Tôn giả Mục Kiền Liên là ai? Sự tích Mục Kiền Liên cứu mẹ?

1. Tôn giả Mục Kiền Liên là ai?

Tôn giả Mục Kiền Liên là một trong số các vị A La Hán, đạt đến quả vị cao nhất trong Tứ Thánh Quả cùng với sự giải thoát và giác ngộ hoàn hảo. Ngài được vinh danh với danh hiệu “Thần thông đệ nhất” trong hàng đệ tử của đức Phật. Trong phẩm thứ sáu của Kinh Pháp Hoa, đức Phật đã ban cho ngài danh hiệu “Đa Ma La Bạt Chiên Đàn Hương”.

Tôn giả Mục Kiền Liên sinh khoảng năm 568 trước Công nguyên và mất vào khoảng năm 484 trước Công nguyên tại nước Ma Kiệt Đà, hiện nay thuộc miền Bắc Ấn Độ. Ngài là một tỳ kheo sống vào thời kỳ đức Phật Thích Ca Mâu Ni còn tại thế. Cùng với Tôn giả Xá Lợi Phật, Mục Kiền Liên là hai vị đệ tử đứng đầu trong hàng đệ tử của Phật Thích Ca.

2. Hình tượng Tôn giả Mục Kiền Liên:

Thân phụ của Tôn giả tên là Câu Hy La, còn mẹ của ngài thuộc dòng họ Mục Kiền Liên, vì vậy ngài được gọi là Mục Kiền Liên (Manda Galyàyana). Cũng có một số tài liệu gọi ngài là Câu Ly Ca hay Câu Luật Đà, nhưng các tên gọi này ít phổ biến hơn. Ngài có vóc dáng cao lớn, khuôn mặt vuông vức với đôi tai dài, có tính cách cứng rắn và lạc quan, khí tiết hùng dũng và ít khuất phục trước những việc trái với chính nghĩa.

Trong số các đệ tử của Phật, nhiều vị có thần thông quảng đại, nhưng Mục Kiền Liên được Phật khen ngợi là người có thần thông hàng đầu và được phép sử dụng thần thông để hóa độ chúng sinh.

Mục Kiền Liên đạt được Thánh quả nhanh chóng vì ngài đã trải qua nhiều kiếp tu hành. Khi gặp Phật trong kiếp hiện tại, căn lành từ các đời trước của ngài được khai mở và ngài phát tâm xuất gia theo Phật. Căn lành sâu dày với Phật đạo đã thúc đẩy ngài quyết tâm theo học Tứ Thánh đế và nỗ lực thực hành các pháp đầu tiên trong 37 trợ đạo phẩm. Ngài đã chứng đắc pháp Không và đạt được Tứ như ý túc, tiến sâu vào Thiền định và đạt được pháp Xả, không còn vướng mắc với các pháp hữu vi.

Nhờ vào Tam ma địa như ý túc và sự tu tập trong Thiền định, Mục Kiền Liên đã vận dụng tâm một cách kỳ diệu, đi lại tự tại giữa các thế giới, thể hiện thần thông lực tuyệt đỉnh và được tôn vinh là bậc Thần thông đệ nhất.

3. Sự tích Mục Kiền Liên cứu mẹ:

Tôn giả Mục Kiền Liên thường được miêu tả với trang phục y vấn, tay phải cầm tích trượng và tay trái không cầm gì. Nếu có vật trong tay, ngài thường cầm bình bát để mang cơm dâng cho mẹ đang chịu khổ trong địa ngục. Ngài thường đứng, sẵn sàng xuống cõi âm để dâng bát cơm đầy vạn ước mong như một biểu hiện của lòng hiếu kính đối với mẹ. Mẹ của Tôn giả, bà Thanh Đề trước khi mất đã không tin Tam bảo, thậm chí còn phỉ báng và phá hoại Tam bảo, do đó sau khi chết bà bị đọa xuống địa ngục.

Khi chứng quả La Hán và sở hữu lục thông, Tôn giả Mục Kiền Liên đã dùng khả năng của mình để tìm kiếm mẹ. Ngài sử dụng Phật nhãn, pháp nhãn và huệ nhãn để thấy mẹ mình đang chịu khổ ở địa ngục, không có thức ăn. Ngài mang một bát cơm đến cho mẹ nhưng bà Thanh Đề dù là ngã quỷ, vẫn không từ bỏ tâm tham lam. Bà cố gắng lén ăn bát cơm nhưng vì nghiệp chướng quá sâu, cơm biến thành hòn than đỏ rực khi vừa đưa lên miệng.

Tôn giả Mục Kiền Liên dù là thần thông đệ nhất, không thể cứu mẹ khỏi địa ngục. Ngài đã đến thưa với đức Phật Thích Ca. Đức Phật chỉ ra rằng do nghiệp của mẹ ngài quá nặng, chỉ có thể giải cứu bà bằng cách thực hiện lễ Vu Lan Bồn vào ngày rằm tháng bảy, khi chư Phật hoan hỷ và chư tăng tự tứ. Ngài phải cúng dường mười phương tăng và sau đó mới được sử dụng các phẩm vật dâng cúng. Vào ngày lễ này, cúng dường Tam bảo sẽ giúp mẹ ngài thoát khỏi khổ đau.

Theo lời Phật dạy, Tôn giả Mục Kiền Liên đã tổ chức lễ Vu Lan vào ngày rằm tháng bảy năm đó, giúp mẹ của ngài thoát khỏi nạn khổ. Ngài cảm kích ân Phật và khuyến khích mọi người tổ chức lễ Vu Lan hàng năm, cúng dường tăng chúng và tụng kinh Vu Lan Bồn để báo hiếu cha mẹ và tổ tiên.

