Thuế thu nhập cá nhân được coi là công cụ phân phối thu nhập đảm bảo công bằng xã hội giữa các cá nhân thuộc các tầng lớp dân cư trong xã hội đảm bảo nguồn thu quan trọng cho ngân sách nhà nước và góp phần điều tiết kinh tế. Bài viết dưới đây chúng ta sẽ di tìm hiểu về Khấu trừ thuế tại nguồn là gì?
Mục lục bài viết
1. Giải thích từ ngữ:
Thuế: Thuế là một khoản thu bắt buộc, không bồi hoàn trực tiếp của Nhà nước đối với các tổ chức và các cá nhân nhằm đáp ứng nhu cầu chi tiêu của Nhà nước vì lợi ích chung
Khấu trừ thuế là việc tổ chức, cá nhân trả thu nhập thực hiện tính trừ số thuế phải nộp vào thu nhập của người nộp thuế trước khi trả thu nhập
Khấu trừ thuế thu nhập cá nhân là việc tổ chức, cá nhân trả thu nhập thực hiện tính trừ số thuế phải nộp vào thu nhập của người nộp thuế trước khi trả thu nhập. Theo đó, các loại thu nhập phải khấu trừ thuế theo quy định tại Điều 28
Khấu trừ thuế tại nguồn: Thuế khấu trừ tại nguồn là một hình thức của các loại thuế thu nhập mà cơ quan thuế sẽ thu bằng cách khấu trừ ngay vào khoản tiền mà người trả thu nhập trả cho người nhận thu nhập.
2. Mục đích và ý nghĩa của việc khấu trừ thuế thu nhập và khấu trừ thuế thu nhập tại nguồn:
Để kiểm soát quá trình đóng thuế của việc áp dụng thuế khấu trừ tại nguồn sẽ tạo thuận lợi cho công tác thu thuế cũng như góp phần giảm thiểu hành động trốn thuế của người phải đóng thuế thu nhập cá nhân. Đây chính là mục đích chính khi áp dụng khấu trừ thuế thu nhập tại nguồn.
Đối với các đối tượng có các khoản thu nhập từ nhiều nguồn, cơ quan quản lý không thể kiểm soát được thì việc thất thoát thuế sẽ diễn ra rất phổ biến. Do đó việc áp dụng hình thức khấu trừ thuế thu nhập tại nguồn giúp cơ quan chức năng biết được các trường hợp gian lận trong khai báo và nộp thuế thu nhập cá nhân, tránh các hành vi trốn thuế
Cá nhân ở trong nước có thu nhập ở nhiều nơi thì việc nộp thuế thu nhập và quyết toán thuế thu nhập được thực hiện như sau: Thuế thu nhập hàng tháng được khấu trừ tại từng nơi chi trả thu nhập, hết năm phải kê khai, quyết toán tại nơi làm việc cuối cùng của năm. Dựa vào cách thực hiện này mà công tác thu thuế được thực hiện dễ dàng và nhanh chóng hơn, thuận tiện hơn cho cơ quan thuế cũng như người có nghĩa vụ nộp thuế.
Ví dụ: Khi nhà xuất bản trả nhuận bút cho người viết sẽ không trả toàn bộ số tiền được ghi trên hợp đồng mà sẽ giữ lại một phần để nộp cho cơ quan thuế, chính là thuế nhuận bút mà người viết phải đóng vì có thu nhập là tiền nhuận bút. Đây cũng là một hình thức thuế khấu trừ tại nguồn.
