Quy định về tổ chức bộ máy cơ quan an ninh điều tra? Thẩm quyền điều tra của cơ quan an ninh điều tra từng cấp?
Cơ quan điều tra trong công an nhân dân có vị trí quan trọng trong hệ thống các cơ quan điều tra hình sự của Nhà nước ta. Trong 60 năm tồn tại và phát triển, cùng với sự lớn mạnh không ngừng của lực lượng công an nhân dân, cơ quan điều tra trong công an nhân dân ngày càng được củng cố và hoàn thiện. Kết quả hoạt động trong hơn nửa thế kỷ qua đã chứng minh, cơ quan điều tra trong công an nhân dân là một trong những công cụ không thể thiếu được trong sự nghiệp bảo vệ an ninh quốc gia, giữ gìn trật tự an toàn xã hội, đấu tranh làm thất bại mọi âm mưu chống phá của các thế lực thù địch, các phần tử phản cách mạng, phát hiện, ngăn chặn và đề xuất xử lý hành vi phạm tội. Vậy cơ quan an ninh điều tra bao gồm những bộ phận nào và được quy định ra sao? Bài viết dưới đây của Luật Dương Gia sẽ cung cấp cho bạn đọc nội dung liên quan đến: ” Quy định về tổ chức bộ máy của cơ quan an ninh điều tra”
– Cơ sở pháp lý:
1. Quy định về tổ chức bộ máy cơ quan an ninh điều tra.
– Có thể thấy hiện nay, tình hình tội phạm ngày càng có diễn biến phức tạp, có chiều hướng gia tăng cả về số lượng và mức độ nguy hiểm, đặc biệt là tội phạm có tổ chức, tội phạm xuyên quốc gia, tội phạm công nghệ cao,.. trước thực trạng này, để nâng cao hiệu quả công tác kiểm tra, xử lý tội phạm thì một trong những đòi hỏi đặt ra là phải thực hiện chuyên môn hóa trong hoạt động điều tra, trong đó sự ra đời của cơ quan an ninh điều tra đóng vai trò vô cùng quan trọng, góp phần vào công tác đấu tranh, phòng chống tội phạm.
Tại Điều 15 Luật tổ chức cơ quan điều tra hình sự 2015 quy định về tổ chức bộ máy cơ quan an ninh điều tra, theo đó:
– Tổ chức bộ máy của Cơ quan An ninh Điều tra Bộ Công an gồm có các phòng Điều tra, phòng nghiệp vụ và Văn phòng Cơ quan An ninh Điều tra.
– Tổ chức bộ máy của Cơ quan An ninh Điều tra Công an cấp tỉnh gồm có các đội Điều tra, đội nghiệp vụ và bộ máy giúp việc Cơ quan An ninh Điều tra.
Cục An ninh điều tra Bộ Nội vụ tiến hành điều tra các tội phá hoại hoà bình, chống loài người và tội phạm chiến tranh quy định tại Chương XII Phần các tội phạm của Bộ luật hình sự; các tội đặc biệt nguy hiểm xâm phạm an ninh quốc gia quy định tại Chương I Phần các tội phạm của Bộ luật hình sự nếu có liên quan đến nhiều đối tượng với nhiều tình tiết phức tạp, liên quan đến nhiều địa bàn hoặc người phạm tội là người có nhân thân đặc biệt hoặc những vụ án xét thấy nếu để cơ quan điều tra cấp dưới tiến hành điều tra có thể không đảm bảo tính khách quan; các tội phạm mà người thực hiện hành vi phạm tội theo quy định của pháp luật.
Phòng An ninh điều tra ở Công an cấp tỉnh có thẩm quyền điều tra tất cả các tội xâm phạm an ninh quốc gia xảy ra ở địa phương, trừ những vụ án do cơ quan an ninh điều tra ở Bộ trực tiếp điều tra; các tội phạm mà người thực hiện hành vi phạm tội là cán bộ, chiến sĩ An ninh nhân dân đang trong biên chế công tác tại Công an cấp tỉnh. Khi phát hiện, khởi tố và tiến hành điều tra các vụ án trên, Phòng An ninh điều tra báo cáo lên Cục An ninh điều tra để theo dõi, hướng dẫn. Cục An ninh điều tra có thể cử điều tra viên của Cục hoặc khi cần thì huy động điều tra viên các tỉnh khác có liên quan tiến hành điều tra vụ án.
– Ở Công an cấp huyện, khi công dân đến tố giác, báo tin về tội phạm thuộc thẩm quyền điều tra của lực lượng an ninh nhân dân thì Đội An ninh tiếp nhận, lập biên bản chuyển cho Phòng An ninh điều tra Công an cấp tỉnh. Nếu trường hợp khẩn cấp hoặc phạm tội quả tang thì Đội An ninh Công an cấp huyện tiến hành việc điều tra ban đầu. Cụ thể là:
– Khi có vụ án xâm phạm an ninh quốc gia hoặc vụ án mà người phạm tội là cán bộ, chiến sĩ cơ quan An ninh nhân dân xảy ra ở địa bàn huyện thì Đội An ninh Công an cấp huyện tiến hành ngay việc truy bắt người có hành vi phạm tội (lệnh bắt khẩn cấp do Trưởng hoặc Phó trưởng Công an cấp huyện ký), tiếp nhận và lập biên bản phạm tội quả tang, nếu phạm tội trong trường hợp quả tang, lấy lời khai, thu giữ vật chứng, tài liệu liên quan trực tiếp đến vụ án và báo ngay cho Phòng An ninh Công an cấp tỉnh biết để theo dõi, hướng dẫn việc phân loại xử lý ban đầu.
