So sánh giữa tuyên bố mất tích và tuyên bố chết

Tuyên bố mất tích

Tuyên bố chết

Khái niệm

Mất tích được hiểu là sự thừa nhận của Tòa án về tình trạng biệt tích của một cá nhân. Để Tòa án thực hiện các hoạt động thủ tục này thì cần dựa trên cơ sở là có đơn yêu cầu của người có quyền và lợi ích liên quan

Nội dung về vấn đề này được ghi nhận bởi các điều sau: Điều 68, 69, 70 Bộ luật Dân sự 2015

Tuyên bố chết cũng là sự thừa nhận của Tòa án về cái chết đối với một cá nhân. Khi cá nhân đó đã biệt tích trong thời hạn theo luật định trên cơ sở đơn yêu cầu của người có quyền và lợi ích liên quan

Bạn đọc có thể tìm hiểu nội dung về tuyên bố cá nhân chết trong những Điều 71,72,73 Bộ luật Dân sự 2015.

Điều kiện

tuyên bố

Việc tuyên bố một người mất tích để lại nhiều hậu quả pháp ly liên quan nên Tòa án phải thực hiện hoạt động này một cách chặt chẽ. Theo quy định tại Điều 64 và Điều 68 Bộ luật Dân sự 2015 thì để tuyên bố một người mất tích cần có 02 điều kiện sau đây:

– Cá nhân bị yêu cầu là mất tích phải có thời gian biệt tích từ hai năm trở lên;

– Trên thực tế, Toà án đã áp dụng biện pháp thông báo, tìm kiếm người vắng mặt tại nơi cư trú nhưng vẫn không thu thập được bất kỳ tin tức xác thực về việc người đó còn sống hay đã chết.

Lưu ý: Về cách xác định thời hạn 02 năm:

+ Thời điểm để tính ngày biệt tích đó là từ ngày biết được tin tức cuối cùng về người đó;

+ Đối với trường hợp không xác định được ngày thì thời hạn này được tính từ ngày đầu tiên của tháng tiếp theo tháng có tin tức cuối cùng;

+ Thậm chí trong trường hợp không xác định được ngày, tháng cụ thể thì thời hạn được xác định là tính từ ngày đầu tiên của năm tiếp theo năm có tin tức cuối cùng.

Tương tự như tầm quan trọng khi ra quyết định tuyên cá nhân biệt tích thì việc tuyên bố chết là việc Toà án nhân dân có thẩm quyền cũng phải xem xét điều kiện theo luật định tránh trường hợp xâm phạm đến quyền lợi của công dân:

– Khi Tòa án đã ban hành Quyết định tuyên bố người đó mất tích và đã có hiệu lực pháp luật được 3 năm nhưng vẫn không có tin tức xác thực là người đó còn sống;

– Cá nhân vì gặp phải những sự kiện là chiến tranh mà dẫn đến biệt tích hoặc chiến tranh đã kết thúc được 5 năm nhưng vẫn không có tin tức xác thực là người đó còn sống;

– Người đó mất tích trong thiên tai, tai nạn hoặc thảm hoạ mà sau 2 năm không có tin tức xác thực là người đó còn sống cũng nằm trong trường hợp ban hành quyết định người này đã chết;

– Ngoài ra, phải xem xét đến trường hợp người đó biệt tích trong 5 năm liên tục và không có tin tức xác thực là người đó còn sống.

Hủy bỏ

quyết định

tuyên bố

của Tòa

Xét về mặt pháp lý thì khi cơ quan có thẩm quyền tuyên bố một người thì cá nhân này sẽ chỉ tạm dừng năng lực chủ thể.

Việc tạm dừng này có thể thay đổi theo một trong hai hướng Cá nhân có thể sẽ phục hồi năng lực chủ thể hoặc chấm dứt tư cách chủ thể. 

+ Việc chấm dứt tư cách chủ thể được diễn ra khi có tin tức rằng họ đã chết hoặc bị tuyên bố là đã chết.

+ Phục hồi tư cách chủ thể của người bị tuyên bố là mất tích xảy ra trong hai trường hợp:

Cá nhân đã bị tuyên bố mất tích trở về;

Nếu nhận thấy xuất hiện các tin tức chứng tỏ người đó còn sống.

Thời điểm mà một người bị tuyên bố là đã chết trở về hoặc có tin tức xác thực là người đó còn sống thì theo yêu cầu của người đó hoặc của người có quyền, lợi ích liên quan, Tòa án là cơ quan có thẩm quyền ra quyết định hủy bỏ quyết định tuyên bố người đó là đã chết.

Hệ quả của hoạt động tuyên bố

Như đã biết, việc tuyên bố mất tích sẽ không làm chấm dứt tư cách chủ thể của họ. Theo đó, tài sản người bị tuyên bố mất tích sẽ được chuyển sang quản lý tài sản của người bị tuyên bố mất tích (Điều 65, 66, 67 và 69 Bộ luật Dân sự 2015);

– Liên quan đến quan hệ hôn nhân được xác lập hợp pháp thì vợ/chồng của người bị mất tích yêu cầu ly hôn thì Tòa án cho phép họ ly hôn (Khoản 2 Điều 8 Bộ luật Dân sự 2015)

Tinh từ thời điểm Tòa án ra quyết định hủy bỏ quyết định tuyên bố người đó là đã chết thì Quan hệ nhân thân của cá nhân bị tuyên bố chết được khôi phục, trừ trường hợp sau:

– Nếu trong thời gian bị tuyên đã chết mà Vợ hoặc chồng của người này đã được Tòa án cho ly hôn theo quy định tại khoản 2 Điều 68 của Bộ luật này thì quyết định cho ly hôn vẫn có hiệu lực pháp luật;

– Đối với trường hợp vợ hoặc chồng của người bị tuyên bố là đã chết đã kết hôn với người khác thì việc kết hôn đó vẫn có hiệu lực pháp luật;

Cá nhân bị tuyên bố là đã chết mà còn sống có quyền yêu cầu những người đã nhận tài sản thừa kế trả lại tài sản, giá trị tài sản hiện còn;

Để hoàn tất thủ tục là tuyên hủy bỏ quyết định tuyên bố một người chết thì Tòa án phải gửi thông báo cho Ủy ban nhân dân cấp xã nơi cư trú của người bị tuyên bố là đã chết để ghi chú theo quy định của pháp luật về hộ tịch.