Đường cầu hay di chuyển đường cầu được nhiều người biết đến trong lĩnh vực kinh tế và đóng vai trò quan trọng. Sự khác nhau giữa di chuyển và dịch chuyển đường cầu cũng là một vấn đề quan trọng cần được biết đến, nó cho phép các doanh nghiệp có định hướng phát triển phù hợp.
Mục lục bài viết
1. Đường cầu là gì?
Trong kinh tế, đường cầu hay còn được biết đến là đường cầu cung ứng. Đường cầu là một khái niệm khá phổ biến và cực kỳ quan trọng trong lĩnh vực kinh tế học, kinh doanh, tài chính, chính sách kinh tế, khái niệm này dùng để mô tả mối quan hệ giữa giá cả và số lượng hàng hóa hoặc có thể là dịch vụ được cung cấp trên thị trường. Có thể hiểu một cách đơn giản, đường cầu là khái niệm dùng để biểu thị mức độ sẵn sàng của các nhà sản xuất, các nhà cung cấp…để cung cấp một lượng hàng hóa hoặc dịch vụ nào đó với một giá cả nhất định. Ngoài ra, đường cầu như một công cụ để đo lường mối quan hệ giữa giá cả và số lượng hàng hóa cung cấp cho thị trường.
Đường cầu được biểu thị bằng một đường thẳng hoặc đường cong trên biểu đồ, trong đó trục tung của biểu đồ biểu thị giá cả và trục hoành biểu thị số lượng hàng hóa hoặc dịch vụ.
Thông thường khi biểu thị thì đường cầu chủ yếu có xu hướng tăng dần với giá cả, tức là đường cầu tỉ lệ thuận với giá. Khi giá cả tăng lên, đường cầu tăng, thúc đẩy những nhà cung cấp, những dịch vụ phải cung cấp mặt hàng với số lượng nhiều hơn. Khi đường cầu tăng cũng là lúc những nhà cung cấp có động lực sản xuất để cung cấp hàng hóa đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng.
Ngược lại, nếu giá cả giảm, đường cầu có khuynh hướng đi xuống thì động lực sản xuất hàng hóa cung cấp của các nhà cung cấp, dịch vụ sẽ ít đi. Và tất nhiên, đường cầu không phụ thuộc hẳn vào giá cả, hình dạng đường cầu có thể thay đổi khác đi tùy vào tính chất của sản phẩm hoặc dịch vụ mà nhà cung cấp đang kinh doanh. Nếu sản phẩm hoặc dịch vụ mà người tiêu thụ yêu cầu là một sản phẩm thị trường hoàn hảo, có nhiều đơn vị nhà cung cấp thì đường cầu có hình dạng đường thẳng, hoàn toàn linh hoạt. Nhưng nếu sản phẩm hoặc dịch vụ đó là sản phẩm độc quyền, có ít đơn vị nhà cung cấp hoặc một đơn vị cung cấp thì đường cầu sẽ có hình dạng khác nhau.
Nhìn một cách chung quy nhất, có thể thấy đường cầu như là một công cụ cực kỳ quan trọng, được sử dụng với mục đích đánh giá tình trạng cung và cầu trên thị trường. Dựa vào hình dạng mà biểu đồ biểu thị đường cầu, các nhà cung cấp có thể đưa ra những kế hoạch phát triển, sản xuất cũng như những quyết định về giá cả, quá trình sản xuất và tiêu thụ. Đường cầu cho phép các nhà kinh doanh, các nhà quản lý đánh giá tác động cũng như hiệu quả của các biện pháp chính sách kinh tế đến thị trường và người tiêu dùng.
2. Yếu tố tạo ra đường cầu?
Nhiều người thắc rằng đường cầu được hình thành do đâu và do những yếu tố nào? Thì đường cầu được tạo ra bởi các nhà cung cấp hàng hóa,dịch vụ hoặc sản xuất hàng hóa. Điều này đại diện cho sự sẵn sàng của các nhà kinh doanh để cung cấp cho thị trường số lượng hàng hóa hoặc dịch vụ với giá cả phù hợp và nhất định. Chúng ta có thể thấy, với mức giá khác nhau thì đường cầu cũng khác nhau, điều này cho thấy sự sẵn sàng của các nhà cung cấp còn phụ thuộc vào giá cả.
3. Sự khác nhau giữa di chuyển và dịch chuyển đường cầu:
Để có thể thấy được sự khác nhau giữa di chuyển và dịch chuyển đường cầu thì chúng ta cùng đi vào tìm hiểu cũng như làm rõ những khái niệm về di chuyển đường cầu và dịch chuyển đường cầu.
3.1. Di chuyển đường cầu được hiểu như thế nào?
Di chuyển đường cầu được hiểu như là sự thay đổi về lượng cầu của một hàng hóa khi giá của hàng hóa đó thay đổi.
Nếu các yếu tố khác không đổi, giá của một hàng hóa tăng sẽ làm cho lượng cầu của hàng hóa đó giảm (đường cầu di chuyển lên trên). Ngược lại, nếu giá giảm thì lượng cầu tăng (đường cầu di chuyển xuống dưới). Đường cầu dịch chuyển khi sự thay đổi của biến giá làm thay đổi lượng cầu. Điều quan trọng ở đây là phân biệt giữa sự di chuyển dọc theo đường cầu (thay đổi về giá) và sự di chuyển trong đường cầu (các biến số khác với thay đổi về giá). Đường cầu dịch chuyển khi và chỉ khi giá thay đổi làm thay đổi lượng cầu. Đường cầu di chuyển khi và chỉ khi một sự thay đổi của một thứ khác ngoài giá làm thay đổi lượng cầu. Các biến số phi giá cả là một phần của hàm cầu và chúng cộng lại thành phần chặn trên đường cầu tuyến tính, do đó, bất kỳ thay đổi nào trong các biến số phi giá cả sẽ khiến đường cầu dịch chuyển dọc theo trục x.
