Tự ý san lấp đất khi chưa thực hiện việc đền bù đất cho hộ gia đình. Luật sư tư vấn về trình tự, thủ tục nhà nước thu hồi đất để làm dự án đường.
Tự ý san lấp đất khi chưa thực hiện việc đền bù đất cho hộ gia đình. Luật sư tư vấn về trình tự, thủ tục nhà nước thu hồi đất để làm dự án đường.
Tóm tắt câu hỏi:
Xin hỏi: Ủy ban nhân dân xã là chủ đầu tư công trình đường vào nghĩa trang nhân dân. Ủy ban nhân dân xã đã giao cho tổ hợp tác là đơn vị thi công công trình này. Trong quá trình thi công, tổ hợp tác đã dùng máy san ủi, đào đất của gia đình tôi khi chưa được đền bù. Vậy xin Luật sư cho biết trách nhiệm của chủ đầu tư là ủy ban nhân dân xã và trách nhiệm của đơn vị thi công này được quy định như thế nào. Tôi có quyền khiếu nại sự việc trên không? Cơ quan nào có trách nhiệm giải quyết? Văn bản nào quy định việc làm sai khi san ủi đất chưa được đền bù.
Luật sư tư vấn:
Cám ơn bạn đã gửi câu hỏi của mình đến Ban biên tập – Phòng tư vấn trực tuyến của Công ty LUẬT DƯƠNG GIA. Với thắc mắc của bạn, Công ty LUẬT DƯƠNG GIA xin được đưa ra quan điểm tư vấn của mình như sau:
1. Cơ sở pháp lý:
2. Nội dung tư vấn.
Theo thông tin bạn đưa ra thì Ủy ban nhân dân xã là chủ đầu tư công trình đường vào nghĩa trang nhân dân. Ủy ban nhân dân đã giao cho tổ hợp tác là đơn vị thi công công trình này. Trong quá trình thi công, tổ hợp tác đã dùng máy san ủi, đào đất của gia đình bạn khi chưa được đền bù.
Trước hết, có thể thấy ở đây công trình đường vào nghĩa trang nhân dân được xác định là công trình sự nghiệp công của địa phương, được xây dựng vì lợi ích chung của cộng đồng dân cư. Do vậy, khi thi công công trình này, Nhà nước có thể tiến hành thu hồi đất để thực hiện dự án. Do vậy, có thể thấy trong trường hợp của gia đình bạn được xác định là trường hợp thu hồi đất vì mục đích quốc phòng an ninh; phát triển kinh tế xã hội vì lợi ích quốc gia công cộng (căn cứ theo điểm a khoản 1 Điều 16 của Luật Đất đai 2013).
Tuy nhiên, theo những thông tin bạn cung cấp không nói rõ: Phần đất gia đình bạn bị đơn vị thi công là tổ hợp tác san ủi, đào lấp là phần đất đã được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hay chưa, có nằm trong quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất hay không, đã có quyết định thu hồi hay chưa… Vì những vấn đề trên chưa rõ, nên khi xem xét việc làm của Tổ hợp tác có đúng hay không, chúng ta sẽ giải quyết trên hai khía cạnh sau:
Thứ nhất, gia đình bạn đủ điều kiện được đền bù về đất hay không?
Theo quy định của Luật Đất đai năm 2013, thì người sử dụng đất nếu có đủ điều kiện được bồi thường về đấy khi Nhà nước thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh; phát triển kinh tế- xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng theo quy định tại Điều 75
"Điều 75. Điều kiện được bồi thường về đất khi Nhà nước thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh; phát triển kinh tế – xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng
1. Hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất không phải là đất thuê trả tiền thuê đất hàng năm, có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở, Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất (sau đây gọi chung là Giấy chứng nhận) hoặc có đủ điều kiện để được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất theo quy định của Luật này mà chưa được cấp, trừ trường hợp quy định tại khoản 2 Điều 77 của Luật này; người Việt Nam định cư ở nước ngoài thuộc đối tượng được sở hữu nhà ở gắn liền với quyền sử dụng đất ở tại Việt Nam mà có Giấy chứng nhận hoặc có đủ điều kiện được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất theo quy định của Luật này mà chưa được cấp…."
Do trong thông tin bạn đưa ra không nói rõ về hiện trạng mảnh đất của gia đình bạn bị thu hồi để thực hiện việc thi công dự án làm đường vào nghĩa trang nhân dân. Và do vậy, tùy vào tình hình cụ thể, căn cứ vào các quy định của pháp luật đã được phân tích như trên, từ đó xác định gia đình bạn có được bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất để thực hiện dự án phát triển kinh tế, vì lợi ích quốc gia công cộng hay không. Khi gia đình bạn đủ điều kiện để được bồi thường về đất theo quy định tại Điều 75 Luật Đất đai 2013.
