Quy định của luật tố tụng hình sự về quyền của người bào chữa (NBC)

Quy định của luật tố tụng hình sự về quyền của người bào chữa (NBC)

Là người đưa ra những lập luận, quan điểm để gỡ tội hoặc giảm nhẹ trách nhiệm hình sự cho bị can, bị cáo về mặt pháp lý, NBC được pháp luật tố tụng hình sự trao cho một số quyền lợi nhất định để NBC có thể làm tốt vai trò của mình.Hiện nay, BLTTHS năm 2003 đã quy định quyền của người bảo chữa một cách khá chi tiết và chặt chẽ so với các quy định của pháp luật trước đây. Điều này đã khiến cho quyền lợi của NBC được mở rộng và đảm bảo tốt hơn trong quá trình TTHS

Theo quy định tại khoản 1 Điều 58 BLTTHS 2003 thì NBC tham gia tố tụng từ khi khởi tố bị can. Trong trường hợp cần phải giữ bí mật điều tra đối với tội đặc biệt nguy hiểm xâm phạm an ninh quốc gia thì Viện trưởng Viện kiểm sát quyết định để NBC tham gia tố tụng từ khi kết tục điều tra. Trong trường hợp bắt người khẩn cấp và bắt người phạm tội quả tang hoặc đang bị truy nã thì NBC tham gia tố tụng từ khi có quyết định tạm giữ.

Theo điểm a khoản 2 Điều 58, NBC: có mặt khi lấy lời khai của người bị tạm giữ, khi hỏi cung bị can và nếu Điều tra viên đồng ý thì được hỏi người bị tạm giữ, bị can và có mặt trong những hoạt động điều tra khác; xem các biên bản về hoạt động tố tụng có sự tham gia của mình và các quyết định tố tụng liên quan đến người mà mình bào chữa.

Giai đoạn điều tra có ý nghĩa hết sức quan trọng trong tố tụng hình sự. Do trong giai đoạn điều tra, hoạt động của NBC và cơ quan THTT đều hướng tới mục đích là xác định sự thật của vụ án, bảo đảm các chứng cứ của vụ án được điều tra, thu thập một cách chính xác và khách quan, bảo đảm cho bị can thực hiện các quyền và nghĩa vụ của mình. Sự tham gia của NBC trong giai đoạn điều tra không làm cản trở công tác điều tra vụ án của Điều tra viên, trái lại hoạt động của hai bên lại có mối quan hệ thúc đẩy bổ sung cho nhau. Sự có mặt của NBC khi CQĐT tiến hành hỏi cung đối với bị can góp phần tạo nên tính khách quan cho điều tra, tránh mớm cung, bức cung bị can, bị cáo. Đồng thời khi tiến hành các hoạt động điều tra khác như: khám nghiệm hiện trường, thực nghiệm điều tra, xem xét dấu vết thân thể tụng cần thiết NBC có thể  làm sáng tỏ vấn đề, tìm cách minh oan, gỡ tội cho bị can, bị cáo để tránh trường hợp bị xử oan.

b) Đề nghị Cơ quan điều tra báo trước về thời gian và địa điểm hỏi cung bị can để có mặt khi hỏi cung bị can;

c) Đề nghị thay đổi người tiến hành tố tụng, người giám định, người phiên dịch theo quy định của Bộ luật này;

Trong quá trình thực hiện hoạt động tố tụng, người THTT có thể vì lợi ích riêng mà làm trái với quy định của pháp luật, gây khó khăn cho NBC trong việc bảo vệ quyền lợi của bị can, bị cáo. Để bảo đảm sự khách quan cho quá trình giải quyết vụ án, Điều 42 BLTTHS 2003 có quy định về những trường hợp phải từ chối hoặc thay đổi người THTT. NBC thuộc một trong những người có quyền thay đổi người THTT được quy định tại Khoản 3 Điều 43 BLTTHS.

d) Thu thập tài liệu, đồ vật, tình tiết liên quan đến việc bào chữa từ người bị tạm giữ, bị can, bị cáo, người thân thích của những người này hoặc từ cơ quan, tổ chức, cá nhân theo yêu cầu của người bị tạm giữ, bị can, bị cáo nếu không thuộc bí mật nhà nước, bí mật công tác;

Để đảm bảo khách quan trong việc tìm ra sự thật, gỡ tội cho người thân hoặc thân chủ của mình, NBC ngoài việc dựa trên những chứng cứ mà cơ quan cung cấp còn phải tự mình thu thập những chứng cứ từ người bị tạm giữ, bị can, bị cáo, người thân thích của những người này hoặc từ cơ quan, tổ chức, cá nhân theo yêu cầu của họ. NBC phải căn cứ vào nhiều chứng cứ để từ đó đưa ra quan điểm đúng đắn, không phải chỉ nghiêng về phía cơ quan điều tra gây bất lợi cho người thân hoặc thân chủ mình.

