng và sức khỏe của các thành viên trong gia đình;

– Lăng mạ hoặc có những hành vi khác xúc phạm danh dự và nhân phẩm của các thành viên trong gia đình dưới bất kỳ hình thức nào;
Cưỡng ép các thành viên trong gia đình chứng kiến cảnh bạo lực đối với con người, bạo lực đối với động vật nhằm mục đích gây áp lực về mặt tâm lý một cách thường xuyên;

– Bỏ mặc và không quan tâm đến các thành viên trong gia đình, có hành vi không nuôi dưỡng và không chăm sóc các thành viên trong gia đình đặc biệt là trẻ em và phụ nữ mang thai hoặc phụ nữ đang nuôi con dưới 36 tháng tuổi, các đối tượng được xác định là người cao tuổi và người khuyết tật theo quy định của pháp luật về khuyết tật, người không có khả năng tự chăm sóc bản thân mình và không có khả năng lao động, có hành vi không giáo dục các thành viên trong gia đình đặc biệt là trẻ em;

– Hành vi kỳ thị và phân biệt đối xử giữa các thành viên trong gia đình với nhau dựa trên sự khác biệt về hình thể, sự khác biệt về giới và giới tính, sự khác biệt về năng lực và khả năng kinh tế;

– Ngăn cản các thành viên trong gia đình gặp gỡ những người thân thích và mở rộng mối quan hệ xã hội hợp pháp, lành mạnh hoặc có hành vi nhằm cô lập các thành viên trong gia đình, thông qua đó gây áp lực thường xuyên về mặt tâm lý;

– Có hành vi ngăn cản quá trình thực hiện quyền và nghĩa vụ trong quan hệ gia đình giữa ông bà và cháu, giữa cha mẹ và con, giữa vợ và chồng, giữa những anh chị em ruột với nhau;

– Có hành vi tiết lộ hoặc phát tán thông tin về đời sống riêng tư, các thông tin liên quan đến bí mật cá nhân và bí mật gia đình của các thành viên nhằm xúc phạm danh dự và nhân phẩm;

– Hành vi cưỡng ép thực hiện quan hệ tình dục trái ý muốn của các thành viên trong gia đình, cưỡng ép tảo hôn hoặc kết hôn trái quy định của pháp luật, cưỡng ép ly hôn hoặc cản trở kết hôn hợp pháp, tạm chờ ly hôn hợp pháp;

– Cưỡng ép mang thai ngoài ý muốn hoặc phá thai, có hành vi lựa chọn giới tính thai nhi và phân biệt về giới tính;

– Chiếm đoạt hoặc hủy hoại tài sản chung của các thành viên trong gia đình hoặc tài sản riêng của các thành viên khác trong gia đình;

– Cưỡng ép thành viên trong gia đình học tập và lao động quá khả năng, cưỡng ép đóng góp tài chính vượt quá khả năng kinh tế, kiểm soát toàn bộ các nguồn tài sản và thu nhập của các thành viên trong gia đình nhằm tạo ra tình trạng lệ thuộc về mặt tinh thần và mặt vật chất;

– Cô lập và giam cầm các thành viên gia đình, hoặc có hành vi cưỡng ép các thành viên trong gia đình rời khỏi chỗ ở hợp pháp trái quy định của pháp luật.

Như vậy, thông qua các hành vi nêu trên, thì có thể nói, hành vi đánh đập gây thương tích cho các thành viên trong gia đình chính là một hình thức của bạo lực gia đình. Hành vi này bị nghiêm cấm và sẽ bị xử lý theo quy định của pháp luật tùy vào tính chất và mức độ hậu quả xảy ra trên thực tế.

2. Xử lý khi đánh đập gây thương tích cho thành viên gia đình:

Hiện nay, căn cứ theo quy định tại Điều 42 của Luật phòng chống bạo lực gia đình, những đối tượng có hành vi bạo lực gia đình và vi phạm quy định của pháp luật về phòng chống bạo lực gia đình sẽ bị xử lý tùy thuộc vào tính chất và mức độ vi phạm trên thực tế, cụ thể có những hình thức như sau:

– Xử phạt vi phạm hành chính;

– Xử lý kỷ luật;

– Truy cứu trách nhiệm hình sự;

– Nếu gây ra thiệt hại thì phải bồi thường theo quy định của pháp luật.

