Thừa kế bảo hiểm nhân thọ thuộc trường hợp yêu cầu thanh toán quyền lợi bảo hiểm tử vong. Vậy phân chia di sản thừa kế là tiền bảo hiểm nhân thọ thế nào?
Mục lục bài viết
1. Phân chia di sản thừa kế là tiền bảo hiểm nhân thọ thế nào?
1.1. Được hiểu như thế nào là thừa kế trong bảo hiểm nhân thọ:
Thừa kế là việc chuyển giao quyền sử dụng định đoạt tài sản của người đã chết cho người còn sống. Tài sản đó được gọi là di sản.
Bảo hiểm nhân thọ cũng là một loại tài sản và nếu như trong trường hợp bên mua bảo hiểm và người được bảo hiểm chết thì đây chính là một trong những di sản của người chết để lại, và nó là di sản thừa kế.
Thừa kế bảo hiểm nhân thọ là việc chuyển giao quyền sử dụng định đoạt hợp đồng bảo hiểm nhân thọ cho những người còn sống để tiếp tục thực hiện quyền và nghĩa vụ theo thỏa thuận tại hợp đồng đó.
1.2. Phân chia di sản thừa kế là tiền bảo hiểm nhân thọ thế nào?
Khi người được bảo hiểm qua đời, số tiền bồi thường bảo hiểm được chuyển giao cho những người thừa kế hợp pháp. Để xác định đối tượng thừa kế bảo hiểm nhân thọ thì phải căn cứ vào các thỏa thuận trong hợp đồng bảo hiểm. Nếu như trong hợp đồng bảo hiểm có lựa chọn người thụ hưởng, thì khi người mua bảo hiểm chết, người thụ hưởng đó sẽ nhận thừa kế hợp đồng bảo hiểm.
1.2.1. Trường hợp có chỉ định người thụ hưởng trong hợp đồng bảo hiểm nhân thọ:
Nếu có từ 02 người thụ hưởng trở lên, ngoại trừ có những quy định khác trong hợp đồng hoặc trong văn bản chỉ định những người thụ hưởng hợp lệ đã được công ty bảo hiểm tiếp nhận thì uyền lợi bảo hiểm tử vong được chi trả như sau:
– Trong trường hợp tất cả những người thụ hưởng còn sống thì quyền lợi bảo hiểm tử vong sẽ được chia đều cho các người thụ hưởng;
– Trong trường hợp có bất kỳ người thụ hưởng nào đã tử vong cùng thời điềm hoặc trước khi người được bảo hiểm tử vong thì phần quyền lợi bảo hiểm của người thụ hưởng đó sẽ được chia đều cho những người thụ hưởng còn lại.
1.2.2. Trường hợp không chỉ định người thụ hưởng trong hợp đồng bảo hiểm:
Nếu không có người thụ hưởng nào được chỉ định hoặc tất cả những người thụ hưởng đều đã chết cùng thời điểm hoặc trước khi người được bảo hiểm chết, thì bên mua bảo hiểm là cá nhân sẽ được công ty bảo hiểm sẽ chi trả cho bên mua bảo hiểm (hoặc người thừa kế hợp pháp của bên mụa bảo hiểm trong trường hợp bên mua bảo hiểm đã chết).
Trong trường hợp này, số tiền bảo hiểm nhân thọ sẽ được chi trả như sau khi bên mua bảo hiểm đã chết:
– Thừa kế theo di chúc:
Di chúc của người mua bảo hiểm nhân thọ là sự thể hiện ý chí của người đó nhằm chỉ định người được hưởng tiển bảo hiểm nhân thọ của mình sau khi người mua bảo hiểm nhân thọ chết. Người được chỉ định hưởng tiền bảo hiểm nhân thọ trong di chúc của người mua bảo hiểm nhân thọ không nhất thiết phải là người thân trong gia đình, mà sẽ là bất kỳ một người nào mà người để lại di sản là tiền bảo hiểm nhân thọ chỉ định. Đương nhiên, để người được chỉ định trong di chúc hưởng tiền bảo hiểm nhân thọ sau khi người mua bảo hiểm nhân thọ mất thì di chúc của người để lại di sản là tiền bảo hiểm nhân thọ phải hợp pháp. Di chúc của người mua bảo hiểm nhân thọ hợp pháp phải có đủ các điều kiện sau đây:
+ Người mua bảo hiểm khi lập di chúc phải minh mẫn, sáng suốt trong khi lập di chúc; không bị lừa dối, đe doạ, cưỡng ép;
+ Nội dung của di chúc không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội;
+ Hình thức di chúc không trái quy định của luật;
+ Di chúc của người từ đủ mười lăm tuổi đến chưa đủ mười tám tuổi phải được lập thành văn bản và phải được cha, mẹ của người đó hoặc người giám hộ đồng ý về việc lập di chúc.
+ Di chúc của người bị hạn chế về thể chất hoặc của người không biết chữ phải được người làm chứng thực hiện lập thành văn bản và có công chứng hoặc chứng thực.
+ Di chúc miệng để chỉ định người được hưởng tiền bảo hiểm nhân thọ được coi là hợp pháp nếu người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng của mình trước mặt ít nhất là hai người làm chứng và ngay sau khi mà người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng của mình, người làm chứng phải ghi chép lại, cùng ký tên hoặc điểm chỉ. Trong thời hạn 05 ngày làm việc, kể từ ngày mà người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng thì di chúc sẽ phải được công chứng viên hoặc cơ quan có thẩm quyền chứng thực xác nhận chữ ký hoặc điểm chỉ của những người làm chứng.
