Phân công lao động là sự phân tách các nhiệm vụ trong bất kỳ hệ thống hoặc tổ chức kinh tế nào để những người tham gia có thể chuyên môn hoá. Vậy phân công lao động trong doanh nghiệp là gì? Các hình thức phân công?
Mục lục bài viết
1. Phân công lao động trong doanh nghiệp là gì?
Các cá nhân, tổ chức và quốc gia được ban tặng hoặc có được những khả năng chuyên biệt và hình thành sự kết hợp hoặc giao dịch để tận dụng khả năng của những người khác ngoài năng lực của họ. Các năng lực chuyên biệt có thể bao gồm thiết bị hoặc tài nguyên thiên nhiên cũng như các kỹ năng và đào tạo và sự kết hợp của các tài sản đó hoạt động cùng nhau thường rất quan trọng. Ví dụ, một cá nhân có thể chuyên môn hóa bằng cách có được các công cụ và kỹ năng sử dụng chúng một cách hiệu quả giống như một tổ chức có thể chuyên môn hóa bằng cách mua thiết bị chuyên dụng và thuê hoặc đào tạo những người vận hành lành nghề. Sự phân công lao động là động cơ thúc đẩy thương mại và là nguồn gốc của sự phụ thuộc lẫn nhau về kinh tế.
2. Phân công lao động CPU và GPU:
Về mặt lịch sử, sự phân công lao động ngày càng tăng gắn liền với sự tăng trưởng của tổng sản lượng và thương mại, sự trỗi dậy của chủ nghĩa tư bản và sự phức tạp ngày càng tăng của các quá trình công nghiệp hóa. Khái niệm và việc thực hiện phân công lao động đã được quan sát thấy trong nền văn hóa Sumer (Lưỡng Hà) cổ đại, nơi việc phân công công việc ở một số thành phố đồng thời với sự gia tăng thương mại và sự phụ thuộc lẫn nhau về kinh tế. Phân công lao động nói chung cũng làm tăng năng suất của cả người sản xuất và người lao động cá nhân.
Sau Cách mạng Đồ đá mới, chủ nghĩa mục vụ và nông nghiệp dẫn đến nguồn cung cấp lương thực dồi dào và đáng tin cậy hơn, làm tăng dân số và dẫn đến chuyên môn hóa lao động, bao gồm các tầng lớp nghệ nhân, chiến binh mới và sự phát triển của giới tinh hoa. Sự đặc biệt này được thúc đẩy hơn nữa bởi quá trình công nghiệp hóa và các nhà máy thời Cách mạng Công nghiệp. Theo đó, nhiều nhà kinh tế học cổ điển cũng như một số kỹ sư cơ khí như Charles Babbage là những người đề xướng phân công lao động. Ngoài ra, việc để công nhân thực hiện các nhiệm vụ đơn lẻ hoặc hạn chế đã loại bỏ thời gian đào tạo dài cần thiết để đào tạo thợ thủ công, những người được thay thế bằng những lao động phổ thông được trả lương thấp hơn nhưng có năng suất cao hơn.
Phân công lao động kết hợp chuyên môn hóa và phân chia một nhiệm vụ sản xuất phức tạp thành một số hoặc nhiều nhiệm vụ phụ. Tầm quan trọng của nó trong kinh tế học nằm ở chỗ, một số lượng công nhân nhất định có thể tạo ra nhiều sản lượng hơn khi sử dụng phân công lao động so với cùng một số lượng công nhân mà mỗi người làm việc một mình. Thật thú vị, điều này đúng ngay cả khi những người làm việc một mình là những nghệ nhân lão luyện. Sự gia tăng sản xuất có một số nguyên nhân. Theo Adam Smith, những điều này bao gồm sự khéo léo tăng lên từ việc học hỏi, đổi mới trong thiết kế và sử dụng công cụ khi các bước được xác định rõ ràng hơn và tiết kiệm trong chuyển động lãng phí khi chuyển từ nhiệm vụ này sang nhiệm vụ khác.
