Người chấp hành xong án phạt tù có được ưu đãi vay vốn?

1. Người chấp hành xong án phạt tù có được ưu đãi vay vốn?

Để tạo điều kiện cho người đã chấp hành xong án phạt tù được hòa nhập sau khi đã thi hành án thì pháp luật cũng có những chính sách để hỗ trợ cá nhân này. Trong đó phải kể đến việc cho người này được vay vốn, theo Điều 3 Quyết định 22/2023/QĐ-TTg quy định về đối tượng vay vốn và điều kiện vay vốn đối với người chấp hành xong án phạt tù như sau:

+ Theo nội dung được hướng dẫn tron quyết định này thì đối tượng được pháp luật quy định cho việc vay vốn: Cá nhân chấp hành xong án phạt tù bao gồm những người chấp hành xong thời hạn chấp hành án phạt tù, đã được cấp giấy chứng nhận chấp hành xong án phạt tù được ghi nhận tại Luật Thi hành án hình sự và người được đặc xá đã được cấp giấy chứng nhận đặc xá quy định tại Luật Đặc xá.

+ Cá nhân thực hiện hoạt động vay vốn cần đảm bảo đầy đủ các điều kiện thì mới được chấp thuận: Người chấp hành xong án phạt tù có nhu cầu vay vốn; có tên trong danh sách người chấp hành xong án phạt tù về cư trú tại địa phương, chấp hành tốt các quy định của pháp luật, không tham gia các tệ nạn xã hội, do Công an cấp xã lập và được UBND cấp xã xác nhận theo Mẫu số 01 kèm theo Quyết định này. Thời gian kể từ khi chấp hành xong án phạt tù đến thời điểm vay vốn tối đa là 05 năm;

Cần lưu ý: Không phải bất kỳ cá nhân nào chấp hành xong án phạt tù cũng được làm hồ sơ vay vốn, thay vào đó cá nhân phải thuộc trường hợp không còn dư nợ tại Ngân hàng CSXH đối với các chương trình tín dụng khác có cùng mục đích sử dụng vốn vay để đào tạo nghề và sản xuất, kinh doanh, tạo việc làm theo quy định của pháp luật.

Với quy định trên thì người chấp hành án phạt tù xong được vay vốn để đào tạo nghề và sản xuất, kinh doanh, tạo việc làm theo Quyết định 22/2023/QĐ-TTg. Cá nhân này cần phải đáp ứng các điều kiện vay vốn theo quy định, cùng với đó phải thuộc trường hợp không còn dư nợ tại Ngân hàng CSXH đối với các chương trình tín dụng khác có cùng mục đích sử dụng vốn vay thì mới được chấp thuận.

– Khi được chấp thuận cho vay vốn sau khi chấp hành xong án thù thì phải sử dụng vào mục đích hợp lý, theo quy định. Theo Điều 5 Quyết định 22/2023/QĐ-TTg quy định mục đích sử dụng vốn vay đối với người chấp hành xong án phạt tù như sau:

+ Đối với vay vốn để đào tạo nghề thì cá nhân thực hiện hoạt động vay vốn thì nguồn tiền cần được sử dụng một cách hữu ích đó là dùng để trả chi phí cho việc học tập, sinh hoạt của người chấp hành xong án phạt tù trong thời gian theo học tại các trường đại học (hoặc tương đương đại học), nếu tham gia khóa đào tạo của trường cao đẳng, trung cấp chuyên nghiệp và các cơ sở giáo dục nghề nghiệp được thành lập và hoạt động theo quy định của pháp luật Việt Nam bao gồm: Tiền học phí; Chi phí mua sắm sách vở, phương tiện học tập;  Chi phí ăn, ở, đi lại.

+ Bên cạnh đó, pháp luật cũng cho phép thực hiện nguồn vay vốn để sản xuất, kinh doanh, tạo việc làm: Chi phí để sản xuất, kinh doanh, tạo việc làm gồm chi phí cho việc thực hiện các hoạt động sản xuất, kinh doanh, tạo việc làm.

2. Pháp luật ghi nhận về thời hạn và lãi suất cho vay vốn người đã chấp hành xong án:

Căn cứ theo quy định tại Điều 8 và Điều 9 của Quyết định 22/2023/QĐ-TTg thì nội dung thể hiện thời hạn và lãi xuất cho vay đối với trường hợp này.