3.2. Dịch chuyển đường cầu được hiểu như thế nào?
Dịch chuyển đường cầu là khái niệm dùng để mô tả sự thay đổi trong nhu cầu tiêu thụ hàng hóa của người tiêu dùng, nhu cầu mua một món hàng hoặc lựa chọn một dịch vụ cụ thể mặc dù giá của hàng hóa thường xuyên thay đổi. Có thể bạn chưa biết, sự thay đổi về mức thu nhập, giá cả của những hàng hóa liên quan hoặc thị hiếu của người tiêu dùng có thể kích hoạt được sự dịch chuyển của đường cầu. Để hiểu rõ hơn, chúng ta cùng điểm qua một số những yếu tố ảnh hưởng đến sự dịch chuyển đường cầu.
– Thu nhập của khách hàng tác động rất lớn đến sự thay đổi về thu nhập cũng như tác động đến nhu cầu mua sắm của người tiêu dùng.
– Sở thích của người tiêu dùng cũng là một trong số những yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến sự dịch chuyển đường cầu. Chúng ta cần biết rằng nhu cầu về các sản phẩm thông dụng trong các thời kỳ là khác nhau.
– Nhu cầu thị hiếu của khách hàng cũng như người tiêu dùng cũng quyết định đến sự dịch chuyển đường cầu. Người tiêu dùng kỳ vọng giá sẽ tăng trong tương lai và do đó nhu cầu về hàng hóa sẽ tăng lên.
– Giá cả: Mức độ giá cả sẽ ảnh hưởng đến quyết định mua hàng của người tiêu dùng.
– Giá của hàng hóa liên quan: Thay đổi giá của hàng hóa liên quan (hàng thay thế) sẽ ảnh hưởng đến giá của hàng hóa tương tự.
– Ngoài ra, chính sách thuế cũng có thể ảnh hưởng đến sự dịch chuyển của đường cầu. Để dễ hiểu hơn, chúng ta giả định rằng nếu chính phủ giảm thuế cho các doanh nghiệp thì các sản phẩm mà doanh nghiệp hoặc các nhà cung cấp bán ra thị trường có thể giảm giá. Và tất nhiên, khi giá thành sản phẩm giảm thì nhu cầu mua hàng của người tiêu dùng tăng cao, lúc này đường cầu sẽ dịch chuyển sang phải.
– Yếu tố tiếp theo ảnh hưởng đến sự dịch chuyển đường cầu chính là công nghệ sản xuất. Nếu công nghệ sản xuất được cải tiến, các nhà cung cấp hàng hóa có thể sản xuất số lượng sản phẩm nhiều trong khoảng thời gian ngắn và mức tốn kém chi phí sẽ thấp hơn. Và khi chi phí sản xuất hàng hóa thấp đi thì sản phẩm bán ra có xu hướng giảm giá, điều này thúc đẩy nhu cầu mua hàng và tiêu thụ hàng hóa của người tiêu dùng.
Khi nhu cầu về hàng hóa và dịch vụ thay đổi, đường cầu sẽ dịch chuyển ngay cả khi giá không đổi. Khi nền kinh tế phát triển và thu nhập tăng lên, người tiêu dùng có thể mua nhiều thứ hơn. Ít nhất là trong ngắn hạn, giá sẽ giữ nguyên trong khi nhu cầu sẽ tăng lên. Ngược lại, trong thời kỳ suy thoái, đường cầu giảm xuống ở mọi mức giá. Khi tăng trưởng kinh tế chậm lại, có xu hướng ít việc làm hơn, thu nhập thấp hơn và mọi người cảm thấy lo lắng và từ chối chi tiêu tùy thích, chỉ mua những thứ thiết yếu.
4. Sự quan trọng của dịch chuyển đường cầu:
Chúng ta cần biết rằng dịch chuyển đường cầu có tác dụng và vai trò rất lớn. Nó ảnh hưởng đến lượng hàng hóa và dịch vụ được tiêu thụ trên thị trường. Khi đường cầu dịch chuyển sang phải nghĩa là nhu cầu của khách hàng tăng lên, trên thị trường sẽ có nhiều người mua hơn dẫn đến giá cả và số lượng hàng hóa, dịch vụ tiêu thụ tăng lên. Tuy nhiên, khi đường cầu dịch chuyển sang trái, nhu cầu trên thị trường ít hơn và ít người mua hơn, khiến giá cả và số lượng hàng hóa và dịch vụ được tiêu thụ giảm.
Những thay đổi trong đường cầu cũng sẽ có tác động đến cạnh tranh giữa các công ty. Nếu đường cầu dịch chuyển sang phải, lượng cầu sẽ tăng lên và các doanh nghiệp sẽ có cơ hội tăng giá và tăng lợi nhuận. Ngược lại, nếu đường cầu dịch chuyển sang trái, các hãng sẽ phải cạnh tranh để duy trì thị phần và hạ giá để thu hút khách hàng.
Sự dịch chuyển của đường cầu cũng ảnh hưởng đến toàn bộ nền kinh tế. Nếu đường cầu dịch chuyển sang phải và giá tăng, mức độ lạm phát có thể tăng. Nếu đường cầu dịch chuyển sang trái và giá giảm, mức độ lạm phát có thể giảm.