3. Các trường hợp khấu trừ thuế thu nhập cá nhân:
Khấu trừ thuế là việc doanh nghiệp trả thu nhập thực hiện tính trừ số thuế phải nộp vào thu nhập của người nộp thuế trước khi trả thu nhập. Doanh nghiệp phải khấu trừ thuế thu nhập cá nhân khi trả các khoản thu nhập sau đây cho cá nhân:
-Thu nhập của cá nhân không nơi cư trú
Đối với các khoản thu nhập của những cá nhân không cư trú thì doanh nghiệp trước khi trả thu nhập sẽ có trách nhiệm khấu trừ thuế thu nhập cá nhân cho người lao động
-Thu nhập từ tiền công, tiền lương
Đối với cá nhân cư trú ký
-Thu nhập từ làm đại lý bảo hiểm, đại lý xổ số, bán hàng đa cấp; thu nhập từ hoạt động cho doanh nghiệp, tổ chức kinh tế thuê tài sản
Công ty xổ số, doanh nghiệp bảo hiểm, doanh nghiệp bán hàng đa cấp, trả tiền hoa hồng cho cá nhân làm đại lý xổ số, đại lý bảo hiểm, bán hàng đa cấp với số tiền hoa hồng trên 100 triệu đồng/năm có trách nhiệm khấu trừ thuế thu nhập cá nhân trước khi trả thu nhập cho cá nhân. Doanh nghiệp thuê tài sản của cá nhân có trách nhiệm khấu trừ thuế thu nhập cá nhân trước khi trả thu nhập trên 100 triệu đồng/năm cho cá nhân cho thuê tài sản nếu trong hợp đồng thuê có thỏa thuận bên đi thuê là người nộp thuế thay.
-Thu nhập từ đầu tư vốn: Doanh nghiệp trả thu nhập từ đầu tư vốn có trách nhiệm khấu trừ thuế thu nhập cá nhân trước khi trả thu nhập cho cá nhân, trừ trường hợp cá nhân phải tự khai thuế đối với thu nhập từ đầu tư vốn trong trường hợp nhận cổ tức bằng cổ phiếu, lợi tức ghi tăng vốn.
-Thu nhập từ chuyển nhượng chứng khoán: Đối với chứng khoán giao dịch trên Sở giao dịch chứng khoán Công ty chứng khoán, ngân hàng thương mại nơi cá nhân mở tài khoản lưu ký chứng khoán có trách nhiệm khấu trừ thuế thu nhập cá nhân trước khi thanh toán tiền cho cá nhân, công ty quản lý quỹ nơi cá nhân ủy thác quản lý danh mục đầu tư chứng khoán có trách nhiệm khấu trừ thuế thu nhập cá nhân của cá nhân ủy thác danh mục đầu tư chứng khoán theo bảng phân bổ của công ty gửi ngân hàng lưu ký mà công ty mở tài khoản lưu ký. Đối với chứng khoán chuyển nhượng không qua hệ thống giao dịch trên Sở Giao dịch chứng khoán. Trường hợp chứng khoán của công ty đại chúng đã đăng ký chứng khoán tập trung tại Trung tâm lưu ký chứng khoán thì công ty chứng khoán, ngân hàng thương mại nơi cá nhân mở tài khoản lưu ký chứng khoán khấu trừ thuế thu nhập cá nhân trước khi làm thủ tục chuyển quyền sở hữu chứng khoán tại Trung tâm Lưu ký chứng khoán.Trường hợp chứng khoán của công ty cổ phần chưa là công ty đại chúng nhưng công ty cổ phần ủy quyền cho công ty chứng khoán quản lý Danh sách cổ đông thì công ty chứng khoán khấu trừ thuế thu nhập cá nhân trước khi làm thủ tục chuyển quyền sở hữu chứng khoán.Cá nhân chuyển nhượng chứng khoán phải xuất trình hợp đồng chuyển nhượng với Công ty chứng khoán khi làm thủ tục chuyển quyền sở hữu chứng khoán.
-Thu nhập từ chuyển nhượng vốn góp của cá nhân không cư trú: Doanh nghiệp có trách nhiệm khấu trừ thuế thu nhập cá nhân nếu như nhận chuyển nhượng vốn góp của cá nhân không cư trú
-Thu nhập từ trúng thưởng: Đối với các cá nhân trúng thưởng thì doanh nghiệp trả tiền thưởng có trách nhiệm khấu trừ thuế thu nhập cá nhân
-Thu nhập từ bản quyền, nhượng quyền thương mại: Doanh nghiệp trả thu nhập từ bản quyền, nhượng quyền thương mại có trách nhiệm khấu trừ thuế thu nhập cá nhân trước khi trả thu nhập cho cá nhân.