Hình ảnh của Tôn giả Mục Kiền Liên cứu mẹ nơi địa ngục đã trở thành biểu tượng của hiếu đạo trong Phật giáo. Đức Phật đã dạy rằng ai muốn báo hiếu cha mẹ nên thực hiện theo cách của ngài là lễ Vu Lan Bồn Pháp. Từ đó, ngày lễ Vu Lan ra đời.

Tôn giả Mục Kiền Liên là hiện thân của lòng hiếu thảo và sự cứu giúp mẹ thoát khỏi khổ đau, là hình ảnh tiêu biểu của đạo hiếu. Sau khi đạt quả A La Hán, ngài dùng lòng từ bi và trí tuệ để hóa độ chúng sinh. Ngài là một trong mười đại đệ tử của đức Phật Thích Ca, đã xuất hiện trên thế gian trong thời kỳ Phật còn tại thế và đạt thành quả trong tu hành chỉ sau bảy ngày xuất gia.

4. Ý nghĩa của Sự tích Mục Kiền Liên cứu mẹ:

Sự tích Mục Kiền Liên cứu mẹ không chỉ là một câu chuyện lịch sử mà còn mang một ý nghĩa sâu sắc trong Phật giáo. Câu chuyện này không chỉ phản ánh lòng hiếu thảo của một người con đối với mẹ mà còn mở ra một con đường thực hành tinh thần quan trọng cho tất cả các tín đồ Phật giáo.

Theo truyền thuyết, Tôn giả Mục Kiền Liên là một trong những đệ tử vĩ đại nhất của đức Phật Thích Ca. Sau khi chứng đắc quả A La Hán, ngài đã sử dụng thần thông của mình để tìm kiếm mẹ, bà Thanh Đề, người đang bị đọa vào địa ngục do nghiệp chướng nặng nề từ đời trước. Dù đã đạt được thần thông đệ nhất và sở hữu khả năng kỳ diệu, Mục Kiền Liên không thể cứu mẹ mình ngay lập tức bằng sức mạnh cá nhân. Thay vào đó, ngài được đức Phật chỉ dạy rằng chỉ có thể cứu mẹ mình thông qua việc tổ chức lễ Vu Lan Bồn vào ngày Rằm tháng Bảy.

Lễ Vu Lan Bồn theo lời Phật dạy, là một cách để các Phật tử thể hiện lòng hiếu kính đối với cha mẹ và tổ tiên và cũng là một phương pháp để cứu độ các linh hồn đang bị đọa đày trong các cõi khổ. Vào ngày lễ này, các Phật tử thực hiện các nghi lễ cúng dường, tụng kinh và cầu nguyện để cầu nguyện cho sự giải thoát của những linh hồn bị đọa đày và để thể hiện lòng biết ơn đối với cha mẹ và tổ tiên.

Lễ Vu Lan Bồn không chỉ là một nghi thức tôn giáo mà còn là một cơ hội để các Phật tử thể hiện sự hiếu thảo và lòng biết ơn sâu sắc đối với cha mẹ và tổ tiên của mình. Nó nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tri ân những người đã sinh thành và dưỡng dục chúng ta, cũng như việc làm phước để cứu độ các linh hồn trong các cõi khổ.

Ngày Rằm tháng Bảy đã trở thành một dịp quan trọng trong năm, khi các Phật tử từ khắp nơi cùng nhau tổ chức lễ Vu Lan Bồn để bày tỏ lòng hiếu kính và thực hiện các hoạt động tôn thờ Phật, cúng dường tăng ni và giúp đỡ những người nghèo khó. Đây là dịp để mọi người cùng nhau nhớ về công ơn cha mẹ và tổ tiên, đồng thời tạo cơ hội cho những người còn sống có thể tiếp tục làm thiện, tích phước, và cầu nguyện cho sự bình an và hạnh phúc.

5. Hoạt động trong ngày Lễ Vu Lan Bồn:

Cúng Phật: Lễ cúng Phật thường được tổ chức với các món cơm chay, ngũ quả và thực hiện nghi thức đọc văn khấn. Mục đích là cầu nguyện công đức, giải trừ nghiệp chướng cho các tổ tiên đã khuất.

Cúng Thần Linh: Đối với lễ cúng thần linh, mâm cỗ thường bao gồm xôi, gà luộc nguyên con, bánh chưng, trà, rượu, trái cây và hoa tươi. Những lễ vật này đi kèm với lời cầu nguyện để mong các vị thần linh phù hộ, bảo vệ gia đình được khỏe mạnh và bình an.

Cúng Gia Tiên: Mâm lễ cúng gia tiên thường được chuẩn bị một cách trang trọng với cơm chay hoặc mặn, tiền vàng mã và các lễ vật khác. Mục đích của lễ cúng này là thể hiện lòng tôn kính đối với tổ tiên, mong rằng họ có được cuộc sống đủ đầy và sung túc ở thế giới bên kia.

Cúng Chúng Sinh: Ngày Vu Lan trùng với rằm tháng 7, nên thường kết hợp với lễ cúng chúng sinh, còn gọi là cúng thí thực. Lễ này nhằm giúp các vong hồn lang thang không có nơi nương tựa được hưởng lộc. Mâm cúng cho chúng sinh thường được đặt ngoài trời và gồm các món như cháo loãng, đường phèn, muối gạo, hoa quả, bánh kẹo, bỏng ngô, nhang, đèn, quần áo giấy và tiền vàng.