Sinh con một bề là gì? Nhà nước hỗ trợ khi sinh con một bề? Nhà nước khuyến khích duy trì mức sinh thay thế? Mục đích của việc Nhà nước áp dụng chính sách khuyến khích hỗ trợ người dân sinh con một bề?
Hiện nay, vấn đề sinh con hợp lý và áp dụng những chính sách hỗ trợ các cặp vợ chồng, gia đình sinh con có kế hoạch là vấn đề được Nhà nước quan tâm hàng đầu. Bởi tình trạng mất cân bằng giới tính tại Việt Nam đang là vấn đề đáng báo động. Trong thực tế, ta hay gặp khái niệm sinh con một bề. Vậy hiểu thế nào là sinh con một bề? Nhà nước có những chính sách hỗ trợ ra sao khi sinh con một bề? Mời bạn đọc tham khảo bài viết dưới đây:
Căn cứ pháp lý:
Thông tư 01/2021/TT-BYT hướng dẫn nội dung để địa phương ban hành chính sách khen thưởng, hỗ trợ đối với tập thể, cá nhân thực hiện tốt công tác dân số do Bộ Y tế ban hành
Mục lục bài viết
1. Sinh con một bề là gì?
Theo ngôn ngữ tiếng Việt, một bề được hiểu là cùng một phía, cùng một hướng. Sinh con một bề là khái niệm chỉ việc sinh con, tất cả các con của một cặp vợ chồng đều mang cùng một giới tính sinh học.
Ví dụ: vợ chồng sinh con đều cùng là nữ hoặc đều cùng là nam.
2. Nhà nước hỗ trợ khi sinh con một bề:
Hiện nay, Nhà nước ban hành Thông tư 01/2021/TT-BYT hỗ trợ nếu vợ chồng sinh hai con một bề. Sinh hai con một bề được hiểu là vợ chồng sinh hai con đều cùng một giới tính là cùng con trai hoặc cùng con gái. Nếu cặp vợ chồng sinh hai con mà khác nhau về giới tính sinh học một trai, một gái thì được hiểu là sinh con hai bề.
* Nhà nước khuyến khích hỗ trợ đối với cá nhân:
Theo quy định tại Điều 4 Thông tư 01/2021/TT-BYT, nội dung khuyến khích của Nhà nước đặt ra như sau đối với cá nhân:
Mục đích để kiểm soát tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh, tại địa phương sẽ được lựa chọn, quyết định một số nội dung cụ thể để khuyến khích cũng như hỗ trợ cho những cặp vợ chồng sinh hai con một bề có cam kết không sinh thêm con. Chính sách hỗ trợ bao gồm:
– Tôn vinh, biểu dương việc nuôi con khỏe, dạy con ngoan, con học giỏi, thành đạt;
– Miễn, giảm học phí, hỗ trợ mua bảo hiểm y tế học sinh;
– Hỗ trợ sữa học đường và các nội dung, hình thức phù hợp khác.
Do đó, trường hợp muốn nhận được khen thưởng và hỗ trợ thì những cặp vợ chồng sinh hai con một bề sẽ phải cam kết không được sinh thêm con tiếp tục.
Đối tượng cũng như trường hợp, mức hỗ trợ như thế nào sẽ được Bộ y tế giao cho địa phương lựa chọn và quyết định cho phù hợp với tình hình thực tế tại địa phương.
* Nhà nước hỗ trợ khuyến khích đối với tập thể:
– Được đề xuất Ủy ban nhân dân cấp huyện khen thưởng một lần kèm theo được hỗ trợ bằng tiền mặt hoặc hiện vật nếu đáp ứng đủ điều kiện xã đạt 100% thôn đã có nội dung về kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh trong hương ước, quy ước.