đ) Đưa ra tài liệu, đồ vật, yêu cầu

e) Gặp người bị tạm giữ; gặp bị can, bị cáo đang bị tạm giam

Việc gặp gỡ giữa NBC với người bị tạm giữ, bị can, bị cáo là rất cần thiết để giúp NBC hiểu rõ nội dung vụ án. NBC sẽ thu thập những tình tiết gỡ tội, giảm nhẹ tội để bào chữa cho người bị tạm giữ, bị can, bị cáo trong quá trình trao đổi tiếp xúc với họ, để nắmbắt được đầy đủ các tình tiết của vụ án, diễn biến tâm lý, đặc điểm nhân thân cũng như tâm tư, nguyện vọng của họ. Trong quá trình gặp gỡ, trao đổi, NBC có thể tác động đến những người bị tạm giữ, bị can, bị cáo, làm cho họ khai báo chính xác hơn, tốt hơn để gỡ tội hoặc giảm nhẹ tội cho họ.

>>> Luật sư tư vấn pháp luật trực tuyến qua tổng đài: 1900.6568    

g) Đọc, ghi chép và sao chụp những tài liệu trong hồ sơ vụ án liên quan đến việc bào chữa sau khi kết thúc điều tra theo quy định của pháp luật

Muốn bào chữa cho người thân hoặc thân chủ, NBC phải thu thập được các chứng cứ gỡ tội. Các cơ quan THTT dùng hồ sơ án để buộc tội, trong khi NBC luôn tìm kiếm những chứng cứ gỡ tội có thể đang ở góc khuất nào đó trong vụ án mà các cơ quan THTT vô tình bỏ lọt. Chính vì vậy, nếu cơ quan THTT phối hợp với NBC thì sẽ có một hồ sơ hoàn chỉnh cả chứng cứ gỡ tội và buộc tội, giúp cho việc giải quyết vụ án khách quan, tránh oan, sai. Thông qua việc đọc và ghi chép hồ sơ vụ án, NBC nắm được nội dung của vụ án, nắm được những chứng cứ buộc tội đối với người được bào chữa, từ đó chuẩn bị cho việc tham gia tranh tụng tại phiên tòa. Đồng thời, có thể phát hiện những sai lầm, thiếu sót, vi phạm pháp luật trong quá trình điều tra trên cơ sở đó đưa ra những yêu cầu đối với có quan có thẩm quyền.

h) Tham gia hỏi, tranh luận tại phiên tòa:

NBC có quyền xét hỏi tại phiên toà. Đây là bước điều tra công khai, có sự tham gia của tất cả những người tham gia tố tụng nhằm kiểm tra các chứng cứ và làm sáng tỏ mọi tình tiết của vụ án.NBC phải đặt những câu hỏi sắc bén, ngắn gọn, tập trung vào những vấn đề quan trọng của vụ án, sự trả lời của người được hỏi sẽ có lợi nhất cho người mà mình bảo vệ. Tránh đặt những câu hỏi quá dài, không đi vào trọng tâm hoặc vừa đặt câu hỏi vừa phân tích, bình luận làm lẫn lộn với phần tranh luận. NBC có thể đặt các câu hỏi bổ sung lời khai, câu hỏi gợi mở, câu hỏi vạch rõ sự gian dối để từ đó có cơ sở cho phần tranh luận.

 Khi tranh luận, NBC sẽ thể hiện tất cả mọi quan điểm bảo vệ cho người mình bảo vệ, là giai đoạn quyết định việc bảo vệ của NBC có thành công hay không. NBC sử dụng quyền tranh luận của mình để phân tích, lập luận đưa ra các lý lẽ bảo vệ. Trình tự và thủ tục tranh luận thực hiện theo Điều 217 BLTTHS 2003.

i) Khiếu nại quyết định, hành vi tố tụng của cơ quan, người có thẩm quyền THTT

Khi tham gia tố tụng, nếu phát hiện thấy quyết định hoặc hành vi của cơ quan có thẩm quyền THTTcó những điểm gây bất lợi, vi phạm pháp luật thì NBC có quyền khiến nại những quyết định và hành vi tố tụng đó. Về thời hạn cơ quan có thẩm quyền phải giải quyết các khiếu nại tại các điều 329, 330, 331, 332 của BLTTHS năm 2003.

k) Kháng cáo bản án, quyết định của Toà án nếu bị cáo là người chưa thành niên hoặc người có nhược điểm về tâm thần hoặc thể chất quy định tại điểm b khoản 2 Điều 57 của Bộ luật này.

Bạn có thể tham khảo thêm một số bài viết có liên quan khác của Dương Gia:

– Thủ tục cấp giấy chứng nhận người bào chữa

– Quyền của người bào chữa theo quy định của bộ luật tố tụng hình sự Việt Nam

– Việc tham gia tố tụng của người bào chữa tại giai đoạn xét xử

Mọi thắc mắc pháp lý cần tư vấn hoặc yêu cầu dịch vụ, quý khách hàng vui lòng liên hệ Tổng đài tư vấn pháp luật trực tuyến 1900.6568  hoặc gửi thư về địa chỉ email: lienhe@luatduonggia.vn.

——————————————————–

THAM KHẢO CÁC DỊCH VỤ CÓ LIÊN QUAN CỦA LUẬT DƯƠNG GIA:

– Tư vấn pháp luật trực tuyến qua điện thoại

– Tư vấn luật miễn phí qua điện thoại

– Tư vấn pháp luật trực tuyến miễn phí qua tổng đài điện thoại