Căn cứ theo quy định tại Điều 52 của Nghị định số 144/2021/NĐ-CP của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực an ninh, trật tự, an toàn xã hội; phòng, chống tệ nạn xã hội; phòng cháy, chữa cháy; cứu nạn, cứu hộ; phòng, chống bạo lực gia đình, có quy định về mức xử phạt đối với hành vi đánh đập gây thương tích cho các thành viên trong gia đình như sau:

Thứ nhất, phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng đối với các chủ thể có hành vi đánh đập gây thương tích cho các thành viên trong gia đình;

Thứ hai, phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng đối với các chủ thể thực hiện một trong những hành vi vi phạm sau đây:

– Sử dụng các loại công cụ và các bạn phương tiện hoặc các vật dụng khác gây thương tích cho các thành viên trong gia đình trái quy định của pháp luật;

– Không kịp thời đưa nạn nhân đi cấp cứu và điều trị trong trường hợp nạn nhân cần được cấp cứu kịp thời, hoặc các chủ thể có hành vi không chăm sóc nạn nhân trong thời gian đại nhân điều trị chấn thương do các hành vi bạo lực gia đình gây ra, trừ trường hợp nạn nhân từ chối.

Thứ ba, các biện pháp khắc phục hậu quả có thể áp dụng trong trường hợp này bao gồm:

– Buộc phải tiến hành hoạt động xin lỗi công khai khi nạn nhân có yêu cầu;

– Buộc phải chi trả toàn bộ chi phí khám chữa bệnh tại các cơ sở khám chữa bệnh trên thực tế.

Thứ tư, phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng đối với các chủ thể có hành vi ngược đãi các thành viên trong gia đình như sau:

– Đối xử tệ bạc với các thành viên trong gia đình như bắt các thành viên nhịn ăn nhịn uống, bắt buộc các thành viên trong gia đình chịu rét và mặc rách, buộc các thành viên trong gia đình hạn chế vệ sinh cá nhân;

– Bỏ mặc các thành viên trong gia đình và không chăm sóc đặc biệt là những người cao tuổi, người khuyết tật và người già yếu, phụ nữ có thai và phụ nữ nuôi con nhỏ dưới 36 tháng tuổi;

– Biện pháp khắc phục hậu quả được áp dụng trong trường hợp này là xin lỗi công khai khi nạn nhân có yêu cầu.

3. Truy cứu trách nhiệm hình sự đối với hành vi đánh đập gây thương tích cho thành viên gia đình: 

Người có hành vi đánh đập gây thương tích cho các thành viên trong gia đình có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội ngược đãi hoặc hành hạ ông bà, cha mẹ, vợ chồng, con cháu hoặc người có công nuôi dưỡng mình căn cứ theo quy định tại Điều 185 của Bộ luật hình sự năm 2015, cụ thể như sau:

– Người nào đối xử tồi tệ hoặc có hành vi bạo lực xâm phạm thân thể của các thành viên trong gia đình trái đạo đức xã hội, trái quy định pháp luật, cụ thể là ông bà, cha mẹ, vợ chồng, con, cháu hoặc người có công nuôi dưỡng mình thuộc một trong những trường hợp sau đây, thì bị phạt cảnh cáo, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm:

+ Thường xuyên làm cho nạn nhân bị đau đớn về thể xác, tinh thần;

+ Đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này mà còn vi phạm.

– Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 05 năm:

+ Đối với người dưới 16 tuổi, phụ nữ mà biết là có thai, người già yếu;

+ Đối với người khuyết tật nặng, khuyết tật đặc biệt nặng hoặc người mắc bệnh hiểm nghèo.

Ngoài ra, hành vi đánh đập gây thương tích cho thành viên gia đình còn có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội phạm khác, nhu: Tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác căn cứ theo Điều 134; tội hành hạ người khác căn cứ theo Điều 140; trường hợp gây chết người còn có thể bị truy cứu về tội giết người căn cứ theo Điều 123 … Có thể nói, tùy vào tính chất nguy hiểm và hậu quả xảy ra trên thực tế, mà người phạm tội sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự về các tội danh tương ứng. 

Các văn bản pháp luật được sử dụng trong bài viết: 

– Luật Phòng, chống bạo lực gia đình năm 2022;

– Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017);

– Nghị định số 144/2021/NĐ-CP của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực an ninh, trật tự, an toàn xã hội; phòng, chống tệ nạn xã hội; phòng cháy, chữa cháy; cứu nạn, cứu hộ; phòng, chống bạo lực gia đình.