Theo quy định tại Điều 6 Thông tư 01/2021/TT-BYT quy định nguồn kinh phí để thực hiện các nội dung khuyến khích, khen thưởng, hỗ trợ tiền hoặc hiện vật đối với các tập thể, cá nhân thực hiện tốt công tác dân số được lấy từ nguồn ngân sách địa phương và nguồn kinh phí hợp pháp khác theo quy định.
3. Nhà nước khuyến khích duy trì mức sinh thay thế:
3.1. Đối với các tỉnh thuộc vùng có mức sinh cao:
Hiện nay, theo quy định tại Quyết định 588/QĐ-TTg năm 2020 tại phụ lục có liệt kê danh mục các vùng có mức sinh cao bao gồm:
Hà Tĩnh, Lai Châu, Quảng Trị, Yên Bái, Điện Biên, Nghệ An, Tuyên Quang, Ninh Bình, Sơn La, Bắc Ninh, Nam Định, Hà Giang, Bắc Giang, Thanh Hóa, Phú Thọ, Kon Tum, Hòa Bình, Đắk Nông, Cao Bằng, Quảng Bình, Lào Cai, Vĩnh Phúc, Gia Lai, Thái Nguyên, Hưng Yên, Đắk Lắk, Bắc Kạn, Lạng Sơn, Thái Bình, Thừa Thiên Huế, Quảng Nam, Hà Nam và Hải Dương.
Tổng gồm 33 tỉnh, thành phố.
* Nhà nước hỗ trợ đối với tập thể:
– Trường hợp đề xuất Ủy ban nhân dân cấp xã khen thưởng kèm theo hỗ trợ bằng tiền hoặc hiện vật: thôn đạt được 03 năm liên tục không có người sinh con thứ 03 trở lên.
– Trường hợp đề xuất Ủy ban nhân dân cấp huyện khen thưởng kèm theo mức khuyến khích, hỗ trợ bằng tiền hoặc hiện vật: thôn đạt được 05 năm liên tục không có người sinh con thứ 03 trở lên.
– Trường hợp đề xuất Ủy ban nhân dân cấp huyện khen thưởng kèm theo hỗ trợ bằng tiền hoặc hiện vật: xã đạt 03 năm liên tục không có người sinh con thứ 03 trở lên.
– Trường hợp sẽ được đề xuất Ủy ban nhân dân cấp huyện khen thưởng kèm theo hỗ trợ bằng tiền hoặc hiện vật: nếu xã thuộc vùng miền núi, biên giới, hải đảo, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, vùng khó khăn và đặc biệt khó khăn, xã có mức sinh cao đạt 01 năm không có người sinh con thứ 03 trở lên.
– Trường hợp đề xuất Ủy ban nhân dân cấp tỉnh khen thưởng kèm theo hỗ trợ bằng tiền hoặc hiện vật: nếu xã đạt 05 năm liên tục không có người sinh con thứ 03 trở lên.
* Nhà nước hỗ trợ đối với cá nhân:
– Nếu phụ nữ có đã có đủ hai con, vẫn đang trong độ tuổi sinh đẻ và hoàn toàn tự nguyện sử dụng các biện pháp tránh thai dài hạn như triệt sản, đặt dụng cụ tử cung, cấy thuốc tránh thai sẽ được khuyến khích, hỗ trợ bằng tiền hoặc hiện vật.
– Bên cạnh đó, đối với những cộng tác viên dân số vận động phụ nữ đã có đủ hai con đang trong độ tuổi sinh đẻ và tự nguyện sử dụng biện pháp tránh thai dài hạn nếu đạt và vượt được các chỉ tiêu đề ra sẽ được khuyến khích, hỗ trợ bằng tiền hoặc hiện vật.
3.2. Đối với các tỉnh thuộc vùng có mức sinh thấp:
Vùng có mức sinh thấp bao gồm: Thành phố Hồ Chí Minh, Đồng Tháp, Hậu Giang, Bà Rịa – Vũng Tàu, Bình Dương, Khánh Hòa, Long An, Bạc Liêu, Tây Ninh, Sóc Trăng, Cà Mau, Đồng Nai, Bình Thuận, Tiền Giang, Cần Thơ, Vĩnh Long, An Giang, Bến Tre, Đà Nẵng, Quảng Ngãi và Kiên Giang.
