Pháp luật hình sự

Trong nhóm các tội xâm phạm an ninh quốc gia, Tội trốn đi nước ngoài hoặc trốn ở lại nước ngoài nhằm chống chính quyền nhân dân được quy định tại Điều 121 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi năm 2017) là một trong những hành vi đặc biệt nguy hiểm. Đây là hành vi trực tiếp đe dọa sự ổn định chính trị, vì vậy pháp luật quy định chế tài nghiêm khắc để ngăn ngừa và trừng trị.

Trong hệ thống pháp luật hình sự Việt Nam, các tội xâm phạm an ninh quốc gia luôn được coi là nhóm tội đặc biệt nghiêm trọng bởi chúng trực tiếp đe dọa đến sự tồn vong của Nhà nước. Trong đó, Tội xâm phạm an ninh lãnh thổ được xem là một trong những hành vi nguy hiểm nhất. Tội danh này đang được quy định tại Điều 111 Bộ luật hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2025).

Trong quá trình thi hành công vụ, việc sử dụng quyền lực nhà nước phải luôn tuân thủ pháp luật, nhằm bảo đảm an ninh, trật tự và quyền lợi hợp pháp của công dân. Tuy nhiên, nếu người thực thi công vụ có hành vi vượt quá giới hạn, cố ý gây thương tích cho người khác thì có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Đây là quy định để ngăn ngừa lạm quyền, bảo vệ công lý và trật tự xã hội.

Phòng vệ chính đáng là quyền của công dân để bảo vệ bản thân và người khác trước hành vi xâm hại. Tuy nhiên, khi việc chống trả vượt quá mức cần thiết, gây thương tích cho người tấn công thì người thực hiện có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về Tội cố ý gây thương tích do vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng theo Điều 136 Bộ luật Hình sự 2015.

Tội cố ý gây thương tích theo Điều 134 Bộ luật Hình sự 2015 là một trong những tội phạm phổ biến trong đời sống xã hội, phản ánh hành vi xâm phạm trực tiếp đến sức khỏe và thân thể con người. Quy định này thể hiện sự nghiêm minh của pháp luật trong việc xử lý những hành vi bạo lực, góp phần giữ gìn trật tự, an toàn xã hội.

Thực tế, không ít trường hợp con người rơi vào trạng thái tinh thần bị kích động mạnh do hành vi trái pháp luật nghiêm trọng của người khác gây ra, dẫn tới những hành vi bộc phát. Pháp luật hình sự quy định riêng về Tội cố ý gây thương tích khi tinh thần bị kích động mạnh tại Điều 135 Bộ luật Hình sự 2015 để xử lý công bằng.

Tội giết người là một trong những tội phạm đặc biệt nghiêm trọng, trực tiếp xâm phạm đến quyền sống của con người được pháp luật bảo vệ. Điều 123 Bộ luật Hình sự 2015 quy định cụ thể về tội danh này với chế tài rất nghiêm khắc, thể hiện quyết tâm của Nhà nước trong việc bảo vệ tính mạng con người và trật tự an toàn xã hội.

Trong đời sống xã hội, có những cái chết không phải do ý định giết người mà xuất phát từ sự cẩu thả hay quá tự tin của một cá nhân, gây ra mất mát lớn cho gia đình nạn nhân và bất ổn cho xã hội. Nhằm xử lý công bằng những trường hợp này, Bộ luật Hình sự 2015 đã có quy định cụ thể về Tội vô ý làm chết người.

Trong pháp luật hình sự, phòng vệ chính đáng được ghi nhận như một quyền quan trọng, cho phép cá nhân tự bảo vệ mình, người khác hoặc lợi ích của Nhà nước, xã hội. Tuy nhiên, việc phòng vệ phải nằm trong giới hạn cần thiết và tương xứng với mức độ nguy hiểm của hành vi tấn công. Dưới đây là quy định về Tội giết người do vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng.

Trong đời sống xã hội, có nhiều hoạt động nghề nghiệp đòi hỏi người thực hiện phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy tắc chuyên môn. Việc không chấp hành đúng các quy tắc này có thể dẫn đến hậu quả gây thương tích cho người khác. Khi đó, hành vi sẽ bị xem xét dưới góc độ trách nhiệm hình sự với tội danh “Vô ý gây thương tích do vi phạm quy tắc nghề nghiệp”.