– Thừa kế theo pháp luật: nếu người mua bảo hiểm nhân thọ chết mà người đó không để lại di chúc thì số tiền bảo hiểm nhân thọ của người đó sẽ được chia theo pháp luật, tức chia đều cho những người ở hàng thừa kế thứ nhất, bao gồm có vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người mua bảo hiểm nhân thọ đã chết. Nếu như tất cả những người thừa kế này chết, từ chối nhận tiền bảo hiểm nhân thọ hoặc không được quyền hưởng di sản thì những đối tượng ở hàng thừa kế thứ hai sẽ được hưởng tiền bảo hiểm nhân thọ, bao gồm có:
+ Ông nội, bà nội của người mua bảo hiểm nhân thọ chết;
+ Ông ngoại, bà ngoại của người mua bảo hiểm nhân thọ chết;
+ Anh ruột, chị ruột, em ruột của người mua bảo hiểm nhân thọ chết;
+ Cháu ruột của người mua bảo hiểm nhân thọ chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại.
2. Thủ tục để hưởng tiền bảo hiểm nhân thọ sau khi người mua bảo hiểm nhân thọ chết:
2.1. Trong trường hợp có người thụ hưởng hợp đồng bảo hiểm nhân thọ:
Trong trường hợp này, những người thụ hưởng chuẩn bị hồ sơ bao gồm những loại giấy tờ sau để nộp cho công ty bảo hiểm nhân thọ:
– Bản sao có chứng thực giấy chứng tử hoặc trích lục giấy khai tử của người được bảo hiểm do Chính quyền địa phương cung cấp;
– Bản sao có chứng thực hộ khẩu xóa tử của người được bảo hiểm;
– Bộ hợp đồng bảo hiểm gốc;
– Nếu người được bảo hiểm chết do tai nạn thì cần có một trong những loại giấy tờ sau:
+ Bản sao có chứng thực biên bản kết luận điều tra nguyên nhân tử vong do cơ có thẩm quyền lập;
+ Bản sao có chứng thực biên bản khám nghiệm tử thi do cơ quan có thẩm quyền lập;
+ Bản sao có chứng thực các chứng từ y tế (như tóm tắt Bệnh án, giấy ra viện, đơn thuốc, hóa đơn…) quá trình điều trị sau khi bị tai nạn do Bệnh viện cung cấp.
– Nếu người được bảo hiểm chết do bệnh thì cần có các loại giấy tờ sau:
+ Bản sao có chứng thực tóm tắt Bệnh án do bệnh viện cung cấp;
+ Bản sao có chứng thực giấy ra viện;
+ Bản sao có chứng thực các chứng từ y tế cho tất cả những lần khám và chữa bệnh ngoại trú và nội trú của Người được Bảo hiểm.
Công ty bảo hiểm nhân thọ có trách nhiệm giải quyết quyền lợi bảo hiểm cho những người thụ hưởng kể từ ngày nhận được tài liệu đầy đủ và hợp lệ theo yêu cầu, thời gian giải quyết sẽ tùy thuộc quy định của đơn vị bảo hiểm.
2.2. Trong trường hợp không có người thụ hưởng bảo hiểm nhân thọ:
Trong trường hợp này, trước tiên người được chỉ định hưởng tiền bảo hiểm nhân thọ trong di chúc (nếu có di chúc) hoặc những người thừa kế ở hàng thừa kế thứ nhất (nếu không có di chúc) thực hiện thủ tục khai nhận di sản thừa kế hoặc thủ tục thỏa thuận phân chia di sản thừa kế tại tổ chức hành nghề công chứng. Khi đi làm thủ tục này, những người thừa kế chuẩn bị những giấy tờ sau:
– Phiếu yêu cầu công chứng;
– Bản sao di chúc (thừa kế theo di chúc) hoặc giấy tờ chứng minh về quan hệ được thừa kế theo pháp luật;
– Giấy chứng tử hoặc giấy tờ khác chứng minh người để lại di sản là tiền bảo hiểm nhân thọ đã chết;
– Dự thảo văn bản khai nhận di sản thừa kế (nếu có);
– Các giấy tờ nhân thân của người khai nhận di sản thừa kế như chứng minh nhân dân, Căn cước công dân hoặc hộ chiếu;
–
– Hợp đồng bảo hiểm
Sau khi hoàn thành xong thủ tục khai nhận di sản thừa kế hoặc thủ tục thỏa thuận phân chia di sản thừa kế tại tổ chức hành nghề công chứng, những người thừa kế sẽ nhận được bản chính văn bản khai nhận cho người thừa kế do tổ chức hành nghề công chứng ký xác nhận vào lời chứng và từng trang của văn bản khai nhận. Khi đó, những người thừa kế sẽ chuẩn bị những giấy tờ giống với trường hợp có người thụ hưởng hợp đồng bảo hiểm nhân thọ kèm theo văn bản khai nhận và nộp cho công ty bảo hiểm nhân thọ để làm thủ tục hưởng tiền bảo hiểm nhân thọ sau khi người mua bảo hiểm nhân thọ chết.
Những văn bản pháp luật được sử dụng trong bài viết:
– Bộ Luật Dân sự 2015;
– Luật Công chứng 2014.