Tổng gồm 21 tỉnh, thành phố.
* Nhà nước hỗ trợ đối với tập thể:
– Trường hợp sẽ được đề xuất Ủy ban nhân dân cấp huyện khen thưởng kèm theo hỗ trợ bằng tiền hoặc hiện vật: đối với xã 03 năm liên tục đạt và vượt tỷ lệ 60% cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ sinh đủ 02 (hai) con.
– Trường hợp sẽ được đề xuất Ủy ban nhân dân cấp tỉnh khen thưởng kèm theo hỗ trợ bằng tiền hoặc hiện vật: đối với xã có 05 năm liên tục đạt và vượt tỷ lệ 60% cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ sinh đủ 02 (hai) con.
* Nhà nước hỗ trợ đối với cá nhân:
Sẽ áp dụng hỗ trợ tiền hoặc hiện vật đối với phụ nữ sinh đủ hai con trước 35 tuổi. Việc hỗ trợ này áp dụng dựa vào tình hình thực tiễn, địa phương lựa chọn,
4. Mục đích của việc Nhà nước áp dụng chính sách khuyến khích hỗ trợ người dân sinh con một bề:
Hiện nay, thực trạng trong các gia đình ở địa phương việc mất bằng giới tính khi sinh khá cao. Điều này xuất phát từ tâm lý ưa thích con trai và định kiến giới tồn tại từ lâu đời cho đến nay ở tại Việt Nam.
Tại Việt Nam, theo thống kê tỷ số giới tính khi sinh phản ánh cân bằng giới tính của số bé trai và bé gái khi được sinh ra của Việt Nam vẫn cao hơn mức sinh học tự nhiên dẫn đến những cảnh báo sớm về tình trạng mất cân bằng giới tính. Việc mất cân bằng giới tính còn có sự chênh lệch tại các vùng miền, khu vực thành thị có tỷ số sẽ thấp hơn ở tại nông thôn.
Tình trạng mất cân bằng giới tính sẽ ảnh hưởng lớn đến cấu trúc dân số Việt Nam trong tương lai. Tình trạng thừa nam thiếu nữ phản ánh cân bằng giới tính của số bé trai và bé gái khi được sinh ra của Việt Nam vẫn cao hơn mức sinh học tự nhiên dẫn đến những cảnh báo sớm về tình trạng mất cân bằng giới tính.
Ngoài ra, mất cân bằng giới tính còn tác động đến quá trình hình thành và cấu trúc gia đình. Nam giới tương lai sẽ gặp khó khăn trong việc tìm kiếm bạn đời hoặc không thể lấy được vợ, buộc phải duy trì cuộc sống độc thân.
Việc mất cân bằng giới tính tại Việt Nam đang là mối quan tâm hàng đầu của Nhà nước trong những năm gần đây. Các biện pháp đưa ra để áp dụng phát triển cũng như cân bằng dân số như sau:
– Tuyên truyền vận động đến các gia đình về bình đẳng giới, tuyên truyền về cấm lựa chọn giới tính khi sinh, hôn nhân tiến bộ, gia đình văn minh;
– Có chính sách tuyên dương những cá nhân, gia đình sinh con hợp lý;
– Mở rộng tiếp cận các dịch vụ sức khỏe sinh sản/kế hoạch hóa gia đình kết hợp với công tác tư vấn từ đội ngũ cán bộ làm công tác dân số;
– Ngoài ra, cần điều chỉnh, hoàn thiện các chính sách hỗ trợ, khuyến khích, xây dựng và duy trì các câu lạc bộ phụ nữ không sinh con thứ ba;
– Tăng cường các công tác thống kê, tiếp tục giám sát tỉ số giới tính khi sinh.