Tội không cứu giúp người đang ở trong tình trạng nguy hiểm đến tính mạng được quy định trong Bộ luật Hình sự nhằm bảo vệ quyền sống – quyền cơ bản nhất của con người. Hành vi thờ ơ, bỏ mặc người khác trong tình huống cấp bách, sẽ bị coi là vi phạm pháp luật hình sự. Bài viết phân tích dấu hiệu pháp lý và chế tài đối với tội danh này.

Tội xúi giục hoặc giúp người khác tự sát là một tội danh đặc biệt được quy định trong Bộ luật Hình sự nhằm bảo vệ quyền sống, quyền cơ bản nhất của con người. Hành vi này không chỉ trực tiếp xâm phạm đến tính mạng người khác mà còn gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến trật tự xã hội và đạo đức. Hãy cùng tìm hiểu về tội danh này trong bài viết dưới đây.

Người dưới 01 tuổi là đối tượng của tội phạm khá đặc biệt được quy định trong Bộ luật hình sự. Đây là đối tượng được xem xét dưới đối tượng lớn hơn là trẻ em. Tuy nhiên, tại Bộ luật Hình sự năm 2015 đã dành riêng Điều 152 để quy định về tội đánh tráo người dưới 01 tuổi, từ đó cho thấy tính nghiêm trọng của hành vi này.

Trong hệ thống pháp luật hình sự, trẻ em dưới 16 tuổi luôn được coi là đối tượng đặc biệt cần được bảo vệ toàn diện. Bất kỳ hành vi nào xâm phạm đến quyền được bảo hộ của trẻ em đều bị xử lý nghiêm khắc. Hiện nay, tội chiếm đoạt người dưới 16 tuổi được quy định tại Điều 153 Bộ luật Hình sự 2015 là một trong những tội phạm điển hình.

Bạo loạn là một trong những hành vi gây rối nghiêm trọng, đe dọa trật tự công cộng và an ninh quốc gia. Với tính chất nguy hiểm, Tội bạo loạn được quy định cụ thể tại Điều 112 Bộ luật Hình sự 2015 nhằm bảo vệ sự ổn định của xã hội. Bài viết này sẽ làm rõ khái niệm bạo loạn và các quy định pháp lý liên quan đến tội danh này.

Hiện nay, ttình trạng trẻ em bị lôi kéo tham gia vào các hoạt động khiêu dâm ngày càng phổ biến hơn, để lại những hệ lụy nghiêm trọng. Hành vi này không chỉ xâm phạm trực tiếp đến danh dự, quyền được bảo vệ của trẻ em mà còn đi ngược lại các chuẩn mực đạo đức. Dưới đây là quy định của pháp luật về Tội sử dụng người dưới 16 tuổi vào mục đích khiêu dâm.

Tội hiếp dâm hiện nay đang được quy định tại Điều 141 Bộ luật Hình sự 2015, là hành vi xâm hại nghiêm trọng đến quyền bất khả xâm phạm về thân thể, danh dự của con người. Đây là tội phạm đặc biệt nghiêm trọng trong nhóm các tội xâm phạm tình dục để lại hậu quả nặng nề cho nạn nhân và gây ảnh hưởng xấu đến trật tự, an toàn xã hội.

Trong đời sống, không ít trường hợp con người rơi tình huống mất khả năng tự kiềm chế. Hành vi giết người có thể xảy ra một cách bột phát, khác hẳn với những trường hợp giết người có chủ ý từ trước. Nhằm bảo đảm công bằng trong xử lý, Bộ luật Hình sự đã quy định riêng tội giết người trong trạng thái tinh thần bị kích động mạnh tại Điều 125 Bộ luật Hình sự 2015.

HIV/AIDS được coi là “căn bệnh thế kỉ” mà cả nhân loại đấu tranh tuy nhiên hiện nay vẫn chưa có vacxin và thuốc chữa khỏi bệnh. Để đấu tranh, răn đe nghiêm trị hành vi có nguy cơ lây lan một trong những dịch bệnh nguy hiểm cho con người, pháp luật Hình sự đã quy định về Tội lây truyền HIV cho người khác tại Điều 148.