4. Các trường hợp khấu trừ thuế tại nguồn:
Thuế khấu trừ tại nguồn (còn có cách gọi khác là thuế thu tại nguồn, thuế tạm thu, thuế trích thu, thuế khấu lưu, …) là một hình thức của các loại thuế thu nhập mà cơ quan thuế sẽ thu bằng cách khấu trừ ngay vào khoản tiền mà người trả thu nhập trả cho người nhận thu nhập.Trách nhiệm khấu trừ thuế khi trả thu nhập cho cho cá nhân như sau của công ty được quy định tại Khoản 1 Điều 31
“a) Đối với thu nhập từ tiền lương, tiền công của cá nhân có ký hợp đồng lao động: Hàng tháng tổ chức, cá nhân chi trả thu nhập khấu trừ thuế của từng cá nhân căn cứ vào thu nhập tính thuế tháng và biểu thuế Lũy tiến từng phần; tạm tính giảm trừ gia cảnh theo bản khai của người nộp thuế để tính số thuế phải nộp trong tháng, thực hiện khấu trừ thuế và không phải chịu trách nhiệm trước pháp luật về việc khai tạm tính giảm trừ gia cảnh này. Tổ chức, cá nhân trả thu nhập thực hiện khai thuế, nộp thuế vào ngân sách nhà nước theo quy định tại Khoản 1, Khoản 2 Điều 30 Nghị định này và theo quy định của pháp luật về quản lý thuế.
b) Đối với các khoản tiền công, tiền chi khác cho cá nhân không ký hợp đồng lao động: Tổ chức, cá nhân chỉ trả thu nhập có trách nhiệm tạm khấu trừ thuế theo tỷ lệ 10% trên số thu nhập trả cho cá nhân. Cá nhân có thu nhập tạm khấu trừ thuế quy định tại Khoản này không phải khai thuế theo tháng.
Bộ Tài chính quy định cụ thể mức thu nhập làm cơ sở khấu trừ thuế, tạm khấu trừ theo tỷ lệ quy định tại Điểm này”
Do đó, công ty phải khấu trừ thuế thu nhập cá nhân theo quy định của pháp luật như sau
– Các cá nhân lao động thời vụ, cộng tác viên hoặc hợp đồng lao động dưới 3 tháng nếu mức lương một tháng nhỏ hơn 2.000.000 thì không phải khấu trừ thuế 10%.
– Các nhân nêu trên lớn hơn 2.000.000 đồng thì khi trả thu nhập phải khấu trừ thuế TNCN 10%
– Cá nhân lao động thời vụ, cộng tác viên hoặc hợp đồng lao động dưới 3 tháng có mã số thuế cá nhân, có duy nhất 1 thu nhập tại 1 nơi mà số tiền thực nhận chưa đạt tới mức nộp thuế thì cá nhân làm cam kết 02/CK-TNCN thì những cá nhân này không bị khấu trừ 10% thuế TNCN.
– Cá nhân có hợp đồng lao động trên 3 tháng thì thực hiện khấu trừ thuế thu nhập cá nhân theo biểu thuế lũy tiến từng phần.
– Cá nhân có thu nhập từ tiền lương tiền công xác định là cá nhân không cư trú thì thực hiện khấu trừ 20% trên thu nhập từ tiền lương tiền công của cá nhân không cư trú
Ví dụ: Người chủ khi trả lương cho người lao động trong doanh nghiệp của mình sẽ không trả toàn bộ số lương ghi trong hợp đồng lao động. Bà ta bị cơ quan thuế yêu cầu giữ lại một phần trong số lương đó để nộp cho cơ quan thuế. Phần này chính là thuế lương mà người lao động phải đóng vì có thu nhập là lương. Ở đây, thuế lương mang hình thức thuế khấu trừ tại nguồn.
Ví dụ: Một ca sĩ hát theo show diễn, mỗi show được chi trả một số tiền nhất định tại những địa điểm khác nhau. Nếu không khấu trừ thuế, đợi họ kê khai nộp thuế thu nhập cá nhân là rất khó.
– Việc nộp thuế thu nhập cá nhân chủ yếu thực hiện bằng biện pháp khấu trừ tại nguồn. Cơ quan khấu trừ thuế trước khi chi trả thu nhập, sau đó, nếu thu nhập của người lao động tính theo cả năm chưa đến mức phải nộp thuế thu nhập cá nhân thì sẽ được hoàn thuế.
– Giảng viên A được mời dạy ở một trường đại học H với mức lương 10 triệu, trường hợp này đại học H sẽ khấu trừ 10% để nộp thuế, vì đây là nơi phát sinh thu nhập và được coi là hình thức khấu trừ tại nguồn.
Cơ sở pháp lý sử dụng trong bài viết:
Nghị định 65/2013/NĐ-CP