Mặc dù sự hiểu biết khoa học về tầm quan trọng của phân công lao động là tương đối gần đây, nhưng những ảnh hưởng có thể được nhìn thấy trong hầu hết lịch sử loài người. Có vẻ như sự trao đổi chỉ có thể nảy sinh từ những khác biệt về sở thích hoặc hoàn cảnh. Nhưng phân công lao động ngụ ý rằng điều này không đúng. Trên thực tế, ngay cả một xã hội của những người nhân bản hoàn hảo cũng sẽ phát triển trao đổi, bởi vì chỉ chuyên môn hóa thôi cũng đủ để thưởng cho những tiến bộ như tiền tệ, kế toán và các đặc điểm khác của nền kinh tế thị trường.
Vào đầu những năm 1800, David Ricardo đã phát triển lý thuyết về lợi thế so sánh như một lời giải thích cho nguồn gốc của thương mại. Và lời giải thích này có sức mạnh đáng kể, đặc biệt là trong thế giới tiền công nghiệp. Ví dụ, giả sử rằng Anh thích hợp để sản xuất len, trong khi Bồ Đào Nha thích hợp để sản xuất rượu vang. Nếu mỗi quốc gia chuyên môn hóa, thì tổng tiêu dùng trên thế giới và ở mỗi quốc gia sẽ được mở rộng. Thật thú vị, điều này vẫn đúng nếu một quốc gia sản xuất tốt hơn cả hai mặt hàng: ngay cả quốc gia kém năng suất hơn cũng được hưởng lợi từ chuyên môn hóa và thương mại.
Tuy nhiên, trong một thế giới có nền sản xuất công nghiệp dựa trên sự phân công lao động, lợi thế so sánh dựa trên điều kiện thời tiết và thổ nhưỡng trở thành thứ yếu. Bản thân Ricardo đã nhận ra điều này trong cuộc thảo luận rộng hơn về thương mại, như Meoqui đã chỉ ra. Lý do là sự phân công lao động tạo ra lợi thế về chi phí mà trước đây chưa từng có – một lợi thế chỉ đơn giản dựa trên chuyên môn hóa. Do đó, ngay cả trong một thế giới không có lợi thế so sánh, phân công lao động sẽ tạo ra động lực cho chuyên môn hóa và trao đổi.
3. Nguồn gốc phân công lao động:
Cuộc Cách mạng Đồ đá mới, với việc chuyển sang nền nông nghiệp cố định và mật độ dân số lớn hơn, đã thúc đẩy sự chuyên môn hóa trong cả sản xuất hàng tiêu dùng và bảo vệ quân sự. Như Plato đã nói:
Một Nhà nước [phát sinh] từ nhu cầu của nhân loại; không ai tự đau khổ, nhưng tất cả chúng ta đều có nhiều người muốn… Sau đó, khi chúng ta có nhiều người muốn, và cần nhiều người để cung cấp cho họ, một người cần một người giúp đỡ… và một người khác… [W] vì những đối tác và những người giúp đỡ này được tập hợp cùng trong một nơi cư trú, cơ thể cư dân được gọi là một Bang… Và họ trao đổi với nhau, người này cho, người kia nhận, với ý tưởng rằng sự trao đổi sẽ có lợi cho họ. (Cộng hòa, Quyển II)
Ý tưởng về thành phố-nhà nước, hay polis, như một mối quan hệ hợp tác được chỉ đạo bởi các nhà lãnh đạo của thành phố là một công cụ mạnh mẽ cho các nhà lý thuyết xã hội. Có thể dễ dàng nhận thấy rằng mức độ chuyên môn hóa bị giới hạn bởi quy mô của thành phố: một thị tộc có một người chơi trên một khúc gỗ rỗng với gậy; một thành phố có kích thước vừa phải có thể có một bộ tứ chuỗi; và một thành phố lớn có thể hỗ trợ một bản giao hưởng.