>>> Luật sư tư vấn về bồi thường khi nhà nước thu hồi đất: 1900.6568
Thứ hai, việc đơn vị thi công là tổ hợp tác thực hiện việc san lấp, đào ủi vào phần đất của gia đình bạn khi chưa được đền bù là đúng hay sai? Trách nhiệm của các bên liên quan trong trường hợp này?
Căn cứ theo quy định của pháp luật đất đai, thì việc thu hồi đất của hộ gia đình cá nhân phải tuân theo trình tự cụ thể do pháp luật quy định. Trong đó, về thẩm quyền ra quyết định thu hồi đất, theo quy định của pháp luật về đất đai, cụ thể tại Điều 66 Luật đất đai 2013, thì thẩm quyền thu hồi đất thuộc vào Ủy ban nhân dân cấp Tỉnh hoặc Ủy ban nhân dân cấp huyện. Trong đó đối với trường hợp thu hồi đất đối với hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng dân cư thì cơ quan có thẩm quyền ra quyết định thu hồi đất là Ủy ban nhân dân cấp huyện.
Đồng thời, theo quy định của tại Luật đất đai 2013 và các văn bản hướng dẫn có liên quan thì, việc thu hồi đất được thực hiện theo một quy trình cụ thể như sau:
Bước 1: Thông báo thu hồi đất.
Bước 2: Ra quyết định thu hồi đất:
Bước 3: Kiểm kê đất đai, tài sản có trên đất:
Bước 4: Lấy ý kiến, lập phương án bồi thường thiệt hại, hỗ trợ, tái định cư
Bước 5: Quyết định phê duyệt và niêm yết công khai phương án bồi thường, hỗ trợ tái định cư.
Bước 6: Tổ chức chi trả bồi thường
Trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày quyết định thu hồi đất của cơ quan nhà nước có thẩm quyền có hiệu lực thi hành, cơ quan, tổ chức có trách nhiệm bồi thường phải chi trả tiền bồi thường, hỗ trợ cho người có đất thu hồi, đồng thời thực hiện việc hỗ trợ, bố trí tái định cư theo phương án bồi thường, hỗ trợ tái định cư đã được phê duyệt.
Và người có đất bị thu hồi phải bàn giao đất cho tổ chức làm nhiệm vụ bồi thường, giải phóng mặt bằng. Trong trường hợp người có đất thu hồi không bàn giao đất thì Ủy ban nhân dân cấp xã, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cấp xã nơi có đất thu hồi và tổ chức làm nhiệm vụ bồi thường, giả phóng mặt bằng tổ chức vận động, thuyết phục để người có đất thu hồi thực hiện. Trong trường hợp đã được vận động thuyết phục mà người thu hồi đất vẫn không chấp hành việc bàn giao đất thì Chủ tịch Ủy ban nhân dân huyện ban hành quyết định cưỡng chế thu hồi đất.
Như vậy có thể thấy, căn cứ theo trình tự, thủ tục thu hồi đất nêu trên, thì đối với các trường hợp được bồi thường về đất hoặc không được bồi thường về đất nhưng được bồi thường chi phí đầu tư về đất khi Nhà nước thu hồi đất, thì cần phải tổ chức chi trả bồi thường cho người sử dụng đất trước khi thực hiện việc bàn giao đất cho Tổ chức làm nhiệm vụ giải phóng mặt bằng.
Nếu trong trường hợp không đủ điều kiện để được bồi thường về đất, hoặc không được bồi thường về đất và cũng không đủ điều kiện để được bồi thường chi phí đầu tư về đất còn lại khi Nhà nước thu hồi đất thì bên giải phóng mặt bằng, thi công công trình có thể sử dụng mảnh đất bị thu hồi nhưng cũng phải đảm bảo trình tự, thủ tục thu hồi đất. Nếu trường hợp gia đình bạn đủ điều kiện được bồi thườngt khi nhà nước thu hồi đất thì việc đơn vị thi công thực hiện san ủi, đào lấp đất của gia đình bạn khi chưa được bồi thường là trái với quy định của pháp luật về đất đai. Và trong trường hợp này, để đảm bảo quyền lợi của mình, bạn có quyền khiếu nại lên cơ quan có thẩm quyền ra quyết định thu hồi đất.