– Liên quan đến thời hạn cho vay:

+ Khi nguồn vốn được cá nhân sử dụng để đào tạo nghề:

Thời hạn cho vay là khoảng thời gian được tính từ ngày người chấp hành xong án phạt tù bắt đầu nhận vốn vay cho đến ngày trả hết nợ (gốc và lãi). Thời hạn cho vay bao gồm thời hạn phát tiền vay và thời hạn trả nợ;

Thời hạn phát tiền vay được tính từ khoảng thời gian tính từ ngày người chấp hành xong án phạt tù nhận món vay đầu tiên cho đến ngày kết thúc khoá học, thời hạn này sẽ kể cả thời gian người chấp hành xong án phạt tù được các cơ sở đào tạo nghề cho phép nghỉ học có thời hạn và được bảo lưu kết quả học tập (nếu có);

Về vấn đề trả nợ thì có quy định về thời hạn trả nợ được chia thành các kỳ hạn trả nợ do Ngân hàng CSXH quy định, như sau:

Với thời gian thực hiện đào tạo khác nhau thì có kỳ hạn trả nợ cũng khác nhau bởi đối với các chương trình đào tạo có thời gian đào tạo không quá một năm thì thời hạn trả nợ tối đa bằng 02 lần thời hạn phát tiền vay;

Còn đối với các chương trình đào tạo khác, thời hạn trả nợ tối đa bằng thời hạn phát tiền vay.

+ Đối với vay vốn để sản xuất, kinh doanh, tạo việc làm:

Cá nhân được tạo điều kiện vay vốn có thời hạn cho vay tối đa 120 tháng.

Thời hạn cho vay cụ thể do Ngân hàng CSXH xem xét, quyết định trên cơ sở căn cứ vào nguồn vốn, chu kỳ sản xuất, kinh doanh, khả năng trả nợ của khách hàng vay vốn để thỏa thuận với khách hàng vay vốn.

– Lãi suất cho vay:

+ Lãi suất cho vay đối với cá nhân này sẽ được tính bằng lãi suất cho vay đối với hộ nghèo quy định theo từng thời kỳ;

+ Đối với mức lãi suất nợ quá hạn được áp dụng trên thực tế là bằng 130% lãi suất cho vay.

Với quy định nêu trên thì thời hạn cho vay vốn đào tạo nghề tối đa bằng 2 lần thời gian đào tạo đối với khóa học dưới 1 năm, và bằng thời gian đào tạo đối với các khóa học khác; còn trong thời hạn cho vay vốn sản xuất kinh doanh tối đa 120 tháng, tất cả nội dung liên quan này sẽ được thực hiện theo quyết định của Ngân hàng CSXH. Còn trong trường hợp lãi suất cho vay bằng lãi suất cho vay hộ nghèo, lãi suất nợ quá hạn bằng 130% lãi suất cho vay.

3. Trách nhiệm của Bộ Công an trong vấn đề thực hiện cho vay vốn với người chấp hành xong án phạt tù:

Những chính sách giành cho cá nhân đã chấp hành xong án phạt tù có được thực hiện tốt trên thực tế còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau, bao gồm cả về việc tổ chức thực hiện của các cơ quan có liên quan, theo đó:

– Khách hàng vay vốn được chấp thuận việc đề nghị vay vốn thì có trách nhiệm sử dụng vốn vay đúng mục đích và trả nợ vay đầy đủ, đúng hạn cho Ngân hàng Chính sách xã hội;

– Bộ Công an thì có trách nhiệm tổ chức thực hiện như:

+ Tiến hành các hoạt động chỉ đạo các cơ sở giam giữ phạm nhân tổ chức việc tuyên truyền, phổ biến chính sách tại Quyết định này để những cá nhân này được tiếp cận thông tin và hưởng chính sách này;

+ Triển khai việc chỉ đạo Công an các địa phương phối hợp với các sở, ban, ngành và các cơ quan liên quan tại địa phương tham mưu Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, cấp huyện bố trí nguồn vốn ngân sách địa phương. Hoạt động cho vay vốn cần được ủy thác qua Ngân hàng Chính sách xã hội để cho vay đối với người chấp hành xong án phạt tù. Đồng thời, cơ quan này có trách nhiệm phối hợp chặt chẽ với Ngân hàng Chính sách xã hội trong quá trình giám sát vốn vay và thu hồi nợ;

+ Đối với cơ quan thuộc sự quản lý của Bộ Công an, cụ thể là Công an cấp xã thì có thể chỉ đạo cơ quan này định kỳ vào ngày 05 hằng tháng lập và cung cấp danh sách người chấp hành xong án phạt tù có nhu cầu và chứng minh được cá nhân hưởng chính sách này đủ điều kiện vay vốn (Danh sách này được thực hiện theo Mẫu số 01 kèm theo Quyết định này) chuyển cho Ngân hàng Chính sách xã hội làm căn cứ cho vay);

+ Bộ Công an cũng được trao trách nhiệm chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành, cơ quan liên quan và Ngân hàng Chính sách xã hội trong việc tổ chức, thực hiện Quyết định này; khi nhận thấy xuất hiện các vướng mắc trong khi áp dụng quyết định này thì có thể đề xuất xử lý các vấn đề phát sinh, vướng mắc trong quá trình thực hiện và sửa đổi, bổ sung Quyết định này (nếu thấy cần thiết).

Văn bản pháp luật được sử dụng:

Quyết định số 22/2023/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ: Về tín dụng đối với người chấp hành xong án phạt tù.