Một trong những nhà xã hội học đầu tiên, học giả Hồi giáo Ibn Khaldun (1332-1406), cũng nhấn mạnh điều mà ông gọi là “hợp tác” như một phương tiện để đạt được lợi ích của chuyên môn hóa:
Sức mạnh của cá nhân con người không đủ để anh ta có được (thức ăn) anh ta cần, và không cung cấp cho anh ta lượng thức ăn cần thiết để sống. Ngay cả khi chúng ta giả định mức tối thiểu thực phẩm tuyệt đối – tức là lương thực đủ cho một ngày, chẳng hạn (một ít) lúa mì – thì lượng thực phẩm đó chỉ có thể thu được sau nhiều quá trình chuẩn bị như xay, nhào và nướng. Mỗi hoạt động trong số ba hoạt động này đều yêu cầu đồ dùng và công cụ chỉ có thể được cung cấp khi có sự trợ giúp của một số nghề thủ công, chẳng hạn như nghề thủ công của thợ rèn, thợ mộc và thợ gốm. Giả sử rằng một người có thể ăn ngũ cốc chưa chuẩn bị, thì cần phải thực hiện nhiều thao tác hơn nữa để lấy được hạt: gieo và gặt, và đập để tách hạt khỏi vỏ tai. Mỗi hoạt động này đòi hỏi một số công cụ và nhiều thủ công hơn những thứ vừa được đề cập. Việc một mình làm tất cả những điều đó, hoặc (thậm chí) một phần, nằm ngoài khả năng của một mình. Vì vậy, anh ta không thể làm gì mà không có sự kết hợp của nhiều sức mạnh từ giữa các đồng loại của mình, nếu anh ta muốn kiếm thức ăn cho bản thân và cho họ. Thông qua hợp tác, nhu cầu của một số người, lớn hơn nhiều lần (số lượng) của chính họ, có thể được thỏa mãn. [Từ Muqaddimah (Giới thiệu), Thảo luận Trước tiên trong chương 1; biểu thức dấu ngoặc trong nguyên bản trong bản dịch Rosenthal]
Cách giải thích xã hội học về chuyên môn hóa này như là một hệ quả của định hướng, bị giới hạn bởi quy mô của thành phố, sau này đã thúc đẩy các học giả như Emile Durkheim (1858-1917) nhận ra tầm quan trọng trung tâm của phân công lao động đối với sự phát triển của con người.
4. Các hình thức phân công lao động:
– Các hình thức phân công lao động:
Hai phong cách quản lý thường thấy trong các tổ chức hiện đại là kiểm soát và cam kết:
+ Quản lý kiểm soát, phong cách trước đây, dựa trên các nguyên tắc chuyên môn hóa công việc và phân công lao động. Đây là kiểu dây chuyền chuyên môn hóa công việc, trong đó nhân viên được giao một nhóm nhiệm vụ rất hẹp hoặc một nhiệm vụ cụ thể.
+ Phân công lao động cam kết, phong cách của tương lai, được định hướng dựa trên việc bao gồm nhân viên và xây dựng mức độ cam kết nội bộ đối với việc hoàn thành nhiệm vụ. Các nhiệm vụ bao gồm nhiều trách nhiệm hơn và được điều phối dựa trên chuyên môn hơn là vị trí chính thức.
Chuyên môn hóa công việc có lợi trong việc phát triển chuyên môn của nhân viên trong một lĩnh vực và thúc đẩy sản xuất của tổ chức. Tuy nhiên, nhược điểm của chuyên môn hóa công việc bao gồm kỹ năng của nhân viên hạn chế, sự phụ thuộc vào sự trôi chảy của toàn bộ bộ phận và sự bất mãn của nhân viên với các nhiệm vụ lặp đi lặp lại.