– Việc phân loại xử lý được tiến hành như sau: đối với đối tượng mà hành vi vi phạm ít nghiêm trọng, đơn giản, rõ ràng, chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự thì trả tự do và xử lý ngay ở Công an cấp huyện bằng các hình thức thích hợp như xử phạt hành chính. Đối với các đối tượng có hành vi phạm tội nghiêm trọng, phức tạp cần khởi tố điều tra làm rõ thì chuyển cho Công an cấp tỉnh giải quyết. Nếu có hiện trường thì Đội An ninh tiến hành bảo vệ hiện trường, cấp cứu nạn nhân và báo ngay cho trực ban hình sự của Phòng An ninh điều tra Công an cấp tỉnh để Phòng An ninh điều tra tiến hành khám nghiệm hiện trường. Đội An ninh có trách nhiệm phối hợp hỗ trợ Phòng An ninh điều tra trong công tác điều tra tại hiện trường. Khi xuống điều tra tại hiện trường thì Phòng An ninh điều tra Công an cấp tỉnh tiếp nhận vụ án để thụ lý.
– Khi nhận được tin báo của Công an cấp huyện, Phòng An ninh điều tra Công an cấp tỉnh phải cử ngay điều tra viên đến nơi xảy ra vụ án, nếu xét thấy cần thiết thì yêu cầu Đội điều tra chuyển ngay vụ án về Công an cấp tỉnh để điều tra.
– Khi có tranh chấp về thẩm quyền điều tra trong hoạt động điều tra tội phạm của lực lượng an ninh nhân dân thì Phòng An ninh điều tra Công an cấp tỉnh phải chấp hành ý kiến chỉ đạo của Cục An ninh điều tra. Nếu có tranh chấp ý kiến giữa các Phòng An ninh điều tra Công an cấp tỉnh thì Cục An ninh điều tra quyết định. Nếu Phòng An ninh điều tra không nhất trí với ý kiến chỉ đạo của Cục An ninh điều tra thì kiến nghị lên Tổng cục An ninh quyết định.
– Khi có tranh chấp về thẩm quyền điều tra giữa cơ quan điều tra thuộc các ngành khác nhau thì viện kiệm sát nhân dân cùng cấp, nơi tội phạm xảy ra hoặc nơi phát hiện tội phạm giải quyết. Khi có tranh chấp về thẩm quyền điều tra giữa cơ quan điều tra cùng ngành ở cấp nào thì thủ trưởng quản lý ở cấp đó giải quyết.
– Về tổ chức, theo quy định cơ quan an ninh điều tra trong công an nhân dân chỉ tổ chức ở Bộ Công an và ở Công an cấp tỉnh. Cơ quan an ninh điều tra Bộ Công an gồm có các phòng điều tra, phòng nghiệp vụ và Văn phòng cơ quan an ninh điều tra. Cơ quan An ninh điều tra Công an cấp tỉnh gồm có các đội điều tra, đội nghiệp vụ và bộ máy giúp việc cơ quan an ninh điều tra.
– Việc tổ chức cơ quan an ninh điều tra trong công an nhân dân như trên là xuất phát từ chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền điều tra và thực tiễn công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm của cơ quan điều tra này trong giai đoạn hiện nay. Trong thời gian qua, việc khởi tố, điều tra các vụ án về các tội xâm phạm an ninh quốc gia, phá hoại hoà bình, chống loài người và tội phạm chiến tranh không nhiều .
2. Thẩm quyền điều tra của cơ quan an ninh điều tra từng cấp.
– Cơ quan An ninh điều tra Công an cấp tỉnh có thẩm quyền điều tra các vụ án hình sự về các tội xâm phạm an ninh quốc gia: các tội phá hoại hoà bình, chống loài người, tội phạm chiến tranh quy định tại Bộ luật hình sự và các tội phạm quy định tại các điều luật sau của BLHS, khi các tội đó thuộc thẩm quyền xét xử của tòa an nhân dân cấp tỉnh: Tội làm, tàng trữ, lưu hành, vận chuyển tiền giả, Tội chiếm đoạt tàu bay, tàu thuỷ; Tội điều khiển tàu bay vi phạm các quy định về hàng không của nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam; Tội điều khiển phương tiện hàng hải vi phạm các quy định về hàng hải của nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam ; Tội chế tạo, tàng trữ, vận chuyển, sử dụng, mua bán trái phép vũ khí quân dụng, phương tiện kỹ thuật quân sự; Tội phá huỷ phương tiện, công trình quan trọng về an ninh quốc gia ; Tội chế tạo, tàng trữ, vận chuyển, sử dụng, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt vật liệu nổ; Tội sản xuất, tàng trữ, vận chuyển, sử dụng, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất phóng xạ; Tội cố ý làm lộ bí mật Nhà nước, tội chiếm đoạt, mua bán, tiêu huỷ tài liệu bí mật Nhà nước; Tội vô ý làm lộ bí mật Nhà nước, tội làm mất tài liệu bí mật Nhà nước ; Tội xuất cảnh, nhập cản trái phép; Tội ở lại nước ngoài hoặc ở lại Việt Nam trái phép và Tội tổ chức, cưỡng ép người khác trốn đi nước ngoài hoặc ở lại nước ngoài trái phép.
– Điều tra các vụ án hình sự về những tội phạm đặc biệt nghiêm trọng, phức tạp hoặc các vụ án có liên quan đến nhiều địa phương và người nước ngoài thuộc thẩm quyền điều tra của cơ quan an ninh điều tra Công an cấp tỉnh nhưng xét thấy cần trực tiếp điều tra; hoặc các chuyên án trinh sát, các sự việc có dấu hiệu phạm tội xâm phạm an ninh quốc gia do các đơn vị trinh sát thuộc Tổng cục An ninh chuyển giao.
